صالح قاسمی مطرح کرد؛ مفاهیم جمعیت و فرزندآوری نیازمند بازتعریف است

صالح قاسمی در گفتگو با بصیرت در خصوص لزوم بازتعریف مفاهیم سبک زندگی در لایه‌های رویکردی و نگرشی عنوان کرد: در لایه نگرشی و رویکردی ما متغیر‌های خیلی زیادی در حوزه جمعیت و شاید پیش از این هم عنوان کرده باشم که بیش از ۴۷ متغیر در این حوزه داریم که بخش زیادی از این متغیر‌ها در حوزه فرهنگ و نگرش هستند.

وی عنوان کرد: البته بخشی از این عوامل هم در حوزه اقتصاد و نیازمندی‌های اقتصادی خانواده، تغییر الگوی اقتصادی خانواده و تغییر استاندارد‌های اقتصادی و خیلی از عوامل دیگری که در حوزه اقتصاد قابل تعریف هستند، می‌باشد.

این پژوهشگر ابراز کرد: اما برخلاف ارزیابی کلی عموم مردم و جمع زیادی از نخبگان که گمان می‌کنند بیشتر این متغیر‌ها و اصلی‌ترین این متغیر‌ها در حوزه اقتصاد است ما داریم به این نتیجه می‌رسیم که اتفاقا بیشتر متغیر‌ها و اصلی‌ترین آن‌ها در حوزه نگرش و فرهنگ هستند و در حوزه ارزش‌های اجتماعی تعریف می‌شوند و شامل فرهنگ، ارزش‌ها و نگرش‌هایی است که مفاهیمی برای جامعه تعریف می‌کند.

وی با بیان اینکه بنده به این امر قائلم که تغییر سبک زندگی و تغییر الگوی مطلوب خانواده خیلی روی فرزندآوری تأثیرگذار بوده است، ادامه داد: تغییر سبک زندگی یعنی اینکه استاندارد‌های مورد انتظار ما یا همان انتظارات ما از یک زندگی مطلوب دچار تغییرات جدی شده است. تغییر سبک زندگی یعنی اینکه احساس نیاز ما به برخی مقولات و تعریف ما از آن تغییر کرده و اگر بخواهم در یک جمله بگویم ما امروز در سیاست‌های جمعیتی در کنار موانع و حمایت‌های اقتصادی که در قانون وجود دارد و باید مطالبه و اجرایی شود، نیاز به باز تعریف مفاهیم داریم.

دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور گفت: اگر این مفاهیم را باز تعریف نکنیم به نظرم راه به جایی نخواهیم برد یعنی علاوه بر موانع اقتصادی که درست است و بخشی هم برای همه ما در جامعه محسوس است ما امروز با مفاهیمی روبرو هستیم که تعریف و مفهومش، تحریف شده و تبدیل به یک گزاره اجتماعی قدرتمند شده، ظاهر علمی هم به خود گرفته، ولی واقعیت این است که نه علمی است و نه تجربه آن را تایید می‌کند که من نامشان را مشهورات غلط گذاشته ام.

قاسمی عنوان کرد: یکی از کار‌های اصلی که باید انجام دهیم این باید باشد که این مشهورات غلط را یک بار دیگر ارزیابی کرده و نتیجه ارزیابی را به جامعه هم اعلام کنیم و تردید ندارم این امر چالش‌های بسیار جدی در جامعه ایجاد می‌کند.

این پژوهشگر ابراز کرد: وقتی جامعه مفهومی را پذیرفته و تصورش هم این است که حرف علمی و متقن و درستی هم است و باز یکباره ما می‌خواهیم آن را باز تعریف کنیم طبیعی است که عکس العمل نشان داده و حتی جا‌هایی پاسخ‌ها و عکس العمل‌های تندی نشان می‌دهد. اگر بنا ست کار عمیق محتوایی انجام شود باید تحمل این موارد را هم داشته باشیم، ولی این کار نخبگان حوزه جمعیت است که باید این مفاهیم را باز تعریف کنند.

وی با اشاره به این موارد گفت: مفهوم لذت یکی از این موارد است که نیاز به باز تعریف دارد چرا که دچار تحریف در تعریف محتوا شده است به همین خاطر است که ما به یک زوج جوان می‌گوییم فرزند نداشته باش تا از روز‌های زندگی لذت ببری! اول اینکه کسی برای آن‌ها مانعی طرح نمی‌کند، اما با این حرف ما زوج‌های جوان را با هدف رسیدن به بخشی از لذت‌های زندگی از یکسری لذت‌های بالاتر محروم می‌کنیم نشانه اش هم این است که اگر از والدین دارای فرزند سوال کنید قطعا خواهند گفت حاضر نیستند لذت داشتن فرزند را با هیچ لذت دیگری در دنیا عوض کنند معنایش چیست؟ یعنی لذت داشتن فرزند کیفی تر، پایدارتر، عمیق‌تر و مهمتر به نظرشان می‌رسد، اما به آن‌ها می‌گوییم برای دستیابی به آن نباید فرزند دار شوید.

وی ادامه داد: با این کار سال‌های بسیار زیادی بین ازدواج و فرزندآوری فاصله می‌افتد تنها به دلیل لذتی که مفهومش نیاز به باز تعریف دارد.

قاسمی گفت: مفهوم موفقیت به ویژه برای خانم‌ها هم نیاز به باز تعریف دارد، که چرا منشی شدن در یک دفتر برای او موفقیت تلقی می‌شود، اما مادر چند فرزند موفق برای او موفقیت اجتماعی تلقی نمیشود پس موفقیت بانوان دچار تحریف در تعریف شده است.

وی افزود: مفهوم کیفیت فرزند دیگر مفهومی است که نیاز به باز تعریف دارد، برخورداری رفاهی بیشتر فرزند یعنی کیفیت او یا افزایش مهارت‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی فرزند؟ افزایش رشد هوشی، افزایش مناسبات او با اطرافیان و افزایش توانایی‌ها برای حل مسائل و مشکلات؟ لذا ما در بسیاری موارد دچار تحریف تعریف شده ایم و مشهورات غلطی در جامعه ریشه دار شده از جمله کار‌های اصلی که حتما می‌بایست در کنار کار‌های اصلی در حوزه فرزند آوری انجام شود این کار‌های عمیق محتوایی است ودرست نمی‌شود مگر این مفاهیم باز تعریف شوند.