از افطار تا سحر چی بخوریم

سیده زهرا شریعت پناهی، با تاکید بر این که فرد روزه دار باید تغذیه سالم و کافی طبق هرم غذایی داشته باشد گفت: در هنگام روزه داری باید از تمام گروه‌های مواد غذایی به صورت متعادل و به میزان مورد نیاز روزانه مصرف کنیم تا دچار کمبود پروتئین و ریزمغذی‌های دریافتی نظیر املاح و ویتامین نشویم.
وی با اشاره به میزان مصرف مواد غذایی مورد نیاز افراد گفت: افراد باید روزانه به میزان کافی غلات و حداقل دو واحد لبنیات، دو واحد میوه، سه واحد سبزی دریافت کنند. همچنین از گروه گوشت‌ها یا جایگزین گوشت نظیر تخم مرغ نیز روزانه دو تا سه واحد باید استفاده شود.
به گفته شریعت پناهی، در ماه مبارک رمضان باید این مواد مغذی به میزان کافی در وعده‌های سحر، افطار و شام گنجانده شوند تا نیاز بدن فرد روزه‌دار تأمین شود. البته می‌توان میزان نان و غلات را کاهش داد اما سایر گروه‌های غذایی نباید کم شود زیرا بدن دچار کمبود مواد مغذی خواهد شد.
وی، مواد غذایی شیرین و چرب را بی کیفیت برشمرد که فقط دارای انرژی و کالری هستند و خاطرنشان کرد مصرف آنها در وعده‌های غذایی ماه رمضان سبب تضعیف سیستم ایمنی فرد می‌شود.
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر تغذیه سالم در ماه رمضان و پرهیز از افراط و تفریط گفت: تغذیه در ماه رمضان باید به نحوی باشد که در انتهای این ماه مبارک دچار اضافه وزن و چاقی نشویم زیرا چاقی به معنای داشتن تغذیه نامناسب است و سیستم ایمنی بدن فرد را ضعیف می‌کند.
شریعت پناهی، هدف از صرف وعده سحری را دریافت مواد مغذی مورد نیاز بدن و رفع تشنگی در طول روزه‌داری عنوان کرد و خوردن آن را الزامی دانست.
به گفته وی در سحر باید یک وعده کامل غذایی مثل ناهار صرف شود و حتماً باید حاوی سه گروه غلات، گوشت‌ها و سبزی‌ها باشد.
این متخصص تغذیه یادآور شد: در این وعده غذایی می‌توان از گروه غلات، نان یا برنج استفاده کرد و حتماً باید گوشت یا جایگزین آن و سالاد یا سبزیجات مصرف شود. برای تأمین لبنیات مورد نیاز بدن نیز می‌توان همراه سحری از ماست استفاده کرد.
دانشیار گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ضمن بیان راهکارهای جلوگیری از تشنگی در حین روزه داری گفت: مصرف غذاهایی نظیر سرخ شده، ماکارونی، کله پاچه و آبگوشت در وعده سحری باعث ایجاد عطش می‌شود بنابراین بهتر است از آن‌ها پرهیز کنیم.
وی، مصرف سالاد و سبزیجات در وعده سحری را موجب حفظ آب و رفع تشنگی برشمرد و به افراد توصیه کرد حداقل یک واحد سبزیجات خام یا سالاد (معادل یک لیوان) در وعده سحری مصرف کنند.
شریعت پناهی به افرادی که پس از صرف سحری دچار بدهضمی دستگاه گوارش، نفخ یا سوزش سر معده می‌شوند توصیه کرد از مصرف غذاهای نفاخ نظیر سویا، قارچ، کلم و حبوبات در این وعده غذایی پرهیز کنند.
وی با تاکید بر لزوم فاصله یک ساعته بین وعده افطار و شام گفت: با توجه به این که در ماه رمضان ساعات متمادی و در برخی فصول حدود ۱۵ ساعت روزه هستیم و معده مدت طولانی خالی است باید افطار را با یک غذای سبک و گرم شروع کنیم.
شریعت پناهی، شیر گرم با خرما یا عسل، فرنی با شیرینی کم و مقداری دارچین را بهترین انتخاب برای شروع افطار عنوان کرد و به افرادی که به شیر حساسیت دارند خوردن آب گرم یا چای کمرنگ با خرما را توصیه کرد.
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید کرد: پس از صرف افطار سبک بهتر است یک ساعت چیزی خورده نشود چون معده پس از ساعت‌ها استراحت، تحمل غذای سنگین را ندارد و یک ساعت بعد شام را میل کرد.
عضو هیئت علمی دانشکده تغذیه با بیان اینکه شام باید سهل‌الهضم باشد، گفت: برای شام باید از غذاهای سهل‌الهضم نظیر حلیم کم چرب یا آش‌های سبک که صرفاً با برنج و عدس درست شده و حبوبات آن سبک است یا سوپ‌های سبک استفاده کرد. در وعده شام حتماً باید یک تا دو واحد سبزیجات مصرف شود مثل خوردن نان و پنیر و سبزی تا نیاز بدن فرد تأمین شود.
وی، مصرف حداقل دو واحد میوه در فاصله شام تا سحر را ضروری برشمرد تا ویتامین‌ها و املاح به مقدار مناسب دریافت شود.
این متخصص تغذیه افزود: به دلیل کوتاه بودن فاصله زمانی شام تا سحر، افراد مصرف میوه را فراموش می‌کنند در صورتی که بسیار اهمیت دارد. متأسفانه بسیاری اوقات پس از ماه رمضان افراد با علائم کمبود ویتامین و املاح به پزشک مراجعه می‌کنند.
شریعت پناهی یبوست را یکی از مشکلات بسیار شایع در ماه رمضان به دلیل کاهش دریافت مایعات عنوان کرد و یادآور شد: بهترین راهکار برای پیشگیری از این عارضه مصرف غذاهای حاوی فیبر در وعده‌های سحر، افطار و شام است.
به گفته وی مصرف دو تا سه واحد میوه و سبزی روزانه می‌تواند میزان فیبر مورد نیاز دستگاه گوارش را تأمین کند اما باید مایعات مورد نیاز نیز به میزان کافی پس از افطار تا سحر مصرف شود.
دانشیار گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید کرد: روزه داران باید در فاصله زمانی پس از افطار تا سحر حداقل هشت لیوان مایعات بنوشند که چهار لیوان آن حتماً باید آب باشد، مابقی می‌تواند از آبمیوه، شیر، چای و…، تأمین شود تا از بروز یبوست جلوگیری کند.