نیازمند تغییر ساختارهای مدیریتی اقتصاد ایران هستیم

ساختار اقتصاد ایران نیازمند تحولاتی اساسی است، تحولاتی که برنامه های تحریمی دشمن را به چالش بکشد از این جهت باید مدیرانی روی کار بیایند و برنامه هایی در اقتصاد ایران اجرایی و عملیاتی شود که ضد تحریم باشد اعم از تحریم داخلی تا تحریم خارجی.

پایگاه بصیرت / مریم احمدی

عدم اتکا به درآمدهای نفتی راهکار گام برداشتن به سمت توسعه اقتصادی

طی دهه های گذشته مسوولان کشور در کنار نخبگان و اقتصاد دانان بر این نکته تاکید داشته اند که یکی از مهمترین مولفه های توسعه یافتگی اقتصاد ایران خروچ از الگوی مصرف درآمدهای نفتی یا به عبارت دیگر عدم اتکا به درآمدهای نفتی است.

آنچه در این موضوع حائز اهمیت است توسعه یافتگی براساس شاخص ها و مولفه های نوینی است که بسیاری از کشورهای توسعه یافته رویکردی جدی بدان داشته اند. متاسفانه به دلیل اتکا به درآمدهای نفتی در ایران سال هاست نسبت به سایر کشورهای توسعه یافته با ظرفیت هایی به مراتب پایین تر از ظرفیت اقتصاد ایران، امر توسعه یافتکی به تاخیر افتاده زیرا تکیه بر درآمدهای نفتی مانع توجه جدی مسوولان به دریافت مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات بر املاک گرانقیمت و مدیریت واردات شده است.

تضعیف مدیریت هوشمند اقتصاد به دلیل اتکا به درآمدهای نفتی

آنچه در این خصوص جای بحث فراوان دارد خود تحریمی است که رنگ و روی تحریم های خارجی را پررنگ تر کرده است. با اینکه همگان به خوبی اذعان دارند تحریم اقتصادی یک کشور از سوی کشورهای دیگر در جهان امروز که عصر تجارت و مبادله است صورت خوبی ندارد اما مساله ای که درطول دهه های گذشته بخصوص سال های اخیر به دلیل درآمدهای نفتی مورد بی توجهی شدید مسوولان و مدیران و دولتمردان قرار گرفته خود تحریمی ها و تکیه بیش از حد به درآمدهای نفتی است که اقتصاد را وارداتی یا وابسته به واردات و در نهایت توسعه نیافته کرده است.

تحریم‌ها بنیه اقتصاد ایران را تضعیف کرده‌اند

اقتصاددانان بر این موضوع تاکید دارند تحریم های اقتصادی بنیه کشور را از بین می برد یا در خوشبینانه ترین شرایط بنیه اقتصاد ایران را تضعیف کرده اند اما در نهایت باید به این موضوع توجه داشت بخشی از رفع تحریم های خارجی برعهده طرف مقابل است در حالی که اتخاذ راهکارها و سیاستهای برای توسعه اقتصاد درونی ایران برعهده مسوولین داخلی است از این جهت باید اذعان شود کم کاری های بیشماری به واسطه درآمدهای نفتی در سال های گذشته در حوزه یاد شده صورت گرفته است.

خودتحریمی رقیب تحریم های خارجی شده است

بی توجهی به تقویت اقتصاد داخلی با اتخاذ راهکارهای اصولی و تجربه شده عامل برجسته سازی اثر تحریم های غرب شده است. خود تحریمی و بی مهری نسبت به توسعه اقتصاد کشور رفاه مردم را در کوتاه و بلند مدت تحت الشعاع خود قرار داده است از این رو باید به ترمیم ساختارهای معیوب اقتصاد پرداخت تا بخشی از خسارتهای وارد شده بر اقتصاد کشور و رفاه مردم جبران شود.

تضعیف اقتصاد ایران خواست دشمن است. در عصر تجارت و قدرت که بخش قابل توجهی از آن به برتری کشورهای تولید کننده و صادر کننده که می توانند بازار کشورهای مختلف را به خود اختصاص دهند توسعه در مسیر تولید رقابتی با ارزان ترین قیمت و بالاترین کیفیت اتفاق می افتد در حالی که متاسفانه به دلیل ساختار معیوب مدیریت اقتصاد در ایران مساله تولید، تامین انرژی، سرمایه گذاری در اقتصاد، جذب سرمایه ها و ایجاد فضای با ثبات اقتصادی جدی گرفته نشده است.

اصلاحات اقتصادی راهی به سوی توسعه

نواقص آشکارای مدیریت اقتصاد طی سال های گذشته دست دشمن را برای تهدید اقتصاد ایران باز کرده اما این تهدید را از یک سو می توان تبدیل به فرصت کرد؛ فرصتی در نبود یا کاهش درآمدهای نفتی برای بازنگری بیشتر در اصلاح ساختاری اقتصاد ایران و تحقق موضوعاتی که می تواند اقتصاد وارداتی و وابسته ایران را به اقتصادی بزرگ و توسعه یافته تبدیل کند.

درآمدهای نفتی صرف توسعه زیر ساخت های اقتصادی شود

علی رغم اینکه جمهوری اسلامی ایران مثال دیگر کشورهای صادر کننده نفت در صادرات نفت کوشا خواهد بود و تلاش می کند ضمن از دست ندادن بازارهای سنتی خود بازارهای جدیدی نیز بیابد اما این موضوع به این معنا نیست که درآمدهای نفتی همچنان ما را از توجه جدی به توسعه یافتگی از درون بدون تکیه به درآمد نفتی بازدارد، بلکه درآمدهای نفتی باید محلی برای توسعه یافتگی و هزینه کرد در تامین زیر ساخت هایی باشد که راه توسعه یافتگی کشور را کوتاه می کند.

نیازمند تغییر ساختارهای مدیریتی اقتصاد ایران هستیم

آنچه در این موضوع حائز اهمیت است اینکه ساختارهای مدیریتی و نوع نگاه به اداره کشور به گونه ای باید تغییر کند که درآمدهای نفتی در بودجه جاری کشور هزینه نشود، بلکه توسعه یافتگی در بخش های مختلف اعم از سخت افزاری و نرم افزاری در دنیای امروز که به سرعت در حال لمس کردن تغییراتی بزرگ و بنیادین است از محل درآمدهای نفتی و انرژی کشور باشد.

این چرخه اگر به بهترین شکل ممکن مدیریت شود بازخورد آن به بخش انرژی و توسعه این بخش نیز بازمی گردد و می تواند محل جذب سرمایه های تازه و تامین و صادرات انرژی بیشتر برای توسعه کشور باشد.

زنجیره مقاومتی اقتصاد باید حفظ شود

ایران برای مقابله با فشارهای اقتصادی و تحریم‌ها، به یک راهکار اقتصادی جدید و جامع نیاز دارد. این راهکار که با عنوان «زنجیره مقاومتی» شناخته می‌شود، بر پایه همکاری‌های منطقه‌ای با کشورهای همسو، تنوع‌بخشی به منابع تأمین کالاها و مواد اولیه، توسعه فناوری‌های بومی و مدیریت هوشمند واردات استوار است. هدف این رویکرد، کاهش وابستگی به واردات، تقویت تولید داخلی و در نهایت رسیدن به خودکفایی و اقتصادی پایدارتر است..

تدوین استراتژی صنعتی متناسب با اقتصاد مقاومتی ضروری است

در شرایطی که تحریم ها مانع توسعه اقتصاد ایران شده اند مدیران کارآمد از الگوهای سنتی اقتصادی و صنعتی فاصله می گیرند زیرا قائل به عدم پاسخگویی چنین الگوهایی هستند بنابراین این دسته از مدیران رویکردی جامع و چندوجهی تحت عنوان «اقتصاد مقاومتی» را در پیش می گیرند. زیرا به خوبی آگاه هستند در فقدان چنین استراتژی‌هایی، تحریم‌ها می‌توانند ساختارهای اقتصادی و سیاسی کشور را به سمت رکود، فساد و فروپاشی سوق دهند، بنابراین، تدوین یک استراتژی صنعتی مقاوم که در برابر فشارهای خارجی بایستد و زمینه ساز توسعه اقتصاد و خوداتکایی باشد بسیار ضروری است.

راهبرد جامع و پایدار نیاز اقتصاد در حال توسعه است

ایران در سال‌های گذشته با ترکیبی از ابزارهای نظارتی، توجه به آزادی اقتصادی و تمایل به خودکفایی، تا حدی از فشارهای ناشی از تحریم‌ها عبور کرده است. اما در بلندمدت، بدون داشتن یک راهبرد جامع و پایدار، این ترکیب ناهمگن قادر به جلوگیری از آسیب‌های عمیق‌تر نخواهد بود.

زمان آن رسیده است که ایران از یک رویکرد تاکتیکی به سمت یک اقتصاد مقاومتی حرکت کند که در آن وابستگی به منابع خارجی پرریسک کاهش یافته و زنجیره‌های تولید داخلی و منطقه‌ای به شیوه‌ای هوشمندانه تقویت شوند.

منبع: سایت بصیرت