امریکن اینترپرایز (AEI)

اندیشکده‌ها در ایالات متحده نقش مهمی در شکل‌گیری و هدایت سیاست‌های عمومی دارند و در بسیاری از مواقع بازتاب‌دهنده گرایش‌های ایدئولوژیک و منافع اقتصادی خاصی هستند. یکی از مهم‌ترین اندیشکده‌های محافظه‌کار که نقش مهمی در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی آمریکا ایفا می‌کند. 
مؤسسه American Enterprise Institute (AEI است. این مؤسسه که در واشنگتن دی‌سی مستقر است، در سال ۱۹۳۸ میلادی تأسیس شد و از آن زمان تا کنون، به یکی از اصلی‌ترین نهاد‌های فکری جریان محافظه‌کار در آمریکا تبدیل شده است.

تحلیلگران کشورمان، به ویژه آنان که نگرش انتقادی به سیاست‌های امپریالیستی و نئولیبرالیستی ایالات متحده دارند، باید توجه داشته باشند که AEI به منزله یک اندیشکده راست‌گرا و نزدیک به منافع شرکت‌های بزرگ و طبقات سرمایه‌دار عمل می‌کند. این اندیشکده با تکیه بر آرمان‌های اقتصاد بازار آزاد و ضدیت با مداخلات دولتی گسترده در اقتصاد، از سیاست‌هایی حمایت می‌کند که در عمل به نفع شرکت‌های بزرگ و قدرتمند و به ضرر اقشار ضعیف‌تر جامعه هستند. سیاست‌هایی که این اندیشکده از آنها حمایت می‌کند، نه‌تن‌ها در داخل آمریکا، بلکه در عرصه جهانی نیز تأثیرگذار بوده و به گسترش سرمایه‌داری نئولیبرال کمک کرده است.

یکی از ویژگی‌های بارز AEI حمایت از کاهش نقش دولت در اقتصاد است؛ به این معنا که این اندیشکده از خصوصی‌سازی گسترده، کاهش مالیات برای ثروتمندان و شرکت‌ها و کاهش هزینه‌های عمومی دفاع می‌کند. چنین سیاست‌هایی به طور مداوم نابرابری‌های اقتصادی را در ایالات متحده تشدید کرده و به ویژه در دهه‌های گذشته، به یکی از چالش‌های اصلی اقتصاد این کشور تبدیل شده است. افزون بر این، AEI از سیاست‌های خارجی تهاجمی آمریکا حمایت می‌کند، از جمله دفاع از جنگ عراق و ترویج مداخلات نظامی آمریکا در نقاط گوناگون جهان. این رویکرد‌ها همواره با انتقاد‌های گسترده‌ای از سوی گروه‌های ضد جنگ و منتقدان سیاست خارجی آمریکا روبه‌رو شده است.

با توجه به ساختار حکمرانی اندیشکده‌ای در آمریکا، AEI نقش کلیدی در تأثیرگذاری بر سیاست‌گذاران و قانون‌گذاران ایفا می‌کند. این مؤسسه از طریق ارتباطات گسترده با نخبگان سیاسی و اقتصادی آمریکا و تأمین بودجه از سوی شرکت‌ها و افراد ثروتمند، توانسته است صدای خود را در تصمیم‌گیری‌های کلان ایالات متحده به خوبی منعکس کند. شبکه روابط گسترده‌ای که این اندیشکده با نمایندگان کنگره، اعضای دولت و حتی رؤسای جمهور آمریکا دارد، موجب شده است که این اندیشکده ایده‌های خود را در سیاست‌گذاری‌های کلیدی آمریکا به کار ببندد.

اندیشکده AEI، افزون بر فعالیت‌های سیاست‌گذاری، نقش مهمی در شکل‌دهی به گفتمان عمومی در رسانه‌های آمریکا ایفا می‌کند. بسیاری از تحلیلگران و نویسندگان وابسته به این اندیشکده، از طریق حضور در رسانه‌های اصلی آمریکا، نظر‌های خود را درباره مسائل گوناگون اجتماعی، سیاسی و اقتصادی منتشر می‌کنند. این نظرات، معمولاً در راستای دفاع از منافع شرکت‌های بزرگ و تقویت طبقات ممتاز جامعه است و کمتر به مشکلات و نیاز‌های طبقات فرودست و کارگری توجه می‌کند. به عبارتی، AEI به منزله بازوی فکری سرمایه‌داری کلان و نئولیبرالیسم، در جهت تقویت ساختار‌های ناعادلانه اقتصادی و اجتماعی عمل می‌کند.

همانگونه که مشخص است، AEI یکی از ابزار‌های مهم سرمایه‌داری جهانی برای تداوم و گسترش سلطه خود در جهان است. این اندیشکده نه تن‌ها در داخل آمریکا از نابرابری‌های ساختاری حمایت کرده، بلکه در سطح جهانی نیز از سیاست‌هایی دفاع می‌کند که به تشدید بحران‌های اقتصادی و اجتماعی در کشور‌های در حال توسعه منجر شده است. حمایت AEI از خصوصی‌سازی منابع طبیعی و خدمات عمومی در کشور‌های ضعیف‌تر، سیاست‌هایی است که تنها به نفع شرکت‌های چندملیتی و نخبگان اقتصادی است و موجب تضعیف حاکمیت ملی و استقلال اقتصادی این کشور‌ها می‌شود.

بنابراین، نقش و جایگاه AEI در نظام حکمران-ی اندیشکده‌ای آمریکا را باید در چارچوب سیاست‌های امپریالیستی و سرمایه‌داری جهانی درک کرد. این اندیشکده، با تکیه بر شبکه‌های گسترده مالی و فکری، یکی از نهاد‌هایی است که به تقویت و گسترش نفوذ آمریکا و نظام سرمایه‌داری در جهان کمک می‌کند. از این رو، شناخت دقیق فعالیت‌های این اندیشکده و تأثیرات آن بر سیاست‌گذاری‌های داخلی و خارجی آمریکا، برای هر تحلیلگر یا کنشگر سیاسی که به دنبال درک واقعی از قدرت‌های پشت پرده سیاست جهانی است، ضروری است.