«مقاومت» در برابر دشمن به معنای ایستادگی و پایداری در مقابل فشارها، هجمهها و تهدیدهای دشمن و همچنین مانعی در برابر زیادهخواهی، زورگیری و باجخواهی اوست که جلوی پیشروی و تعرض دشمن را میگیرد. این مقاومت بر اساس آیات قرآن کریم و سیره مبارزان الهی، راه درست برای مواجهه با دشمن است؛ اما مقاومت در برابر دشمن چگونه اتفاق میافتد؟
قرآن، افراد و جوامعی را منزله الگوی مقاومت معرفی میکند که صفات برجستهای، همچون توکل به خدا، عزت در برابر کافران، جهاد در راه خدا و نهراسیدن از سرزنشگران را دارند. قرآن به موانعی همچون ترس، تفرقه و نفاق اشاره میکند که میتوانند مانع مقاومت باشند و برای الهام گرفتن ما، از داستان طالوت و جالوت استفاده میکند و به منظور تقویت روحیه مقاومت و ایستادگی در برابر دشمنان تذکراتی میدهد. خداوند در قرآن میفرماید: «چون با جالوت و سپاهش روبهرو شدند، گفتند: اى پروردگار ما، بر ما شکیبایى ببار و ما را ثابتقدم گردان و بر کافران پیروز ساز.» (بقره/۲۵۰) بنابراین، مقاومت باید با توکل به خداوند و اعتماد به نصرت الهی صورت بگیرد و مسلمانان از عزم و اراده خود برای مقابله با دشمنان استفاده کنند؛ همچنین باید با صبر و ثبات قدم در برابر دشمنان بایستند و از خداوند یاری و پیروزی بخواهند. مقاومت و پیروزی در برابر دشمن مستلزم وحدت، جهاد و فداکاری مسلمانان است. این مقاومت تنها راه حفظ کیان و بنیان جامعه اسلامی است. در مجموع، توجه به این آیه میتواند به تقویت روحیه مقاومت و ایستادگی در برابر دشمنان و فشارها، شناخت الگوها و عوامل پیروزی در مقاومت و مقابله با موانع آن کمک کند.
توجه به این نکته هم ضروری است که برای مقاومت در برابر دشمن به نیروهایی نیاز داریم که در کنار صبر و ایمان، علم و شناخت به دشمن و راههای فریب او پیدا کنند. در تفاسیر آمده است، هنگامی که آیه ۱۱۲ «سوره هود» نازل شد، پیامبر اسلام (ص) فرمودند: «سوره هود مرا پیر کرد» و گفتهاند که مراد حضرت این آیه از سوره هود بوده است. اگر چه بخش نخست این آیه «فَاسْتَقِمْ کَما أُمِرْتَ» در سوره دیگرى از قرآن مجید نیز آمده؛ اما آیه فوق به چنین خصوصیتى معروف شده است. شاید سنگینى این آیه، وجود بخشهای دیگرى از تاریخ است که در آیه بیان نشده و آن استقامت یاران پیامبر (ص) است که همه آنها وفادار نبودند و پیامبر (ص) از بىوفایى و ناپایدارى آنان در ناراحتى بود. در قرآن کریم، موضوع سازشگری با دشمن به شکل روشنی مطرح شده است. قرآن به مؤمنان توصیه میکند با دشمنان خود سازشگر نباشند و در مقابل آنها سرسختی و مقاومت نشان دهند: «وَلَا تَرْکَنُوا إِلَى الَّذِینَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّکُمُ النَّارُ وَمَا لَکُم مِّن دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِیَاءَ ثُمَّ لَا تُنصَرُونَ» (هود/۱۱۳) یعنی به ستمگران متمایل نشوید، زیرا آتش به سراغ شما خواهد آمد و شما را یاری کنندهای جز خدا نخواهد بود. قرآن در آیات متعددی به این موضوع اشاره کرده و به مسلمانان توصیه میفرماید که با دشمنان خود سازش نکنید و در مقابل آنها سرسختی و مقاومت نشان دهید؛ اما در عین حال با کسانی که با شما نجنگیدند و شما را از خانههایتان بیرون نکردهاند، میتوانید به نیکی رفتار کنید.