نگاه ویژه آمریکای لاتین به ایران

غفور قاسمی

هوگا چاوز رئیس‌جمهور ونزوئلا پس از دیدار از روسیه و بلاروس برای پنجمین بار و سومین مرتبه در دوران ریاست ‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد به ایران سفر کرد تا تاکیدی بر اتحاد بیشتر دو کشور باشد. در این سفر طرفین با امضای چهارده سند همکاری و افتتاح پروژه مشترک متانول در بوشهر در کنار توافقات سیاسی بر توسعه همکاری‌ها تاکید کردند. سفر چاوز به ایران در حالی صورت گرفت که:

الف) ایران و ونزوئلا دارای اهداف مشترکی در عرصه داخلی و بین‌المللی می‌باشند که موجب می‌شود تا روابط آنها با استواری بیشتری ارتقا یابد. اجرای طرح‌های عمرانی و رفاهی، تحقق آرمان عدالت محوری، مقابله با سیاست‌های امپریالیستی قدرت‌های بزرگ که برای استعمار کشورها فعالیت می‌کنند، اتکا به ملت و قابلیت‌های ملی و بومی برای تحقق اهداف اقتصادی و سیاسی و‌... اولویت‌هایی است که از جانب دو کشور پیگیری و موجب نزدیکی بیشتر آنها می‌شود.

ب) چاوز در حالی در تهران حضور یافت که پیش از آن دانیل اورتگا رئیس‌جمهور منتخب نیکاراگوئه به ایران سفر داشته و پس از آن نیز اوا مورالس رئیس‌جمهور مردمی بولیوی دیداری از تهران خواهد داشت. در کنار آنها سایر کشورهای آمریکای لاتین نیز خواستار ارتقای روابط همه‌جانبه با ایران از طریق سفارت‌خانه‌ها شده‌اند. این تمایل تا بدان حد می‌باشد که رئیس‌جمهور برزیل در خاک آمریکا و در کاخ سفید با طرح بوش برای کاهش همکاری‌ها با ایران مخالفت کرد. در شرایطی که کشورهای آمریکای لاتین خواستار دوری از آمریکایی می‌باشند که روزی آنها را حیات خلوت خود می‌دانست، قدرت‌های بزرگ جهانی نظیر روسیه، چین، ژاپن و اتحادیه اروپا تلاش گسترده‌ای را برای حضور در آمریکای لاتین آغاز کرده‌اند، رویکرد کشورهای منطقه به ایران بیانگر نقش و جایگاه ارزنده آن در معادلات جهانی است که کشورهایی در دوردست‌ترین نقاط جهان را به سمت همکاری با آن سوق داده است. این امر زمانی بیشتر نمود می‌یابد که کشورهای آفریقایی نیز با آن منابع سرشار با دوری از غرب و همکاری و تعامل با ایران تاکید دارند. این موفقیت که ترس و سردرگمی غرب را به همراه داشته حاصل نمی‌شده مگر به دلیل طرح‌های عدالت محورانه و اهداف والای جمهوری ‌اسلامی ایران و بیداری ملتهای آزادی‌خواه برای مقابله با زیاده‌خواهی‌های قدرت‌های بزرگ که چندین دهه است به استعمار این کشورها پرداخته‌اند.

ج) نکته مهم در روابط ایران و ونزوئلا و سایر کشورهای آمریکای لاتین، تاکید این کشورها بر برخوردار شدن از متخصصان و دانش علمی و فنی ایران در جهت توسعه اقتصادی و اجرای پروژه‌های عمرانی است. اجرای بیش از 130 پروژه زیربنایی در ونزوئلا، حضور ایرانیان در طرح‌های مادر بولیوی، اکوادور، نیکاراگوئه، کوبا و درخواست سایر کشورهای منطقه برای اجرای طرح‌های مشابه این فعالیت‌ها در کشورشان، بیانگر اعتراف جهان به جایگاه و اهمیت دانش و دستاوردهای علمی و فنی ایران است که با تکیه بر خودباوری ملی و بدون وابستگی به دنیای خارج حاصل شده است. این در حالی است که این کشورها پذیرنده متخصصان و شرکت‌های غربی نبوده و آنها را استعمارگران منافع ملی خود می‌دانند، در شرایطی که همان اصل عدالت‌ محوری و استعمارستیزانه ایران را مهمترین دلیل برای رویکرد به تهران عنوان می‌دارند.

در جمع‌بندی کلی از سفر چاوز به ایران باید گفت: این دیدار در حالی که اقدامی برای تحکیم مناسبات دو کشور می‌باشد، بیانگر شکل‌گیری اندیشه‌های والای استقلال‌خواهی و استعمارستیزانه در جهان است که در آینده‌ای نزدیک قطبی جهانی را تشکیل خواهند داد. قطبی که بدون در نظر گرفتن مرزها، آمریکای لاتین، آفریقا، خاورمیانه و حتی شرق آسیا را در برمی‌گیرد و به عنوان بازیگری بزرگ در معادلات جهانی حضور می‌یابد. در این میان رویکرد این کشورها به ایران نشانه‌ای بر جایگاه ارزنده و تاثیرگذار تهران در معادلات جهانی است که به دلیل صداقت آن در ابراز طرح‌های آزادی‌خواهانه و عدالت‌ محورانه ایجاد و ارتقا خواهد یافت.