اگر الآن درباره خشم، عصبانیت، پرخاش و... از شما سؤال شود، حالت بدی در شما ایجاد شده و این رفتارها را از اصل و ریشه رد می‌کنید؛ در حالی که خشم و عصبانیت نوعی واکنش روانی و رفتاری در انسان است که باید آن را به درستی شناخت و ریشه آن را فهمید. بدتر آنکه اگر به شما بگویند خشمی داریم که مقدس است، احساس می‌کنید گوینده قصد سوئی از این تعاریف و تفاسیر دارد و می‌خواهد مسیری را برای رفتاری غیر انسانی و غیر اخلاقی باز کند. این نگاه ما به خشم و عصبانیت از بی اطلاعی ما شکل گرفته است و نمی‌دانیم که ما باید در بعضی مواقع خشمگین شویم، عصبانی شویم و این عصبانیت خود را آشکار کرده و آن را بروز دهیم. خشمگین شدن و بروز آن آداب و شرایط خاص خود را دارد که ما موظفیم با آن آشنا شویم. از نظر روانی انسان نیاز دارد به بیرون ریختن فشاری که درونش ایجاد شده از اتفاق یا حادثه یا رفتاری و این بیرون ریختن اتفاقاً خوب است. دین ما خشم و عصبانیت را در دو بخش ممدوح و مذموم معرفی کرده است. خشمی که در مسیر حق است و خشمی که در مسیر باطل است. خشمگین شدن از دشمنان و خشمگین کردن دشمنان فقط برای خدا و برای تثبیت حق جایز است که یک نتیجه واحد دارند. خداوند در آیه 6 سوره فتح می‌فرماید: «و مردان و زنان منافق و مردان و زنان مشرک را که بر خدا بدگمانند عذاب کند. بر گردشان بدى حلقه زند و خدا بر آنها خشم گرفت و لعنت‌شان کرد و جهنم را برای‌شان آماده کرده است و جهنم بد سرانجامى است.» وقتی خدا از منافقان خشمگین است، ما هم باید از آنها خشمگین باشیم، اما با فهم دقیق این خشم. خداوند در آیه 134 سوره آل عمران می‌فرماید: «وَالْکاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ»؛ مؤمنان در هنگام عصبانیت، خشم خود را فرو می‌برند و از خطای مردم در می‌گذرند و خدا نیکوکاران را دوست دارد. اینکه کجا باید خشمگین شویم و کجا نباید خشمگین شوسم، باید با علم و تمرین متوجه شویم بدون افراط و تفریط و اشتباه. امام صادق(ع) می‌فرمایند: «اِنَّمَا الْمُؤمِنُ الَّذى اِذا غَضَبَ لَمْ يَخْرُجُهُ غَضَبَهُ مِنْ حَقّ وَ اِذا رَضِىَ لَمْ يَدْخُلْهُ رَضاهُ فِى باطِل»؛ مؤمن کسى است که هر گاه خشمگين شود، خشم او را از دایره حق خارج نمى‌کند، و هرگاه [از کسى] خشنود گردد، خشنوديش او را در باطل وارد نمى‌سازد.(اخلاق در قرآن، مکارم شيرازى، ج3، ص402) گاهی قاطعیت و دفاع از حق را با خشم‌مان می‌توانیم بروز دهیم. حضرت زینب(س) پس از شهادت امام حسین(ع) در مسیر کربلا تا شام بارها با بروز خشم خود، قاطعیت و جدیت خود را در مسیر حقی که پیش رو داشت، نشان داد. دشمنان از این پرخاش مقدس و جدیت حضرت(س) دچار وحشت می‌شدند و از مواضع خود عقب می‌نشستند. امروز هم باید با نشان دادن خشم‌مان از دشمنان انسانیت بر مسیر حق‌مان پافشاری کنیم و دشمنان را در هر جایی که هستند، عقب برانیم.
