محمد الجولانی سرکرده تحریرالشام در قامت حاکم دمشق، ترکیه را به عنوان دومین مقصد سفر خارجی‌اش تعیین کرده است. این سفر حالی صورت می‌گیرد که سابقه جولانی و تحریر الشام نشانگر عمق روابط آنها با ترکیه است چنانکه پس از سلطه این گروه بر دمشق اولین کشوری که پیام تبریک اعلام و مسئولان اطلاعاتی و امنیتی‌اش به سوریه سفر کرده‌اند، ترکیه بود. در همین حال در سالهای اخیر که تحریر الشام بر ادلب حکمرانی می‌کرد این ترکیه بود که همه امکانات و تجهیزات را در اختیار آنها قرار داد تا بتوانند الگویی موفق از مملکت داری را به نمایش گذارند.
جولانی در قبال ترکیه با چند مشکل اساسی مواجه است که می‌تواند روند مذکور را با کندی مواجه سازد. نگاه منفی بخش زیادی از مردم سوریه که همواره ترکیه را همسایه‌ای با اهداف اشغالگرایانه می‌دانند و حاضر به پذیرش نقش گسترده آن در کشورشان نیستند، مسئله میلیون‌ها سوری آواره در ترکیه که از یک سو توان پذیرش آنها را ندارد و از سوی دیگر از وعده‌های اردوغان به مردم اخراج آنها بوده است، تفاوت‌های دیدگاهی میان کشورهای عربی و ترکیه بویژه در حوزه اخوانی که عملا حاکمان دمشق را در ارتباط با آنکارا دست به عصا می‌کند
در همین حال از نظر نگرش سیاسی و اندیشه‌ای نیز میان طرفین اشتراکات بسیاری وجود دارد که ماهیت اخوانی تفکراتشان از آن جمله است. با توجه به این شرایط و حقیقت وابستگی همه جانبه تحریرالشام و جولانی به ترکیه این سوال مطرح است که چرا او ابتدا راهی عربستان و سپس ترکیه شده است؟ در پاسخ به این پرسش چند نکته قابل توجه است:
نخست آنکه سوریه کشوری با ماهیت عربی است و در جمع کشورهای عضو اتحادیه عرب می‌باشد. حاکمان دمشق می‌دانند که توجه به این ماهیت عربی در کنار آنکه می‌تواند تا حدودی مشروعیت داخلی برای آنها ایجاد نماید بویژه آنکه بسیاری از مردم ترکیه را کشوری اشغالگر می‌دانند که تهدیدی برای منافع کشورشان است، می‌تواند زمینه ساز دریافت مشروعیت و کمک‌های اقتصادی بیشتر از جانب کشورهای عربی گردد. ظرفیت‌های عربستان برای نزدیک سازی سوریه جولانی به غرب و نیز درخواست برای عضویت در اتحادیه عرب که مولفه‌ای مهم برای حاکمیت جولانی می‌باشد، از دلایل اولویت قرار گرفتن عربستان است.
نکته مهم آنکه بسیاری از کشورهای عربی از ماهیت سیاسی تحریرالشام یا همان نگاه اخوانی آن هراس دارند، در عین آنکه ماهیت تروریستی و اشتهای سیری ناپذیر آن برای توسعه قلمرو نیز نگرانی‌های بسیاری به همراه داشته است انتخاب عربستان به عنوان مقصد اول را می‌توان اقدامی برای کم کردن این نگرانی‌ها دانست.
جولانی به دنبال چیست؟
در کنار مسائل مطرح شده این سوال مطرح است که جولانی در ترکیه به دنبال چیست؟ حقیقت انکار ناپذیر آن است که امروز حاکمیت جولانی برگرفته از تحرکات ترکیه می‌باشد و عملا می توان از آن با عنوان پدر خوانده یاد کرد. با توجه به این مولفه می توان گفت که سفر جولانی به ترکیه بیشتر به یک ادای دین و تقدیر از سران آنکارا شباهت دارد تا یک رویکرد دیپلماتیک. در عین حال نیز باید توجه داشت که طرفین اهدافی به نسبت مشترک را دنبال می‌کنند که هماهنگی در قبال آنها را می طلبد.
نخست آنکه حاکمان دمشق اقتصاد را مولفه‌ای مهم برای بقای خود می‌دانند لذا افزایش نقش اقتصادی ترکیه و نیز بهره گیری از ظرفیت‌های جهانی آن برای افزایش کمک‌های اقتصادی و حتی کاهش تحریم‌های غرب علیه دمشق از ابعاد تعاملات طرفین است. این مسئله را می‌توان مکملی بر سفر اخیر تمیم امیر قطر به سوریه دانست که محور آن را نیز اعلام حمایت‌های سیاسی و اقتصادی از جولانی تشکیل می‌داد.
نخست آنکه حاکمان دمشق اقتصاد را مولفه‌ای مهم برای بقای خود می‌دانند لذا افزایش نقش اقتصادی ترکیه و نیز بهره گیری از ظرفیت‌های جهانی آن برای افزایش کمک‌های اقتصادی و حتی کاهش تحریم‌های غرب علیه دمشق از ابعاد تعاملات طرفین است. این مسئله را می‌توان مکملی بر سفر اخیر تمیم امیر قطر به سوریه دانست که محور آن را نیز اعلام حمایت‌های سیاسی و اقتصادی از جولانی تشکیل می‌داد.
دوم آنکه شواهد امر نشان می‌دهد که ترکیه به دنبال احداث پایگاه نظامی در سوریه است تا در نهایت بتواند به آرزوی دیرینه خود یعنی تسلط بر بخش‌هایی از سوریه دست یابد چنانکه در دهه 1930 نیز بر بندر اسکندرون سوریه تسلط یافته و آن را به خاک خود افزود. به نوشته روزنامه «ترکیه» که نزدیک به دولت این کشور است، ترکیه و سوریه به زودی توافقنامه دفاعی مشترکی را امضا خواهند کرد که بر اساس آن در صورت مواجهه با تهدید ناگهانی دمشق، آنکارا به سوریه کمک خواهد کرد.در این قرارداد همچنین مقرر شده است که نیروهای مسلح ترکیه به ارتش سوریه و خلبانان آن آموزش دهند و ترکیه دو پایگاه نظامی در سوریه ایجاد کند.این روزنامه اعلام کرد که آنکارا ۵۰ جنگنده F-۱۶ را تا زمان تشکیل نیروی هوایی سوریه در این پایگاه‌ها مستقر خواهد کرد تا از هرگونه حمله‌ای که می‌تواند علیه حاکمیت این کشور باشد جلوگیری کند.
در این شرایط می‌توان گفت که زمینه سازی برای تحقق اهداف نظامی ترکیه در سوریه از ابعاد این سفر است بویژه آنکه حملات آمریکا و رژیم صهیونیستی زیرساخت‌های نظامی سوریه را ویران کرده و این بهانه‌ای مهم برای ترکیه جهت توجیه نظامی گری و تسلط بر ساختار نظامی و امنیتی سوریه می‌باشد.
سوم آنکه مسئله کردها و چگونگی مقابله با آنها از اهداف مشترک جولانی و اردوغان است. جولانی در حالی به دنبال تسلط کامل بر سوریه و مقابله با خودمختاری کردهاست که همزمان ترکیه نیز ساختارهای کردی سوریه را زمینه ساز حمایت و تقویت پ.ک.ک و تحریک کردهای این کشور برای جدایی طلبی می‌داند لذا خواستار پایان مختاری آنهاست. این در شرایطی است که آمریکایی‌ها برای تسلط بر منابع نفتی سوریه و نیز استمرار حضور نظامی در این کشور و نیز اجرای سیاست چند پاره سازی کشورهای منطقه به شدت از کردهای سوری حمایت می‌کند. این مسئله مشکلات بسیاری را برای ترکیه و جولانی ایجاد کرده است که رسیدن به نقطه مشترک در این زمینه چه در تعامل و چه بر ضد کردها برای طرفین دارای اهمیت.
جان کلام
به هر صورت در باب سفر جولانی به ترکیه می‌توان گفت که او پس از نمایش چهره‌ای عرب گرا با رویکرد تعاملی با کشورهای عربی و البته غرب بر آن است تا دین خود را به پدرخوانده خویش یعنی ترکیه ادا نماید که نقش آفرینی بیشتر ترکیه در حوزه اقتصادی، امنیتی و اطلاعاتی سوریه از ابعاد آن را تشکیل می‌دهد. در این میان جولانی در قبال ترکیه با چند مشکل اساسی مواجه است که می‌تواند روند مذکور را با کندی مواجه سازد. نگاه منفی بخش زیادی از مردم سوریه که همواره ترکیه را همسایه‌ای با اهداف اشغالگرایانه می‌دانند و حاضر به پذیرش نقش گسترده آن در کشورشان نیستند، مسئله میلیون‌ها سوری آواره در ترکیه که از یک سو توان پذیرش آنها را ندارد و از سوی دیگر از وعده‌های اردوغان به مردم اخراج آنها بوده است، تفاوت‌های دیدگاهی میان کشورهای عربی و ترکیه بویژه در حوزه اخوانی که عملا حاکمان دمشق را در ارتباط با آنکارا دست به عصا می‌کند تا از حمایت عربی محروم نشوند، نگاه متفاوت ترکیه با کشورهای اروپایی و آمریکا در باب وضعیت کردها بگونه‌ای که رویکرد به اجرای خواست ترک‌ها می‌تواند موقعیت جولانی را در میان غربی‌ها متزلزل سازد، ظرفیت‌های محدود ترکیه برای نقش آفرینی در اقتصاد و امنیت سوریه در حالی که رویای بلند پروازانه سران ترکیه حضور گسترده در این بخش‌هاست و... را می‌توان از موانع مذکور دانست.
به هر صورت در باب سفر جولانی به ترکیه می‌توان گفت که او پس از نمایش چهره‌ای عرب گرا با رویکرد تعاملی با کشورهای عربی و البته غرب بر آن است تا دین خود را به پدرخوانده خویش یعنی ترکیه ادا نماید که نقش آفرینی بیشتر ترکیه در حوزه اقتصادی، امنیتی و اطلاعاتی سوریه از ابعاد آن را تشکیل می‌دهد. 
