پس از فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ و تشکیل کشورهای محصور در خشکی آسیایمرکزی بهویژه قزاقستان، این کشورها به دسترسی به آبهای گرم جنوب برای گسترش تجارت خود نیازمند شدند.ایران و قزاقستان هر دو دارای موقعیت جغرافیایی استراتژیکی هستند که آنها را به کانونهای مهم ترانزیتی تبدیل کردهاست. ایران با دسترسی به آبهای آزاد از طریق خلیجفارس و دریایعمان، و قزاقستان با سواحل طولانی دریایخزر، میتوانند مسیرهای تجاری متنوعی را برای انتقال کالاها ایجاد کنند.قزاقستان یکی از کشورهای عضو کریدور بینالمللی شمال-جنوب (INSTC) محسوب میشود که در دو شاخه شرقی (آسیایمرکزی) و میانی (دریایخزر) این کریدور نقش بهسزایی دارد که میتواند از طریق بنادر ایران، به آبهای آزاد، غرب آسیا و شبه قاره هند و سایر نقاط جهان متصل شود.از طرفی، قزاقستان که پس از جنگ روسیه و اوکراین به نوعی به کانون ترانزیت چین-اروپا تبدیل شده است، نقش بهسزایی در کریدور شرق-غرب ایفا میکند که اتصال ریلی دو کشور و همکاریهای قبلی، زمینهساز تحکیم روابط اقتصادی ایران و قزاقستان خواهد بود.فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی، عصر روز گذشته (۲۸ بهمن) به همراه معاونان خود با آرمان شاکالیف، وزیر تجارت و همگرایی قزاقستان، و هیئت همراه دیدار و گفتوگو کرد.بخش عمده ای از محورهای این گفتوگوها مربوط به گسترش و توسعه حمل و نقل از جمله هوایی، جاده ای، ریلی و بندری بوده که تسهیل انتقال بار، تجاری سازی مسیر شاخه شرقی کریدور شمال-جنوب و افزایش همکاری ها در حوزه لجستیک را دربر میگرفته است.
فرزانه صادق وزیر راه و شهرسازی کشورمان در خصوص این دیدار و گفتوگوهای فیمابین دو کشور توضیح داد: موضوعات مرتبط با حمل و نقل ریلی، جادهای و تفاهماتی که در خصوص چابهار و بندر شهید رجایی هست مطرح شد. در خصوص روادید رانندگانی که به قزاقستان سفر میکنند و ترانزیت دارند، مشکلات مطرح و مقرر شد تا این مشکلات به زودی حل و فصل شود.آرمان شاکالیف اظهار کرد روسای طرفین دستور دادند تا مبادلات تجاری بین دو کشور را به ۳ میلیارد دلار برسانیم که برای تحقق این هدف، حمل و نقل و ترانزیت اهمیت ویژهای دارد.وزیر تجارت و همگرایی قزاقستان با تاکید بر این که برای رسیدن به این هدف باید همکاری در زمینه حمل و نقل و ترانزیت افزایش یابد، توضیح داد: سال گذشته مبادلات حمل و نقل از طریق ریلی و جاده ای بین دو کشور ۴۵ درصد رشد داشت. با این وجود، پتانسیل های فراوانی وجود دارد که باید از این امکانات استفاده کنیم و مبادلات حمل و نقلی دو کشور را افزایش بدهیم.وزیر تجارت و همگرایی قزاقستان گفت: سال ۲۰۲۴ مبادلات کشور ۳۴۰ میلیون دلار بود که تلاش میکنیم تا امسال این میزان را به یک میلیارد دلار برسانیم و در این کار ما همه تلاش خود را به کار خواهیم بست.مهدی باقری، کارشناس حملونقل و ترانزیت عنوان کرد قزاقستان بزرگترین کشور دنیاست که راهی به آبهای آزاد ندارد و به همین دلیل ایران و توسعه تجارت از طریق بنادر آن به ویژه بندر شهیدرجایی و بندر چابهار، به عنوان یک مسیری مطمئن تجاری جهت تسهیل حملونقل و ترانزیت بین دو کشور و سایر بازارهای منطقهای و جهانی حائز اهمیت است.
باقری افزود: با توجه به مزایای ترانزیت ریلی، همکاریهای ریلی دوجانبه ایران و قزاقستان حیاتی است که ایجاد کارگروه ترانزیت با محوریت کریدور شمال-جنوب و کریدور شرق-غرب میتواند سنگبنای ارتقای همکاری ترانزیتی میان دو کشور را بنا کند