از آن زمان تاکنون ۲ سال گذشته است. اوکراین در این مدت با کمکهای مالی، نظامی، اطلاعاتی و رسانهای جبهه غربی، توانست در مقابل روسیه دوام بیاورد و به قول زلنسکی «حداقل ارتش مجبور به عقبنشینیهای گسترده نشد». با این حال سوالی که این روزها در فضای رسانهای غرب نیز مطرح میشود، این است: این مقاومت تا چه زمانی میتواند ادامه داشته باشد؟ مهمترین سوال بعد از سوال اول، این است: اوکراین با پشتوانه چه منابع مالی و نظامیای میخواهد همچنان به جنگ با روسیه بپردازد و تاکنون چه دستاوردهایی در این زمینه داشته که فکر میکند باید به همین روش ادامه دهد؟! رسانههای غربی اگر چه در ابتدای امر پاسخهای قاطع و محکمی به این سوالات داشتند و بنا به حکم سیاستمداران غربی - بویژه آمریکایی- بیان میکردند تنها یک راه برای اوکراین وجود دارد و آن پیروزی در جنگ علیه روسیه است، حالا سناریوهای دیگری را نیز در نظر دارند و عنوان میکنند به نظر میرسد با وجود همه تلاشها، نظریهپردازی کیسینجر راجع به راهحل بحران در اوکراین، تنها راه باقیمانده در این مسیر است.
از زمانی که دولت آمریکا و کشورهای غرب و بویژه شخص زلنسکی، مخالفت شدید خود با این پیشنهاد کیسینجر را مطرح کردند، شرایط در میدان نبرد بین مسکو و کییف تغییرات زیادی کرده است. زلنسکی اخیرا با صداقت تمام بیان کرد عملیاتهای تلافیجویانه علیه روسیه با نتایج دلخواه همراه نبوده و به شکست ختم شده است. نگرانی زلنسکی البته تنها درباره شکست عملیاتهای نظامی نیست و او درباره آمار بالای کشته شدن سربازان اوکراینی در زمین نبرد نیز نگرانی دارد. زلنسکی با این حال میداند تنها از یک طریق میتواند نظر غرب را برای کمکهای مالی بیشتر به اوکراین جلب کند و آن تهدید به این مساله است که شاید مجبور شود راهحل مذاکره با روسیه را انتخاب کند و دیگر منتظر اقدامات حمایتی اروپا و آمریکا نماند.
از همین رو از چند روز گذشته خبرهای متفاوتی از آغاز مذاکرات نظامی بین روسیه و اوکراین منتشر میشود. سیمور هرش خبرنگار تحقیقی که زمانی برای نخستین بار اعلام کرد انفجار در خط لوله انتقال گاز نورداستریم کار آمریکا بوده است، حالا اعتقاد دارد مذاکرات پنهان بین فرماندهان ارتش روسیه و اوکراین در حال برگزاری است و بزرگترین غایب در این فرآیند نیز کسی نیست جز دولت بایدن. در توافق احتمالی، شبهجزیره کریمه در دست روسیه باقی مانده و در مناطقی از اوکراین که به دست روسیه تصرف شدهاند، انتخابات برگزار میشود. روسیه نیز با پیوستن اوکراین به ناتو موافقت خواهد کرد؛ مشروط به آنکه ناتو تعهد دهد تسلیحات آفندی و نیروهای خود را در خاک اوکراین مستقر نکند.
به نوشته هرش، اوکراین و روسیه به این نتیجه رسیدهاند که تداوم جنگ جاری غیرمنطقی است و مرزهای ۲ کشور بر اساس محل استقرار نیروها در پایان مذاکرات صلح تعیین خواهد شد. هرش به نقل از یک مقام آگاه آمریکایی نوشت کاخ سفید بشدت با توافق مذکور مخالف است هر چند این امر رخ خواهد داد و پوتین نیز با آن مخالفتی نکرده است.
انتشار این خبر به همراه گزارشی درباره ابراز نگرانی زلنسکی درباره فراموش شدن جنگ اوکراین و توجه جهانی به جنگ غزه، نشان میدهد اگر او به دنبال پایان دادن به جنگ هم نباشد، در نهایت به دنبال بهانهای برای گرفتن منابع مالی و نظامی بیشتر از آمریکا و اتحادیه اروپایی است. با این حال به نظر میرسد او اعتماد به نفس سابق را هم ندارد، زیرا شکست در «عملیات تابستانی ضدحملات علیه روسیه» و فاش شدن میزان فساد موجود در دولتش که باعث میشود سلاحهای ارسال شده به اوکراین از دیگر جنگها و درگیریهای جهان سر در بیاورد، دیگر رویی برای او باقی نگذاشته که بخواهد مانند قبل از اروپا و آمریکا درخواست پول و سلاح داشته باشد. او این بار سراغ درخواست برای وامهای بلندمدت رفته و عنوان میکند در صورتی که اعتبارات مالی برای اوکراین فراهم شود، بعد از جنگ همه آنها را پرداخت خواهد کرد.
این صحبتها در حالی بیان میشود که هنوز معلوم نیست آیا او قرار است همچنان به عنوان رئیسجمهور اوکراین باقی بماند یا خیر. زلنسکی تاکنون هیچ نشانهای بهطرف غربی مبنی بر تمایلش جهت برگزاری انتخابات ریاستجمهوری نفرستاده است. کشورهای اروپایی از این مساله هراس دارند که این رفتارها نشاندهنده تمایل او برای باقی ماندن در قدرت و برگزار نکردن انتخابات ریاستجمهوری باشد که باید سال 2024 برگزار شود. کشورهای اروپایی همچنین در شرایطی مجبور شدهاند در سال گذشته و جاری میلادی، بودجههای نظامی خود را تا 6 درصد افزایش دهند که جنگ در اوکراین و تجهیز این کشور، هیچ کمکی به تأمین امنیت سایر پایتختهای اروپایی نکرده است. تحلیلگران غربی بر این باورند اگر «یک اینچ از خاک اوکراین در دست روسیه باقی بماند، روسها بلافاصله به تصرف خاک دیگر کشورهای اروپایی میاندیشند». با این حال به نظر نمیرسد همه مسؤولان اروپایی به این مساله باور داشته باشند زیرا ظاهرا چاره دیگری غیر از پذیرفتن این حقیقت که روسیه در نهایت برنده این میدان است، باقی نمانده است. بر همین مبنا نشریه انگلیسی اکونومیست، هفته جاری در گزارش مفصلی به ریشههای پیروزی روسیه در جنگ با اوکراین (تاکنون) پرداخته و معتقد است تاکنون، پیروز میدان مسکو و شخص پوتین بوده و با وجود همه فضاسازیهای رسانهای، اوکراین هنوز دستاورد مهمی در عرصه نظامی نداشته است. کارشناس نشریه اکونومیست، کمک به اوکراین را لازم میداند اما در عین حال معتقد است هدف اصلی باید خسته کردن پوتین از این جنگ باشد زیرا پیروزی نهایی مد نظر آمریکا و زلنسکی، قابل دست یافتن نیست و این مساله بهمعنای ادامه یافتن جنگی بیدلیل و بسیار پرهزینه برای کل دنیای غرب خواهد بود.
منبع: روزنامه وطن امروز/ثمانه اکوان