زیارت با پای پیاده/ از مدینه تا مرو

هر سال آخر صفر که می‌شود زائران پیاده هم کوله بارشان را می‌بندند تا راهی قطعه‌ای از بهشت در سرزمین خورشید شوند و سفره دلشان را در این سفر عاشقانه برای امام رئوف بگشایند.
سال‌های سال است آخر صفر مامن عاشقانه زائرانی است که برای نشان دادن ارادت و عشق خود به مولایشان در سالروز شهادت غریبانه‌اش از گوشه گوشه این سرزمین پهناور به سوی شمس‌الشموس می‌شتابند بلکه در همایشی زائرانه اوج ارادت ایرانیان چه شیعه و چه سنی را به امام مهربانی که برکت و رحمت این دیار است به تصویر بکشانند.

عشقی که پیر و جوان نمی‌شناسد
این عشق پیر و جوان نمی‌شناسد؛ همه راهی می‌شوند تا رضا رضا گویان به حرم منورش برسند و ضمانتشان را از ضامن آهو طلب کنند. امام رئوفی که ضمانت آهو را کرد تا از دست شکارچی بگریزد و حالا ضامن هزاران زائر و مسافری است که از گوشه گوشه ایران و جهان به قصد زیارتش به مشهدالرضا می‌آیند.

آخر صفر و کاروان‌های پیاده مشهدالرضا
آخر صفر سالروز شهادت آن امام همامی است که علی نام اصلی و رضا به معنای خشنودی مشهور‌ترین لقب ایشان است. یکی دیگر از القاب معروف علی بن موسی‌الرضا، عالم آل طا‌ها است که نشان‌دهنده علم و دانش فراوان حضرت بوده است. علی ابن موسی‌الرضا (ع) را قرة‌‏العین المؤمنین به معنای نور چشم مومنان و امام رئوف نیز می‌خوانند.
امام هشتم در سن ۳۵ سالگی امامت شیعیان را برعهده گرفت. مدت امامت ایشان نزدیک به ۲۰ سال طول کشید که ده سال اول آن همزمان با خلافت هارون الرشید، پنج سال بعد از آن مقارن با حکومت امین و پنج سال آخر امامت ایشان مصادف با خلافت مامون بود. پس از گذشت ۱۷ سال از دوران امامت، ایشان مجبور شد با نقشه و حیله مامون عباسی راهی مرو خراسان شود، به اجبار ولایت عهدی مامون را نیز بپذیرد و ۳ سال اخر امامت خود را تحت نظر مامون در خراسان سپری کنند.

برتری علمی امام
امام رضا (ع) جایگاه علمی ویژه‌ای داشت. او از دانشی سرشار بهره‌مند بود و این برجستگی علمی او در رویارویی با دانشمندان ادیان و مذاهب دیگر، بهتر آشکار می‌شد. جلسات و محافلی که علما و دانشمندان مختلف گرد هم می‌آمدند و به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خویش می‌پرداختند، در آن زمان رونق خاصی داشت. حاکمان آن عصر، گاه برای جلوه دادن شکوه دربار خویش، گاه به منظور گرایش دانشمندان به دربار، و زمانی برای این که بر عقیده کسی چیره شوند، در کنار مجالس دیگر، به برگزار کردن نشست‌های علمی نیز می‌پرداختند. این محافل که به جلسات (مناظره) معروف بود، بهترین مکان برای ابراز شایستگی‌های علمی افراد به شمار می‌رفت.
در عصر امام رضا (ع)، آن گاه که همه دانشمندان جمع می‌شدند و به گفتگو می‌پرداختند و سرانجام در پاسخ دیگران فرو می‌ماندند، دست به دامان امام رضا (ع) می‌شدند تا بر حقانیت مطلب خویش گواهی دهند. همین ویژگی‌ها بود که خلفای عباسی را نسبت امام هشتم به وحشت می‌انداخت.
باید گفت مامون با کشتن امین حکومت را به دست گرفت و با سرکوب شورشیان فرمان خود را در اطراف و اکناف مملکت اسلامی جاری کرد. وی حکومت ایالت عراق را به یکی از عمال خویش واگذار کرد و خودش در مرو ساکن شد و فضل بن سهل را که مردی بسیار سیاستمدار بود، وزیر و مشاور خویش قرار داد.

از مدینه تا مرو
مأمون برای عملی کردن اهدافش و کنترل امام رضا و دور نگه داشتن علی ابن موسی الرضا (ع) از مردم و شیعیان، چند تن از مأموران مخصوص خود را به مدینه، خدمت حضرت رضا (ع) فرستاد تا حضرت را به اجبار به سوی خراسان روانه کنند. همچنین دستور داد امام (ع) را از راهی که کمتر با شیعیان برخورد داشته باشد، بیاورند.
اما مامون عباسی باز هم نتوانست حضور امام و گرد آمدن هر روزه مردم به دور ایشان را تاب بیاورد و سه سال پس از طی مسیر از مدینه تا مرو با خوراندن سم به امام رضا (ع) سبب مسمومیت و سپس شهادت ایشان شد. به روایت مشهور ایشان آخر صفر سال ۲۰۳ هجری قمری در سن ۵۵ سالگی به شهادت رسیدند.

جاده ولایت و سرزمین خراسان
حالا امروز جاده ولایت و سرزمین خراسان میزبان قدوم مبارک هزاران زائر پیاده و سواره‌ای است که به مناسبت شهادت این امام رئوف کیلومتر‌ها طی می‌کنند تا شمس‌الشموس را در دیار خراسان و به حدیث مشهور از پیامبر در قطعه‌ای از بهشت زیارت کنند.