تشریح چگونگی ‌حل دعوای حقوقی جزیره آشوراده از زبان رئیس قوه قضائیه

 14 روز پس از سفر حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای به استان گلستان و صدور دستور ویژه از ناحیه ریاست دستگاه قضا برای اتخاذ تدابیر و اقدامات عاجل در راستای رفع جنبه‌های حقوقی و قضایی تمامی مسائل و مشکلات استان از جمله مسئله «طرح گردشگری جزیره آشوراده»، پرونده مزبور در ضمن توجه به جوانب و ملاحظات زیست محیطی، به لحاظ حقوقی و قضایی تعیین تکلیف شد.

رئیس قوه قضاییه در پی سفرغیررسمی 26 مرداد 1402 به استان گلستان با تفویض اختیارات ویژه به رئیس کل دادگستری استان دستور داده بود تا در ضمن اهتمام نسبت به جوانب و ملاحظات زیست محیطی، تدابیر و اقدامات عاجل در راستای حل مشکل حقوقی 25 ساله طرح گردشگری جزیره آشوراده، اتخاذ شود.

بر همین اساس پس از گذشت 14 روز از دستور رئیس قوه قضاییه و با پیگیری رئیس کل دادگستری گلستان، دعوی حقوقی زمین‌های جزیره آشوراده، منتهی به صدور آرای بدوی و تجدیدنظر استان شد.

در این پرونده دعوی حقوقی بین بنیاد مسکن و اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان بر سر مالکیت و کاربری 19 هکتار از زمین‌های روستای متروکه جزیره آشوراده بود که در مدت زمان کمتر از یک ماه پس از تقدیم دادخواست از سوی بنیاد مسکن، رأی بدوی و تجدیدنظر پرونده صادر و مشکل حقوقی حل شد.

با صدور این رأی قطعی و حل مشکل حقوقی زمین‌های این روستای متروکه که در جزیره آشوراده قرار دارد، مقدمات اجرای طرح گردشگری آشوراده که از 25 سال پیش تاکنون معطل مانده است، فراهم شد. اجرای طرح گردشگری جزیره آشوراده به رونق گردشگری و توسعه اقتصادی مردم منطقه و استان منجر خواهد شد.

در همین راستا، امروز شنبه 11 شهریور حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی‌اژه‌ای طی یک ارتباط ویدئوکنفرانسی با دادگستری استان گلستان، در جریان جزئیات حل مشکل حقوقی «طرح گردشگری جزیره آشوراده» قرار گرفت و دستورات مقتضی را برای ادامه روند طی شده در جهت توسعه استان گلستان و انتفاع رساندن به مردم استان صادر کرد.

رئیس قوه قضائیه در جریان این ارتباط ویدئوکنفرانسی، ضمن تسلیت و تعزیت ایام اربعین حسینی، اظهار کرد: استان گلستان در چند شاخصه و مؤلفه می‌تواند برای سایر استان‌ها به عنوان الگو مدنظر قرار گیرد؛ از جمله این مؤلفه‌ها می‌توان به همزیستی مسالمت‌آمیز طوایف و اقوام مختلف در این استان با محوریت نماینده، ولی فقیه و روحیه همدلی و تعاون و همکاری مردم و مسئولان استان اشاره کرد؛ بر مبنای همین روحیه و کار جهادی است که بسیاری از مشکلات استان یا حل شده و یا در شرف حل شدن است.

رئیس دستگاه قضا تصریح کرد: اعتقاد ما آن است که از مرکز و ستاد باید مسئولان استانی را در جهت حل مشکلات استان مورد حمایت قرار داد و در چارچوب موازین قانونی، تفویض اختیارات لازم را به آن‌ها داشت و به آن‌ها اعتماد کرد؛ چرا که مسئولان استانی اشراف بهتر و مطلوب‌تری نسبت به مسائل استان دارند.

محسنی اژه‌ای در ادامه با تشریح فرآیند حل مسائل حقوقی طرح گردشگری جزیره آشوراده گفت: در جریان سفر آذرماه 1400 به استان گلستان در جریان جزئیات مسئله آشوراده قرار گرفتم و ملاحظه کردم که این جزیره با ظرفیت بالا و مطلوبی که در عرصه گردشگری دارد، کم‌بهره یا بی‌بهره مانده است؛ لذا در همان مقطع زمانی دستورات مقتضی را به مقامات قضایی استان برای مساعدت به دولت در این زمینه صادر کردم؛ در اواخر سال 1400 نیز ریاست‌جمهور به استان گلستان سفر کردند و در جریان آن سفر پیگیری طرح گردشگری جزیره آشوراده مصوب شد؛ متعاقب آن، اعلام شد که مسائل حقوقی در این زمینه مطرح است که من برای رفع این مسائل در سریع‌ترین زمان ممکن، تاکیدات لازم را ارائه کردم.

رئیس قوه قضاییه تصریح کرد: مسئله حقوقی فوق‌الذکر ناظر بر مالکیت زمین‌های روستای متروکه‌ای بود که از قضا محل اجرای طرح گردشگری جزیره آشوراده نیز می‌باشد؛ طرفین این دعوی بنیاد مسکن و منابع طبیعی بودند.

رئیس دستگاه قضا بیان داشت: با همان روحیه همدلی و همکاری که در میان مسئولان و مردم استان گلستان وجود دارد، در جهت حل‌وفصل مسئله پیش‌آمده در خصوص آشوراده، اقدامات مقتضی ترتیب داده شد و در جریان سفر مردادماه سال جاری به این استان نیز خطاب به رئیس کل دادگستری تاکید کردم که در صورت لزوم اختیارات قانونی برای پیشبرد کار و حل مسئله، از جانب من به شما تفویض خواهد شد؛ اکنون نیز تاکید دارم که مجموعه دادگستری استان گلستان پس از حل مسئله حقوقی طرح گردشگری جزیره آشوراده، در سایر جنبه‌ها نیز وفق موازین قانونی، مساعدت‌های لازم را به بخش اجرایی داشته باشد تا کار این جزیره هر چه زودتر سامان یابد و انتفاع آن به مردم استان گلستان برسد.

رئیس عدلیه افزود: در این مجال باید از همه دستگاه‌ها و مسئولان ذیربط در استان گلستان از جمله نماینده، ولی فقیه، استاندار، مجموعه قضایی به ویژه رئیس کل دادگستری و داستان مرکز استان و همچنین بنیاد مسکن و منابع طبیعی که در راستای حل مشکل حقوقی طرح گردشگری جزیره آشوراده، همکاری‌های لازم را داشتند، قدردانی کنم.

‌محسنی اژه‌ای در ادامه این برنامه خطاب به رئیس کل دادگستری استان گلستان و به طور کلی تمامی مقامات و مسئولان قضایی در استان‌های سراسر کشور، تاکید کرد که مسئله تحقق شعار سال ناظر بر مهار تورم و رشد تولید و در ذیل آن، موضوع تأمین امنیت سرمایه‌گذاری و حمایت از بخش خصوصی و فعالان سالم اقتصادی را با جدیت و حساسیت بیشتری دنبال کنند و در این راستا مساعدت‌های لازم را به بخش‌های اجرایی داشته باشند.

رئیس قوه قضاییه تصریح کرد: مسئولان قضایی در سراسر کشور در کنار اهتمام نسبت به وظایف و مسئولیت‌های قانونی خود و توجه ویژه به مقوله رشد تولید، موضوع کمک به محرومان را در در زمره اولویت‌های کاری خود قرار دهند؛ مردم کمتر برخورداری که توانایی و استطاعت وکیل گرفتن و یا پرداخت هزینه‌های کارشناسی در دعاوی حقوقی و پرونده‌های قضایی را ندارند، باید از سوی مسئولان قضایی مورد مساعدت قرار گیرند؛ علاوه بر این‌ها مسئولان قضایی با نهایت توان و تلاش و در چارچوب موازین قانونی در راستای رفع مشکلات معیشتی مردم نیز به بخش‌های اجرایی مربوطه کمک و مساعدت کنند. 

پیش از سخنان رئیس دستگاه قضا، آیت‌الله نورمفیدی نماینده، ولی فقیه در استان گلستان طی سخنانی ضمن تقدیر و تشکر از تلاش‌های دستگاه قضایی و دولت برای حل مشکل طرح گردشگری آشوراده، گفت: بیش از 20 سال بود که ما در دولت‌های مختلف پیگیر حل و فصل مشکلات اجرای طرح گردشگری آشوراده بودیم و به فضل الهی طی یکی دو سال گذشته شاهد بودیم که با پیگیری‌های مستمر و مجدانه دستگاه قضا و دولت، مسیر اجرای این طرح هموار شده است و من بر خود لازم می‌دانم که به نمایندگی از مردم شریف استان گلستان، از رؤسای قوای مجریه و قضاییه که پیگیر رفع مشکلات اجرای طرح گردشگری آشوراده بودند قدردانی کنم.

وی تصریح کرد: تاکیدات و دستورات رئیس قوه قضاییه در جریان سفر دو هفته گذشته به استان گلستان، موجبات تسریع در روند گره‌گشایی از مشکلات حقوقی طرح گردشگری آشوراده را فراهم کرد و من به نوبه خود از پیگیری‌ها و جدیت رئیس کل دادگستری استان گلستان در حل مشکلات حقوقی طرح گردشگری آشوراده قدردانی می‌کنم. اهتمام ویژه دادگستری استان گلستان به حل مشکلات حقوقی پرونده آشوراده در مدت زمان کوتاه و عدم توجه به پروسه‌ها و تشریفات مرسوم در این مورد خاص، جای تقدیر فراوان دارد.

نماینده، ولی فقیه در استان گلستان خاطرنشان کرد: اجرای طرح گردشگری آشوراده، توسعه استان گلستان در ابعاد گوناگون را در پی خواهد داشت و یقینا مردم از برکات اجرای این طرح بهره‌مند خواهند شد.

آسیابی رئیس کل دادگستری استان گلستان طی سخنانی در این ارتباط ویدئوکنفرانسی به تشریح چگونگی حل مشکل حقوقی طرح گردشگری آشوراده پرداخت و گفت: پیش‌تر در اجرای طرح گردشگری 22 هکتاری آشوراده که با ملاحظات زیست محیطی صادر شده بود، ممنوعیت امکان بیتوته و اقامت شبانه برای گردشگران به سبب مشکلات زیست محیطی و نبودن روستا در منطقه وجود داشت و طبق اعلام محیط زیست، در این 22 هکتار تنها امکان طبیعت‌گردی برای گردشگران وجود داشت و آن‌ها نمی‌توانستند در این منطقه اسکان و بیتوته داشته باشند.

وی با بیان اینکه تنها مسیری که امکان اقامت شبانه و بیتوته گردشگران در طرح گردشگری آشوراده را فراهم می‌کرد، بازگرداندن سند ملی روستای آشوراده به بنیاد مسکن و انقلاب اسلامی بود و چنانچه این مانع حقوقی مرتفع نمی‌شد، اجرای طرح گردشگری آشوراده ابتر باقی می‌ماند، گفت: با پیگیری‌های صورت گرفته از سوی دستگاه قضا، حدود یک ماه پیش، بنیاد مسکن استان گلستان، دادخواستی مبنی بر اعتراض به رأی کمیسیون ماده 56 هیات حل اختلاف قانون تعیین تکلیف اختلافات اراضی (موضوع اجرای ماده 56 قانون جنگل‌ها و مراتع) در مورد زمین‌های روستای متروکه جزیره آشوراده علیه اداره کل منابع طبیعی استان مطرح کرد.

آسیابی تصریح کرد: پس از دستور رئیس قوه قضاییه برای پیگیری و رسیدگی ویژه به این پرونده، جلسات فوق‌العاده شعبه دوم دادگاه حقوقی گرگان تشکیل و طرفین اسناد و مدارک خود را ارائه کردند و دادگاه پس از بررسی مستندات ارائه شده و اخذ نظریه کارشناسی، حکم به ابطال رأی کمیسیون و برگ تشخیص منابع ملی و ابطال سند منابع طبیعی در خصوص عرصه 19 هکتاری جزیره آشوراده را در تاریخ ششم شهریور امسال صادر کرد.

رئیس کل دادگستری استان گلستان گفت: به دنبال اعتراض اداره کل منابع طبیعی به رأی صادره، روز پنجشنبه نهم شهریور جلسات دادرسی شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استان در دو نوبت صبح و عصر به مدت 10 ساعت با حضور مدیران کل بنیاد مسکن و منابع طبیعی استان، نمایندگان حقوقی این ادارات و کارشناس رسمی منتخب دادگستری برگزار و طرفین مستندات، دفاعیات و لوایح خود را ارائه دادند و سرانجام دادگاه تجدیدنظر پس از بررسی مستندات و مدارک تجدیدنظرخواهی منابع طبیعی را رد و دادنامه بدوی مبنی بر ابطال برگ تشخیص رای کمیسیون و ابطال سند اداره منابع طبیعی در عرصه اختلافی را تایید کرد.

آسیابی تصریح کرد: از زمان تشکیل پرونده در باب این مشکل حقوقی طرح گردشگری آشوراده توسط بنیاد مسکن استان گلستان که در روز 9 مرداد 1402 انجام شد تا زمان صدور رای قطعی پرونده در دادگاه تجدیدنظر که روز 9 شهریور 1402 بود، تنها یک ماه زمان سپری شد؛ به عبارت دیگر کلیه پروسه‌ها و تشریفات قانونی این پرونده سنگین در مدت 31 روز انجام شد و مانع حقوقی موجود در اجرای طرح گردشگری آشوراده مرتفع گردید.

زنگانه استاندار گلستان نیز در این ارتباط ویدئوکنفرانسی ضمن تشریح اقدامات صورت گرفته برای ساماندهی هرچه سریع‌تر طرح گردشگری آشوراده گفت: بهسازی روستای آشوراده، اجرای طرح طبیعت‌گردی در این جزیره و بهره‌مندی از امکانات اردوگاه دانش‌آموزی در آن، در زمره محور‌های مورد پیگیری برای ساماندهی هرچه سریع‌تر آشوراده در راستای انتفاع مردم استان است.

استاندار گلستان همچنین از پیگیری‌ها و مساعدت‌های دستگاه قضایی در استان گلستان در جهت تعیین تکلیف طرح گردشگری جزیره آشوراده، پتروشیمی گلستان و خلیج گرگان، نهایت قدردانی را به عمل آورد.