سلاجقه: دیپلماسی سیاسی ایران در حوزه آب‌ چگونه عمل می‌کند؟

علی سلاجقه در نشست از حکمرانی آب تا امنیت غذایی پایدار که در سالن شورای دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران برگزار شد، گفت: معتقدم که امروز در بحث پیچیده و مهم حکمرانی آب به نقطه‌ای رسیده‌ایم که باید تحولات جدی را مدنظر قرار دهیم.

وی عنوان کرد: ما اغلب به جای پیشگیری، منتظر وقوع بحران می‌مانیم و پس از وقوع آن، در وسط میدان شروع به اجرای طرح‌های درمانی و ضروریات می‌کنیم. این رویکرد نه‌تنها موجب اتلاف منابع مالی و انسانی می‌شود، بلکه بیت‌المال را نیز هدر می‌دهد.

رئیس سابق سازمان حفاظت محیط زیست کشور با اشاره به اینکه وقت آن رسیده که علاج واقعه را قبل از وقوع انجام دهیم، مطرح کرد: برخی کشورها به‌خوبی از ظرفیت دانشگاه‌ها در راستای اهداف و منافع خود بهره می‌برند و سیاست‌هایشان را در این مسیر پیش می‌برند.

سلاجقه بیان کرد: اگر ما نیز مسائلی مانند آب را به مجموعه‌هایی بسپاریم که از ظرفیت‌های لازم برخوردارند و توانایی انسجام‌بخشی به تمام پیکره جامعه را دارند، می‌توانیم ارزش بالایی خلق کنیم و به نتایج مؤثری دست پیدا کنیم. آب یک موضوع انتزاعی نیست که تنها از جنبه‌های فنی به آن بپردازیم.

وی افزود: بلکه در سطح استراتژیک با چالش‌هایی مواجهیم. آب دارای ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی است. در گذشته، مرکز تحقیقات آب در دانشگاه تهران راه‌اندازی شد که هنوز هم فعالیت دارد. در حوزه حکمرانی آب، ضروری است که به‌صورت استراتژیک به موضوع بپردازیم.

رئیس سابق سازمان حفاظت محیط زیست کشور با اشاره به اینکه در حوزه حکمرانی آب، اسناد بالادستی متعددی، از جمله قوانین و برنامه‌های توسعه، وجود دارند که به مسائل آب پرداخته‌اند، عنوان کرد: برای بهبود وضعیت، باید ابتدا در قوانین مرتبط با آب بازنگری شود.

سلاجقه اظهار کرد: دنیا منابع آبی خود را با دقت مدیریت می‌کند و از علم برای حل بسیاری از مشکلات بهره می‌برد اما ما چگونه به محض مواجهه با یک تکانه یا کاهش بارش، سریع به این نتیجه می‌رسیم که همه‌چیز از دست رفته است؟ علم و دانش می‌تواند بسیاری از چالش‌های جهانی را حل کند.

وی با اشاره به اینکه دنیا در شرایط تغییر اقلیم همه زیرساخت ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اذعان کرد: این کشور، با وجود دسترسی به دانشمندان، فناوری‌ها و تکنولوژی‌های پیشرفته در عصر جدید، همچنان درگیر چالش‌های پیچیده است و ما مانده‌ایم که چه اتفاقی در حال رخ دادن است.

رئیس سابق سازمان حفاظت محیط زیست کشور افزود: درحالی‌که پیشینیان ما با استفاده از دانش بومی خود توانسته بودند کشور را به‌خوبی مدیریت کنند. با نگاهی به آموزه‌های دینی‌مان درباره آب، می‌بینیم که هرچه درباره تکنیک و فناوری بگوییم، ریشه و راه‌حل‌ها در آن نهفته است.

سلاجقه اظهار کرد: اما مسئله اصلی ما ناترازی مدیریتی بوده و این ناترازی که در همه سطوح مدیریتی کشور رخنه کرده است. سیاست‌های 15‌گانه محیط‌زیستی مقام معظم رهبری، در مورد آب و محیط‌زیست، اولین موضوع را به مدیریت یکپارچه و جامع اختصاص داده بود.

وی خاطرنشان کرد: ما نیاز داریم دردها را شناسایی کنیم و راه‌حل‌هایی برای مشکلات ارائه دهیم. یکی از چالش‌های عجیب، سایه سیاست بر همه سطوح مدیریت است. دیپلماسی سیاسی ما در عرصه جهانی، به‌ویژه در حوزه آب، چگونه عمل می‌کند؟

رئیس سابق سازمان حفاظت محیط زیست کشور عنوان کرد: حتی اگر ایران از نظر تکنیکی در سطحی عالی باشد، تا زمانی که سیاست آب و سیاست‌گذاری‌های آن در چارچوب قوانین و از سطوح بالادستی اصلاح نشود، این پیشرفت‌ها نتیجه مطلوب نخواهد داد.