توسعه‌یافتگی با صادرات غیر نفتی

کاهش وابستگی به درآمد‌های نفتی به رغم آنکه مسئولان اقتصادی کشور طی دهه‌های گذشته بار‌ها از آن سخن گفته و بر آن تأکید داشته‌اند، اما متأسفانه همچنان عملیاتی نشده است. با اینکه کارشناسان و مسئولان امر نسبت به اهمیت این موضوع و اثراتی که می‌تواند در روند افزایش تولید و صادرات غیر نفتی در بُعد اقتصادی و کاهش فشار‌های خارجی در حوزه سیاسی داشته باشد بسیار سخن گفته و وعده داده‌اند، اما این اتفاق همچنان رخ نداده است.
در کشوری مانند ایران که دارای ذخایر انرژی عظیم است این موضوع به اثبات رسیده که عدم وابستگی به درآمد‌های نفتی عامل مهمی در کاهش فشار‌های تحریمی است، بنابراین اصل مهم، برای توسعه اقتصادی و برون‌رفت از شرایط تحریمی و نگرانی‌ها بابت تأمین بودجه دولت، حرکت به سمت اتکا به صادرات غیر نفتی است.
حمایت از صادرات و رشد صادرات غیر نفتی مگر به واسطه حمایت از تولید اعم از تولیدکننده خُرد، متوسط و بزرگ مقدور نیست. در این موضوع تردیدی نیست که باید از تولید حمایت کرد، زیرا این حمایت منجر به افزایش رقابت‌پذیری و در نهایت حمایت از صادرات خُرد می‌شود و عامل بسیار مهمی برای ورود کالا‌های با کیفیت ایرانی به بازار‌های جهانی بخصوص بازار‌های منطقه‌ای و بازار کشور‌های همسایه با جمعیت قابل توجهی می‌شود.
چاره‌ای در پذیرش و اهتمام مسئولان به این موضوع نیست که باید از تولید و صادرات غیر نفتی حمایت کرد، زیرا این روند تنها راه امید بخش و نجات‌آفرین اقتصاد برای قرار گرفتن در جاده توسعه است.
اقتصاد بدون برنامه؛ اقتصادی محکوم به مرگ و فناست. برای توسعه اقتصاد باید برنامه محور عمل کرد و این موضوع را نمی‌توان در یکی دو بسته حمایتی و مشوقی به ذی‌ربطان امر ابلاغ کرد بلکه تولیدکننده و صادرکننده با اقدامات عملی و نه نمایشی، به قدم گذاشتن در فضای تولید و صادرات غیر نفتی تشویق می‌شوند.
بدون توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل و توسعه انرژی، تأمین آب، برق و گاز مورد نیاز تولید و بدون بهبود وضعیت درآمدی و بالا بردن قدرت خرید مردم نمی‌توان انتظار داشت اقتصادی پویا و پیشرو و متکی به درآمد‌های غیر نفتی داشت.
تسهیل روابط تجاری، تثبیت مالیاتی و عدم فشار مالیاتی بر تولیدکنندگان خُرد و متوسط و بهبود تراز تجاری غیر نفتی می‌توان نسبت به آینده تولید و صادرات کشور امیدوار بود.
در صورتی که از تجارب کشور‌های توسعه‌یافته که تولید به روز و مطابق با نیاز‌های منطقه‌ای وجهانی ندارند استفاده نکنیم بی‌شک در فضای اقتصادی فعلی کشور ماندن در جزیره‌ای را تجربه می‌کنیم که گویی در جزیره از دنیا دور افتاده‌ایم و از درون شکست می‌خوریم بنابراین چاره‌ای غیر از کلید زدن حمایت از تولید در اشکال مختلف، برنامه محور با کوتاه‌کردن دست رانت‌گیرندگان و توزیع‌کنندگان رانت از حمایت‌ها و مشوق‌ها برای تجربه آینده بهتری در اقتصاد ایران نداریم.