فرانسه بدنبال عضویت در بریکس / آیا نظم ژئوپلیتیک و مالی جهان تغییر خواهد کرد؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی بصیرت در طول چند سال اخیر بخصوص از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم، ایران بشدت پیگیر عضویت خود در گروه بریکس است. واکاوی دقیق رفتار جمهوری اسلامی ایران نشان می دهد که تهران با عضویت در این گروه می تواند در مرحله اول تحریم های غرب علیه خود را بی اثر کند و در مرحله دوم در شرایط نظم نوین جهانی منافع خود را در اقتصاد جهانی تامین کند و در ادامه نیز جزو کشورهای تاثیر گذار تلقی شود. به گزارش نشریه گلوبال تایمز، تحلیل گران معتقدند که گسترش گروه بریکس متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی همچنین به تقویت قدرت صلح آمیز برای تثبیت نظم بین المللی در زمانی که گروه های کوچک و تحریم های یکجانبه براساس ملاحظات ژئوپولیتیکی به کار گرفته شده است، کمک کننده خواهد بود. از این رو جدا از کشورهای شرقی همچون ایران، حتی کشورهای اروپایی نیز بدنبال عضویت در گروه بریکس هستند. به طوری که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان بین المللی یکی  سازوکارهای تغییر نظم مالی جهانی در آینده بریکس خواهد بود. تلاش اروپا و بخصوص فرانسه برای عضویت در بریکس از این منظر قابل ارزیابی می باشد. روزنامه فرانسوی «لوپینیون» گزارش داد امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه از همتای آفریقای جنوبی‌اش خواسته او را به اجلاس بعدی بلوک «بریکس» در شهر پرتوریا دعوت کند. روزنامه لوپینیون به نقل از منابع آگاه در کاخ الیزه نوشت: امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در یک گفت‌وگوی تلفنی با سیریل رامافوسا، رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی در اوایل ماه جاری میلادی امکان شرکتش در اجلاس گروه بریکس را مطرح کرد.

طبق این گزارش، یک منبع آگاه گفت رامافوسا تعهدی از این بابت به مکرون نداد. این منبع بیان کرد: «در گفت‌وگویی که این دو رهبر با یکدیگر داشتند، مساله حضور (مکرون) در این اجلاس مطرح شد اما پرتوریا نشانه‌ای از موافقت یا مخالفت با شرکت دیگر رهبران بین‌الملل در این نشست مطرح نکرد».

مکرون در صورت شرکتش در این اجلاس نخستین رهبر گروه ۷ خواهد بود که در اجلاس بریکس شرکت می‌کند. رهبران بلوک بریکس و مکرون ظاهرا تمایلی مشترک برای اصلاح نظم ژئوپلیتیک و مالی جهانی دارند و مکرون هفته دیگر میزبان کنفرانسی در شهر پاریس با موضوع اصلاح نظام مالی با هدف نفع بردن بیشتر جهان در حال توسعه است.

رامافوسا قرار است در این کنفرانس شرکت کند و برگزاری نشستی صمیمی بین او و مکرون می‌تواند زمینه را برای تاریخ‌سازی رئیس‌جمهور فرانسه در شهر پرتوریا فراهم کند. با این حال روابط مکرون با مابقی اعضای بلوک بریکس شامل برزیل،‌ روسیه، هند و چین اگر تیره نباشد اما متزلزل است. مکرون به عنوان مثال ضمن درخواست برای مذاکرات صلح در اوکراین، خودش را به عنوان یک میانجی بالقوه برای بحران این کشور مطرح کرده است اما از طرف دیگر با اقداماتی ضد روسی، به ارسال تسلیحات برای کی‌یف ادامه داده و از یک طرح صلح ارائه‌شده از سوی اوکراین حمایت کرده است. مکرون همچنین از سوی دیگر درخواست کرده اروپا نباید با پیروی از آمریکا وارد تقابل با چین شود و با طرح مناقشه‌برانگیز گشایش یک دفتر ارتباطی ناتو در ژاپن مخالفت کرده است.

با این حال، او ماه گذشته میلادی بیانیه مشترک با دیگر رهبران گروه ۷ را که چین را «بزرگ‌ترین چالش برای امنیت و موفقیت جهانی در زمان ما» خوانده بود، امضا کرد. این موضع اتخاذشده از سوی گروه 7 مشابه موضع اتخاذشده از سوی آمریکا بود. در همین حال محکوم کردن روسیه توسط مکرون مستعمرات سابق فرانسه در آفریقا را که روسیه را شریک قابل اعتمادتری نسبت به قدرت سابقا استعمارگر مسلط بر خود می‌بینند، ناراضی کرده است.

ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه روز چهارشنبه گفت پاریس باید توضیح دهد چرا امانوئل مکرون می‌خواهد در اجلاس سطح بالای بریکس به میزبانی آفریقای جنوبی که فرانسه عضو آن نیست، شرکت کند. زاخارووا گفت: خوب خواهد بود اگر آنها [دفتر مکرون] بگویند چرا می‌خواهند در اجلاس شرکت کنند. آیا آنها می‌خواهند یک بار دیگر برای نشان دادن فعالیت پاریس با یکدیگر تماس برقرار کنند یا نوعی «اسب تروا» است. باید از سوی ریاست جمهوری فرانسه یا هر کسی که به نمایندگی از فرانسه در اجلاس سران اقتصادهای نوظهور کلیدی شرکت می‌کند، اظهارنظر شود. زاخارووا افزود: «بالاخره، ما درباره سازمانی صحبت می‌کنیم که آنها به هیچ‌وجه عضو آن نیستند و هرگز نسبت به آن ادب نشان نداده‌اند، چه رسد به اینکه نیت یا احساسات خوبی نشان دهند».
بریکس بزرگ‌ترین اقتصادهای در حال توسعه جهان شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است. تعدادی دیگر از کشورها از جمله آرژانتین، ایران، اندونزی، ترکیه، عربستان سعودی و مصر تمایل خود را برای پیوستن به این بلوک ابراز کرده‌اند. آفریقای جنوبی که ژانویه ریاست دوره‌ای بریکس را برعهده گرفت، میزبان پانزدهمین نشست سران رهبران در ماه اوت خواهد بود.

در حال حاضر، کشورهای عضو بریکس معرف ۴۰ درصد از جمعیت جهان هستند که ۲۵ درصد از اقتصاد جهانی و ۱۸ درصد تجارت جهانی را به خود اختصاص می دهند و ۵۰ درصد به رشد اقتصادی جهانی کمک می کنند.جذابیت گروه بریکس و همکاری بریکس پلاس با موفقیت هایش در پیشبرد توسعه افزایش یافته است.

در ادامه اقبال کشورهای جهان به ائتلاف‌ها و سازمان‌های غیرآمریکایی و غربی، مصر برای عضویت در «بریکس» درخواست داد. به رغم فشارهای آمریکا به کشورهای مختلف برای دور شدن از مسکو، مصر خواستار تقویت روابط تجاری و همکاری‌های اقتصادی با روسیه است.

گرگوری بوریسنکو، سفیر روسیه در مصر به خبرگزاری «تاس» گفت: «مصر درخواست خود را برای پیوستن به گروه بریکس ارائه کرده است، چون بریکس در حال حاضر یکی از تلاش‌هایی که دنبال می‌کند، تغییر تجارت به ارزهای جایگزین (دلار) است، خواه ارزهای ملی یا یک ارز مشترک جدید و مصر علاقه زیادی به آن دارد».

سفیر روسیه در مصر در مصاحبه با این رسانه دولتی روسی بر علاقه قاهره به تقویت همکاری‌های تجاری و اقتصادی با مسکو تاکید کرد و گفت: «مکانیسم‌های جدید پرداخت برای مراودات و تراکنش‌های تجاری در حال ایجاد است». رسانه‌ای شدن درخواست مصر برای پیوستن به بریکس در شرایطی انجام شده که وزرای خارجه برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی در دوم ژوئن (۱۲ خرداد) در کیپ‌تاون نشستی برگزار کردند. در این نشست دیپلمات‌های ارشد ۱۲ کشور که مایل به پیوستن به بریکس هستند نیز حضور داشتند. به نوشته خبرگزاری تاس، آرژانتین، بنگلادش، کومور، کوبا، جمهوری دموکراتیک کنگو، مصر، گابن، اندونزی، ایران، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و ونزوئلا خواهان الحاق به بریکس هستند. تلاش مصر برای تقویت روابط با روسیه به رغم تلاش‌های جهانی آمریکا برای منزوی کردن روسیه انجام شده است.

اخیرا رسانه‌ها خبر دادند که قاهره درخواست واشنگتن برای بستن حریم هوایی مصر به روی هواپیماهای روسیه را رد کرد. دولت‌های جمهوری‌خواه و دموکرات سعی کرده‌اند از طریق بازی کردن با کارت «کمک‎های نظامی سالانه آمریکا به مصر»، قاهره را به دور شدن از مسکو سوق دهند. تحرکات عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر در حفظ روابط با روسیه و تلاش برای عضویت در نهادها و سازمان‌های غیرغربی سبب شده برخی تحلیلگران مسائل روابط بین‌الملل این اقدامات را رویگردانی مصر از غرب ارزیابی کنند.

عربستان درحال انجام‌ رایزنی برای پیوستن به بانک جدید توسعه وابسته به گروه بریکس است. برخی نمایندگان این بانک تاکید کردند که در خاورمیانه اهمیت زیادی برای عربستان قائلیم و در حال انجام گفت‌وگوهای حرفه‌ای با این کشور هستیم. بر اساس این گزارش، پیوستن عربستان به این مجموعه منجر به تقویت روابط میان کشورهای عضو این بانک می‌شود؛ بانکی که بزرگ‌ترین اقتصادهای نوظهور جهان برای جایگزین کردن با موسسات غربی «برتون وودز» تشکیل دادند. تصمیم سیاسی برای ایجاد بانک جدید توسعه در سال ۲۰۱۳ در جریان نشست سران این گروه در «دوربان» واقع در آفریقای جنوبی اتخاذ شد. در سال ۲۰۱۴ در نشست «فورتالزا» در برزیل توافقی درباره تاسیس این بانک امضا شد و در ۷ جولای ۲۰۱۵ در نشستی در مسکو، این بانک به طور رسمی کار خود را آغاز کرد. هدف اصلی تاسیس این بانک حمایت از پروژه‌های زیرساختی و توسعه پایدار در کشورهای عضو بریکس و کشورهای درحال توسعه است.