دستاورد مهم سفر رئیسی به سریلانکا در بحبوحه تنش‌های خاورمیانه

سید ابراهیم رئیسی روز چهارشنبه پس از ۱۶ سال وارد سریلانکا و پس از سفر رسمی سه روزه به کشور‌های پاکستان و سریلانکا، صبح امروز وارد تهران شد. برگزاری دیدار‌های رسمی دوجانبه، نشست مشترک هیئت‌های عالی‌رتبه و امضای مجموعا ۱۳ سند همکاری بخشی از برنامه‌ها و دستاورد‌های این سفر بود.
«ایجاد مناطق آزاد تجاری در گذرگاه‌های مرزی مشترک»، «همکاری در بخش سینما و رسانه»، «همکاری در بخش بهداشت دامی»، «همکاری‌های امنیتی»، «همکاری در بخش تعاون و رفاه اجتماعی»، «همکاری در بخش استاندارد» و «همکاری در بخش حقوقی و معاضدت قضایی در امور مدنی و تجاری» از مهم‌ترین اسناد همکاری میان ایران و پاکستان بود که از سوی وزرای راه و شهرسازی، دادگستری، فرهنگ و ارشاد اسلامی، جهاد کشاورزی و روسای سازمان‌های مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و استاندارد با همتایان پاکستانی به امضا رسید.
همچنین مقامات عالی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری دمکراتیک سوسیالیستی سریلانکا در حضور آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی و رانیل ویکرماسینگه روسای جمهور دو کشور، ۵ سند همکاری در حوزه‌های «همکاری‌های فرهنگی، علمی، فنی، رسانه‌های گروهی و ورزش و جوانان»، «همکاری میان کتابخانه‌های ملی دو کشور»، «همکاری اتاق تعاون ایران و شورای ملی تعاون سریلانکا»، «همکاری‌های رسانه‌ای و جهانگردی بین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران و وزارت رسانه، جهانگردی و هواپیمایی سریلانکا» و «همکاری در زمینه صنعت فیلم بین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران و شرکت ملی فیلم سریلانکا» امضا کردند.

نگرانی آمریکا از سفر رئیسی به سریلانکا
اهمیت این دیدار و دستاورد آن به اندازه‌ای بود که توانست توجه برخی از کشور‌ها از جمله آمریکا را به خود جلب کند. ابتدا باید یادآور شد که یک هیئت اقتصادی بلندپایه کره شمالی این هفته یک سفر عمومی نادر به ایران را آغاز کرد که همزمان با سفر رئیس جمهور کشورمان به جنوب آسیا بود. در همین راستا بود که واشنگتن هم تهدید کرد پاکستان را به دلیل تجارت با ایران تحریم می‌کند و از این رو، ودانت پاتل، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز سه‌شنبه به خبرنگاران گفت: «فقط اجازه دهید به طور کلی بگویم، ما به هر کسی که به معامله تجاری با ایران فکر می‌کند توصیه می‌کنیم از خطر بالقوه تحریم‌ها آگاه باشد. اما در نهایت، دولت پاکستان می‌تواند با پیگیری‌های سیاست خارجی خود صحبت کند.»

واکنش رسانه‌های مختلف آسیایی و جهانی به این دیدار
همچنین در ادامه شبکه خبری هند و آسیا که یک رسانه تحلیلی هندی است در گزارشی نوشت: در بحبوحه تنش در خاورمیانه، ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران پس از سفر سه روزه خود به پاکستان وارد سریلانکا شد.
خبرگزاری فرانسه نیز در گزارشی با اشاره به پایان سفر رئیس جمهوری ایران به پاکستان نوشت: دفتر رئیس جمهور سریلانکا رانیل ویکرمسینگه می‌گوید سفر رئیسی نماد همکاری بین دو کشور در این تلاش زیرساختی مهم است. سریلانکا در حال حاضر ۲۱۵ میلیون دلار بدهی نفت ایران را با صادرات چای بازپرداخت می‌کند. تنها پالایشگاه نفت این کشور توسط ایران در سال ۱۹۶۹ ساخته شده است.
رسانه اکسپرس تریبون پاکستان هم نوشت: این دومین دور مذاکرات در سطح سران از آوریل ۲۰۰۸ است که توسط محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور وقت ایران انجام شد. رئیسی با افتتاح یک پروژه برق آبی به ارزش ۵۱۴ میلیون دلار، متعهد شده از پروژه‌های توسعه‌ای در جزیره اقیانوس هند با ارائه خدمات فنی و مهندسی حمایت کند.
خبرگزاری آدادرانای بنگلادش نیز نوشت: رانیل ویکرمسینگه رئیس جمهور سریلانکا روز چهارشنبه از ایران برای حمایت فنی در پروژه‌های زیرساختی تشکر و تاکید کرد: بدون کمک ایران، سریلانکا نمی‌توانست شاخه‌های اوما اویا را به سوی این نیروگاه بفرستد.
وی پس از آنکه همراه با همتای ایرانی خود، پروژه زیرساختی چندمنظوره اوما اویا (Uma Oya U OMDP) را افتتاح کردند، اظهار داشت: باید آنچه بین کشور‌ها مشترک است را تقویت کنیم. همه ما کشور‌هایی متعلق به جنوب جهانی هستیم و در زمانی قرار داریم که جنوب می‌خواهد هویت و استقلال خود را پیدا کند.

چرا پروژه «اوما اویا» توجه جهان را به خود جلب کرد؟
سال ۲۰۱۰ وقتی ۲ شرکت ایتالیایی از جزئیات پروژه اومااویا مطلع شدند، از ساخت آن انصراف دادند، اما این پروژه توسط مهندسان ایرانی ساخته و در این دیدار افتتاح شد. تونل عمودیِ پروژۀ اومااویا به عمق ۶۱۸ متر معادل ۱.۵ برابر ارتفاع برج میلاد در عمق زمین حفر شده است. این تونل در سال ۲۰۲۰ یکی از ۴ پروژۀ منتخب جهان شد.
ابوالفضل ظهره وند، کارشناس مسائل بین‌الملل درباره افتتاح پروژه چندمنظوره سد و نیروگاه «اومااویا» در سریلانکا به دست رئیس جمهور کشورمان و موضوع مهم انتقال خدمات فنی- مهندسی ایران گفت: «بهره برداری از سد و نیروگاه برقی اومااویا در سریلانکا با افتتاحیه‌ای که انجام شد، گویای این واقعیت مهم است مهندسان و متخصصان ایرانی در آن سوی مرز‌ها شناخته شده اند و نشان می‌دهد ایران میان پنج کشور دنیا در زمره برترین سازندگان توربین نیروگاهی جهان قرار دارد.»
وی افزود: «اینکه ایران بیش از ۹۱ درصد قطعات مورد نیاز صنعت نیروگاهی را بومی سازی کرده و توان فنی ایران در حوزه‌های شبکه آبیاری، زهکشی، تونل و سد سازی بسیار افزایش یافته سندی است ناظر بر توانایی و ظرفیت گروه‌های فنی و مهندسی ایران که خوشبختانه امروز توانسته اند چنین پروژه بزرگی را در سریلانکا اجرا کنند.»

نگاه قابل توجه افکار عمومی به این سفر
در این میان نکته مهم سفر رئیسی به سریلانکا این بود که پس از مدت‌ها کاربران زیادی در فضای مجازی نسبت به آن واکنش نشان دادند. کاربران نوشتند:
*سفر جناب‌رئیسی به پاکستان علاوه بر اینکه می‌تواند در راستای سیاست همسایگی دولت سیزدهم و با هدف افزایش مبادلات تجاری دو کشور تفسیر شود، از چند حیث ویژه‌تر بنظر می‌رسد؛ اولین سفر رئیس‌جمهور ایران به همسایه شرقی‌اش پس از هشت سال، بعد از اختلافات چند وقت گذشته و در دوران پسا وعده صادق!

*با اینکه شهباز شریف نخست‌وزیر پاکستان کاملاً تحت حمایت امریکاست شاهد استقبال کم‌سابقه از رئیسی در سفر به این کشور هستیم حتی از موضع ایران در قبال فلسطین و موضع رهبری در قبال کشمیر تقدیر شد که واقعاً عجیب بود. به نظر میاد سیاست موازنه پاکستان هسته‌ای در برابر ایران استارت خورده.

* استقبال نخبگان پاکستان از رئیسی من رو یاد سفر امام خامنه‌ای به لاهور و استقبال گرم بی‌سابقه مردم پاکستان انداخت که آن دوره ضیاالحق رئیس‌جمهور پاکستان خطاب به امریکا گفت با این علاقه مردم به ایران با ما از جنگ با ایران حرف نزنید. اتحاد این دو کشور همسایه نمونه شکست بارز امریکاست.

* ‏سد «اوما اویا» که امروز توسط رئیس‌جمهور در سریلانکا افتتاح شد، یکی از عیجب‌ترین پروژه‌هایی است که تا به‌حال ایرانیان در خارج از کشور اجرا کرده‌اند. نیم‌میلیارد دلار قرارداد با اجرای عملیات مهندسی بعضاً یگانه در دنیا. سال ۲۰۲۰ این طرح یکی از چهار پروژه منتخب تونل‌سازی دنیا معرفی شد.

* مگه قرار نبود منزوی بشیم؟! پس حضور رئیس‌جمهور در مراسم افتتاح طرح بزرگ برق آبی اومااویا چیه؟! ظرف آب یخ رو بیارید واسه براندازها.

* سریلانکایی‌ها در بنر‌هایی به ابراهیم رئیسی لقب شیر خاورمیانه دادند و از او برای ساخت پروژه نیروگاه برق تشکر کردند. پروژه چندمنظوره اومااویا شامل سد و نیروگاه برق آبی در سریلانکا، با سرمایه‌گذاری نیم‌میلیارد دلاری دولت این کشور و توسط ۴۰۰ مهندس ایرانی ساخته شده است.

جان کلام
ایران و سریلانکا، روابط دیپلماتیک خود را پس از تغییر نام سابق این کشور به «سیلان» از سال ۱۹۶۱ و از طریق سفارتخانه‌هایشان در اسلام آباد آغاز کردند و از آن زمان تاکنون دو کشور روابط دوستانه و همکاری‌های گسترده‌ای در زمینه‌های مختلف به ویژه حوزه فرهنگی، اقتصادی و صادرات خدمات فنی و مهندسی داشته‌اند. هرچند در این مدت رئیس جمهور سریلانکا به تهران سفر کرده بود و وزرای خارجه هم سفر‌هایی به پایتخت‌ها داشتند، اما سفر رئیسی پس از ۱۶ سال از آخرین سفر یک رئیس‌جمهور ایران به سریلانکا یک گام مهم در این فضای مثبت روابط و ارتقای همکاری‌ها به شمار می‌رود به ویژه این که این سفر پس از یک سفر پر فشار و برنامه به پاکستان برنامه ریزی شده و نشان از علاقه مندی طرف ایرانی به سفر و انجام دیدار‌های رودر روست، به گونه‌ای که می‌توان انتظار داشت سفر روز گذشته به نقطه عطفی در ارتقای سطح روابط میان ایران و سریلانکا بدل شود.