در سالهای اخیر، ایران با بهرهگیری از ظرفیتهای داخلی و گسترش همکاریهای دفاعی و فناوری با کشورهای همسو، مسیر جدیدی در تقویت قدرت بازدارندگی خود پیش گرفته است. این همکاریها نه تنها زمینه توسعه تجهیزات نظامی و فناوریهای پیشرفته را فراهم کرده، بلکه موقعیت ایران در دیپلماسی منطقهای و جهانی را نیز ارتقا داده است.
ایران و کشورهای همسو از جمله روسیه، چین و برخی کشورها در آمریکای لاتین در پروژههای مشترک دفاعی و فناوری همکاری میکنند. این همکاریها شامل انتقال فناوری، تولید مشترک تجهیزات نظامی و انجام رزمایشهای مشترک است. به گفته کارشناسان، چنین همکاریهایی موجب کاهش وابستگی ایران به منابع خارجی، افزایش خودکفایی و تسریع در توسعه فناوریهای بومی شده است. برای نمونه، همکاریهای ایران و چین در حوزه پهپاد و سامانههای دفاع هوایی، نمونهای از این روند است.
یکی از مهمترین نتایج این همکاریها، تقویت قدرت بازدارندگی ایران در منطقه است. با دسترسی به فناوریهای پیشرفته و تبادل تجربیات نظامی، ایران قادر شده سامانههای موشکی، پهپادهای رزمی و سامانههای دفاعی پیشرفته را توسعه دهد. این اقدام، به ویژه در مقابل تهدیدهای منطقهای و فشارهای بینالمللی، جایگاه ایران را در محاسبات امنیتی رقبا تقویت میکند. کارشناسان معتقدند، بازدارندگی مبتنی بر فناوری و همکاری بینالمللی، ایران را از صرفاً تکیه بر توان بومی و محدودیتهای ناشی از تحریمها، رها کرده و قدرت پاسخگویی سریع و مؤثر در میدان عملیاتی را فراهم میکند.
این همکاریها تنها به تجهیزات و فناوری محدود نمیشوند؛ بلکه بُعد دیپلماتیک و منطقهای نیز دارند. حضور ایران در پروژههای مشترک با کشورهای همسو موجب تقویت روابط راهبردی و افزایش نفوذ در تصمیمگیریهای منطقهای شده است.
برای نمونه، رزمایشهای مشترک و تبادل فناوری دفاعی با روسیه، افزون بر انتقال تجربه، پیامی به همسایگان و قدرتهای جهانی درباره توانایی ایران در همکاری و توسعه فناوریهای پیشرفته ارسال میکند.
با وجود دستاوردها، همکاریهای دفاعی بینالمللی با چالشهایی همچون تحریمها، محدودیتهای بینالمللی و تفاوت در استانداردهای فناوری همراه است. ایران برای موفقیت در این مسیر، نیازمند توازن میان خودکفایی داخلی و بهرهگیری از فناوریهای خارجی است. با این حال، تحلیلگران معتقدند این همکاریها فرصت استراتژیک مهمی برای پیشرفت سریع فناوری دفاعی، تقویت صنایع داخلی و ایجاد قدرت بازدارندگی مؤثر فراهم کرده است؛ چیزی که به وضوح در رزمایشها و پروژههای اخیر مشاهده میشود. همکاریهای فناوری و دفاعی ایران با کشورهای همسو، نماد تحول در قدرت نظامی و دیپلماتیک کشور است. این روند نشان میدهد ایران نه تنها به توسعه فناوری داخلی متکی است، بلکه با تعامل هوشمندانه با همپیمانان، توان بازدارندگی و نفوذ منطقهای خود را افزایش داده است. در دنیای امروز، چنین همکاریهای راهبردی، پایهای برای امنیت ملی و اقتدار جهانی به شمار میآید.