ثبات و نظارت راهکار کاهش قیمت

اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان گفت: «نسل جوان اگر به لحاظ مسائلی، چون مسکن، اشتغال و رفاه نسبی تأمین شوند، قطعاً دچار بزه اجتماعی نمی‌شوند یا میزان پدیده‌هایی چون مهاجرت کمتر می‌شود. با توجه به اینکه هر چند سال یک بار نسل جوان جدیدتری متقاضی مسکن می‌شوند، برای حل مشکل مسکن، نیازمند تغییر سیاست‌های موجود هستیم.»
«رحمان سعادت» اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان در گفت‌وگو با «صبح صادق» در زمینه مطالبه مردم از دولت در بحث ساخت‌وساز مسکن و عرضه مسکن در راستای کاهش قیمت و آنچه دولت در این زمینه باید انجام دهد، گفت: «یکی از مهم‌ترین مطالبات مردم از دولت‌ها و اتفاقاً وعده‌های داده شده به مردم از سوی دولتمردان، ساخت‌وساز و عرضه بیشتر مسکن در راستای کاهش قیمت و زمینه‌سازی برای خانه‌دار شدن بیشتر مردم، به ویژه قشر متوسط به پایین جامعه است؛ وعده‌ای که متأسفانه به جز مسکن مهر که آن هم در دل خود معضلاتی داشت، هیچ گاه به طور کامل محقق نشده و نتوانسته است طعم شیرین خانه‌دار شدن را نصیب اقشار متوسط به پایین جامعه کند.»
وی در این باره در پاسخ به این سؤال که با بسته شدن بسترهایی، مانند دیوار بر این اساس که به دلالی در بازار ارز دامن می‌زنند، آیا می‌توان انتظار داشت در بازار مسکن تفاوتی نسبت به قبل دیده شود، گفت: «خیر، بستن پلتفرم‌ها راهکار کاهش قیمت مسکن و خانه‌دار کردن مردم یا کاهش اختیارات یا اصطلاحاً نقش دلالان در بازار مسکن نیست، چرا که در موضوعات مرتبط با ساخت‌وساز و قیمت مسکن مؤلفه‌های بسیاری تأثیرگذارند که قطعاً موضوع پلتفرم‌ها نقش اصلی یا پررنگی ندارند.»
این اقتصاددان خاطر نشان کرد: «در موضوع مسکن سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و حتی ارزی تأثیرگذارند؛ چرا که مسکن شبیه سایر کالاها و دارایی‌ها از میزان تورم اثر می‌پذیرد، به همین دلیل با افزایش قیمت مصالح و دستمزد، قیمت مسکن نیز شبیه به قیمت دیگر کالاها افزایش می‌یابد. بنابراین، افزایش قیمت مسکن یا نوسانات مرتبط با آن را نمی‌توان تماماً به وجود دلالان و سوءاستفاده آنها از بسترها مرتبط دانست.»
عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان معتقد است: «از سوی دیگر چون تولید مسکن برخلاف سایر کالاها در کوتاه‌مدت اتفاق نمی‌افتد؛ بلکه در یک مقطع زمانی میان‌مدت یا حتی بلندمدتی است، لذا تنظیم عرضه و تقاضا در بازار مسکن مربوط به نحوه و تعداد ساخت مسکن است.»
وی در این باره خاطرنشان کرد: «ساخت و تولید مسکن، مانند سایر کالاها در دنیای امروز به استفاده از فناوری‌های برتر وابسته شده است. وقتی فناوری‌های به روز استفاده نمی‌شود، ساخت‌وساز مسکن طول می‌کشد. در زمان بحران شیوع کرونا شاهد بودیم چینی‌ها بیمارستان‌های بزرگی را در کمتر از یک ماه می‌ساختند، در حالی که ساخت یک مجتمع هشت واحدی در ایران کمتر از یکی دو سال زمان نمی‌برد.»
استاد اقتصاد دانشگاه سمنان تصریح کرد: «زمان‌بر بودن ساخت مسکن قیمت تمام شده مسکن را به دلایل گوناگون، از جمله تورم‌های بالا در اقتصاد ایران افزایش می‌دهد. به هر حال، قیمت مصالح یا سایر هزینه‌های تولید مسکن در طول ماه‌های مختلف افزایش می‌یابد. بنابراین فقط دلالی عامل مهم نیست، هر چند دلالان با خریداری واحدهای مسکونی و نگه داشتن آپارتمان‌های خالی از سکنه به کمبود مسکن در بازار دامن می‌زنند؛ اما این موضوع با سیاست‌گذاری‌ و تدوین قوانین بازدارنده ونظارتی، حل شدنی است.»
رحمان سعادت خاطر نشان کرد: «در طول سال‌های گذشته با دلالی و سوداگری در ایران کمترین برخوردی صورت نگرفته است؛ در حالی که اگر با تدوین قوانین، اجرا و نظارت مطلوب بر اجرای قوانین با دلالی‌های نادرست برخورد می‌شد، بازار مسکن و خودرو خالی از سوداگری می‌شد.»
وی در این باره توضیح داد: «به دلیل اینکه بسیاری در بخش مسکن و خودرو سودهای کلانی دریافت کرده‌اند، متأسفانه سال‌هاست خانوارهای ایرانی مسکن و خودرو را بسیار گران دریافت می‌کنند. موضوعی که روی رفاه خانوار تأثیرگذار است.»
عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان با ارائه راهکارهایی برای کاهش قیمت مسکن و دسترسی آسان‌تر برای خرید واحد مسکونی برای همه اقشار جامعه گفت: «در طول دو دهه گذشته طبیعتاً جمهوری اسلامی تجربیات متعددی در بخش مسکن به دست آورده و با مسائل و معضلات تأثیرگذار بر قیمت مسکن آشنا شده است. به این دلیل با رفع معضلات می‌تواند در موضوع کاهش قیمت و رفع بحران کمبود مسکن گام‌های اساسی و بلندی بردارد. در این موضوع تردیدی نیست تنظیم پلتفرم‌ها و ایجاد سامانه متقاضی و عرضه‌کننده واقعی و شناسایی واحدهای خالی می‌تواند بخشی از مشکلات را کمتر کند؛ زیرا پلتفرم‌هایی که وجود دارند عموماً برای تسهیل امور عرضه‌کنندگان و متقاضیان مسکن ایجاد شده است.»
وی بیان داشت: «با نظارت بر پلتفرم‌ها می‌توان آنها را مدیریت کرد؛ اما از این موضوع مهم‌تر سیاست‌گذاری‌هایی است که به کاهش تورم بینجامد؛ چرا که قیمت مسکن، مانند سایر کالاها تابعی از افزایش میزان تورم است. در صورتی که نرخ تورم کاهش یابد و ثبات اقتصادی حکمفرما شود و نظارت‌های جدی صورت بگیرد، قطعاً مافیای ثروت و قدرت نمی‌تواند راه به جایی ببرد، مانند سایر کشورهای دنیا که معضل دلالی و مسکن شبیه به ایران ندارند.»
رحمان سعادت معتقد است: «برخورد با دلالان باید از نفوذی‌هایی شروع شود که دست یافتن به آنها سخت است؛ یعنی کار مردم نیست، باید نظام بانکی از سوداگری در بخش مسکن دور شود. باید وزارتخانه‌هایی که خانه‌های خالی دارند، ملک‌های خود را به بازار عرضه کنند، راه‌های زیادی برای انقلابی در بازار مسکن وجود دارد که باید با جلوگیری از نفوذ اصحاب قدرت و ثروت دنبال شود، در غیر این صورت صرفاً با بستن پلتفرم‌ها مشکلی حل نمی‌شود.»
عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان یادآور شد: «اگر دولت به دنبال موفقیت در حوزه مسکن است، باید با الگو گرفتن از مسکن مهر و شناسایی متقاضیان واقعی تغییرات عمده‌ای در راستای رفاه خانوار با خانه‌دار کردن آنها ایجاد کند، به این معنا که پیشنهاد می‌شود دولت سیزدهم الگوی مسکن مهر را البته با حذف اشتباهات و مشکلاتی که در آن زمان مشاهده کردیم، مد نظر قرار دهد و با برنامه منسجمی ساخت‌وساز مسکن را با آورده‌های مردمی و حمایت‌های خود کلید بزند.»
استاد اقتصاد دانشگاه سمنان خاطرنشان کرد: «مسئله مسکن موضوع بسیار جدی است؛ یعنی بخشی از رفاه خانوار، ازدواج جوانان و فرزندآوری آنها به خانه‌دار شدن آنها وابسته است. این حس که امکانی برای خانه‌دار شدن نیست و خانه‌دار شدن افراد در شهرهای بزرگ و حتی شهرستان‌های کوچک بیش از یکصد سال زمان می‌برد، موجب ناامیدی و دوری از ازدواج و فرزندآوری می‌شود.»
وی خاطر نشان کرد: «نسل جوان اگر به لحاظ مسائلی چون مسکن، اشتغال و رفاه نسبی تأمین شوند، قطعاً دچار بزه اجتماعی نمی‌شوند یا میزان پدیده‌هایی، چون مهاجرت کمتر می‌شود. با توجه به اینکه هر چند سال یک بار نسل جوان جدیدتری متقاضی مسکن می‌شوند، برای حل مشکل مسکن، نیازمند تغییر سیاست‌های موجود هستیم.»