کدام انسجام ملی؟

موضوع حفظ انسجام و وحدت بار‌ها از زبان سران سیاسی جمهوری اسلامی ایران و رهبران آن چه در موقعیت جنگی و چه در موقعیت غیرجنگی بیان شده است. در سال‌های بعد از انقلاب در قبال مسئله ثبات و اختلاف نظر، تجربه‌هایی برای دوران حاکمیتی جمهوری اسلامی وجود دارد. به تعبیر بهتر نواقصی در باب مسئله انسجام ملی هست که در راستای منافع مختلف از جمله منافع ملی باید برطرف شوند. در ابتدا وقتی سخن از وحدت و انسجام به میان می‌آید؛ عده‌ای گمان می‌برند که منظور آن است که باید گروه‌ها و جریانات مختلف سیاسی لزوماً در همه موارد همسو و همنظر باشند. اما مقصود از انسجام به هیچ وجه چنین چیزی نیست. مقصود و هدف اصلی از مسئله انسجام آن است که در قبال مسائل اساسی کشور که حیات و منافع همگی به آنها گره خورده است دارای وحدت نظر و رویکرد باشیم و در چاله گست و تفرقه پیرامون آنها نیفتیم. به طور مثال موضوع امنیت ملی یکی از آن منافع است. 

همگی نیک می‌دانند که موضوع امنیت اگر به چالش بخورد و نتوان در برابر بی‌امنی‌ها ایستادگی کرد، هیچ کشور و سرزمینی باقی نخواهد ماند که بخواهیم درباره آن به اختلاف بنشینیم. پس فهم اولویت‌ها در این مقام از حساسیت قابل توجهی برخوردار است.

وقتی از وحدت و انسجام مردم در مورد ایستادگی درمقابل دشمن سخن می‌گوییم و مردم را منسجم و متحد می‌دانیم، منظور این نیست که یکایک مردم ایران در این امر شریک هستند، بلکه ما از یک رویکرد سخن می‌گوییم که مردم ایران اکثرا به آن تعلق دارند. بی‌شک در ایران افرادی حاضرند که به دلیل ضعف شخصیتی یا استضعاف فکری و عقلی خواسته یا ناخواسته در مسیر مقابل قرار دارند و دست به خیانت می‌زنند. این افراد را باید صرفاً حاضر در ایران دانست نه ایرانی، چرا که این افراد به شکل عملی در حال ضربه زدن به منافعی هستند که ایران و متعلقات آن را حفظ نموده است. پس موضوع انسجام موضوع کمی نبوده و بیشتر مسأله‌ای کیفی است، گرچه اکثریت مردم ایران هم به همین رویکرد انسجام و اتحاد تعلق دارند. صرف وجود اختلاف نظر در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و... را نباید به عنوان برهم زننده انسجام و وحدت شناسایی کرد. باید در نظر داشت که این قبیل موضوعات مسائلی هستند که به شکل معمول در جوامع وجود دارند و تهدیدی برای انسجام اجتماعی محسوب نمیشوند. آنچیزی که انسجام را تهدید میکند همان چیزی است که ملت ما را تهدید مینماید، مسأله اختلاف مذهبی، قومی، زبانی و... نه تنها ما را ضعیف نکرده که گاهی میتواند موجب قدرت ما باشد، اما برخی اختلافات این چنین نیستند. روش فهم این قبیل اختلافات این است که ببینیم آیا از این تفاوت و اختلاف بیگانه استفاده می‌نماید یا خیر، اختلافاتی زیادی در کشور است که نه ضرری برای ایران دارد نه نفعی برای بیگانه، اما گاهی دشمن از یکسری اختلافات ما بهره می‌برد و بر روی آن سرمایه گزاری می‌کند.