هوش مصنوعی در جنگ رسانه‌ای

در دنیای امروز که اطلاعات با سرعت نور در اقصی نقاط جهان جابه‌جا می‌شود، جنگ رسانه‌ای نه تنها یک واقعیت انکارناپذیر، بلکه به جبهه‌ای نوین برای اعمال قدرت و نفوذ تبدیل شده است. در این میان، ظهور و تکامل خیره‌کننده هوش مصنوعی (AI) قواعد بازی را دستخوش تحولات عمیقی کرده است، به طوری که درک و بهره‌برداری از آن برای حفظ و ارتقاء منافع ملی ایران، حیاتی به نظر می‌رسد.
هوش مصنوعی با توانایی‌های بی‌نظیر خود در تحلیل داده‌های کلان، پردازش زبان طبیعی، تولید محتوا، و تشخیص الگوها، ابزاری قدرتمند برای شکل‌دهی به افکار عمومی و پیشبرد اهداف استراتژیک در عرصه رسانه است. از یک سو، این فناوری می‌تواند به عنوان شمشیر دولبه‌ای علیه منافع ملی عمل کند. توسعه سریع فناوری‌های «دیپ‌فیک» (Deepfake) که قادر به تولید ویدئو و صوت‌های بسیار واقعی، اما جعلی هستند، چالشی جدی برای تشخیص حقیقت از دروغ ایجاد کرده است. سناریو‌های تولید اخبار دروغین انبوه توسط ربات‌های هوشمند، یا هدایت هدفمند افکار عمومی از طریق الگوریتم‌های پیچیده شبکه‌های اجتماعی، می‌توانند به بی‌ثباتی داخلی، تضعیف اعتماد عمومی به نهاد‌ها و دامن زدن به اختلافات اجتماعی منجر شوند. این تهدیدات، لزوم تدوین راهبرد‌های دفاعی و آگاهی‌سازی عمومی در برابر محتوای فریبنده هوش مصنوعی محور را بیش از پیش پررنگ می‌سازد.
از سوی دیگر، اگر ایران بتواند در موازات رشد این فناوری، استراتژی‌های هوشمندانه‌ای را اتخاذ کند، هوش مصنوعی می‌تواند به ابزاری قدرتمند برای حفاظت و پیشبرد منافع ملی تبدیل شود. توانایی‌های هوش مصنوعی در تحلیل روند‌ها و الگو‌های جنگ رسانه‌ای دشمن، شناسایی عملیات‌های نفوذ سایبری و اطلاعاتی، و پیش‌بینی حملات رسانه‌ای آتی، ظرفیت بی‌نظیری را برای پدافند غیرعامل رسانه‌ای فراهم می‌آورد. ابزار‌های مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند در پایش و تحلیل میلیون‌ها داده از شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های خارجی، شناسایی روایت‌های منفی و پروژه‌های ایران‌هراسی، و ارائه واکنش‌های متناسب و به‌موقع کمک شایانی کنند.
همچنین، استفاده از هوش مصنوعی در تولید محتوای جذاب و تأثیرگذار، بهینه‌سازی توزیع اطلاعات، و شخصی‌سازی پیام‌ها برای مخاطبان هدف، می‌تواند به ایران در شکل‌دهی روایت‌های مؤثر و واقع‌بینانه از خود در سطح بین‌المللی یاری رساند. این امر، به خصوص در حوزه دیپلماسی عمومی و معرفی ظرفیت‌های فرهنگی، علمی و تمدنی ایران، حائز اهمیت فراوانی است.
برای بهره‌برداری حداکثری از فرصت‌ها و کاهش تهدیدات، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه هوش مصنوعی در داخل کشور، تربیت متخصصان زبده، و ایجاد زیرساخت‌های لازم، از اهمیت حیاتی برخوردار است. همزمان، تدوین قوانین و مقررات ناظر بر استفاده از هوش مصنوعی در فضای رسانه، افزایش سواد رسانه‌ای جامعه، و تشویق به تفکر انتقادی، گام‌های ضروری برای مهار جنبه‌های منفی این فناوری و استفاده بهینه از آن در راستای منافع ملی ایران در جبهه پیچیده جنگ رسانه‌ای خواهد بود. ورود فعالانه و هوشمندانه به این عرصه، نه یک انتخاب، که ضرورتی راهبردی است.