شهادت در مسیر وحدت حوزه و دانشگاه

گروه سیاسی: ساعت 9 صبح روز سه‌شنبه 27 آذر 1358 در حیاط دانشکده الهیات دانشگاه تهران و چند گلوله شلیک شد. نتیجه این حادثه زخمی شدن دکتر محمد مفتح، رئیس و استاد دانشکده الهیات و معارف اسلامی بود. او را به بیمارستان رساندند اما معالجات مؤثر واقع نشد و حدود ساعت 2 بعدازظهر همان روز دکتر به شهادت رسید. ضاربین او دستگیر شدند. آنها اعضایی از گروه فرقان بودند که بلافاصله پس از پیروزی انقلاب اسلامی تشکیل شده و خط ترور روحانیون را در پیش گرفته بودند. این گروه ضد روحانی در شرایطی اقدام به ترور شهید مطهری و شهید مفتح کرد که روحانیت از جایگاه رفیعی در میان مردم برخوردار بود. انقلاب، اسلامی بود و مردم به دنبال شعارهای مذهبی و به تبع آن به دنبال کسانی بودند که دروس مذهبی را خوانده بودند.

کودکی و تحصیلات مقدماتی

شهید آیت‌الله دکتر محمد مفتح در سال 1307 در خانواده‌ای روحانی در همدان به دنیا آمد. پدرش مرحوم حجت‌الاسلام حاج شیخ محمود مفتح از وعاظ بزرگ همدان بود.

استعداد فراوان شهید به تحصیل باعث شد که به زودی مراحل مختلف تحصیل را بگذارند، به نحوی که دیگر حوزه همدان برای او قابل استفاده نبود لذا در سال 1322 در حالی که تنها 15 سال داشت برای ادامه تحصیل به حوزه علمیه قم مهاجرت کرد.

تحصیلات تکمیلی

پس از ورود به قم در حجره‌ای در مدرسه دارالشفاء اقامت کرده و شبانه‌روز به تحصیل علم پرداخته از محضر استادان بزرگی همچون امام خمینی، آیت‌الله علامه طباطبایی، آیت‌الله داماد، آیت‌الله حجت و... استفاده کرد و به زودی دوره کامل خارج علوم مختلف حوزه را گذراند و جامعه منقول و منقول شد تا اینکه به درجه اجتهاد نایل آمد به عنوان مدرس در حوزه به تدریس پرداخت. حوزه‌های درسی ایشان در زمینه‌های مختلف خصوصاً فلسفه از رونق خاصی برخوردار بود و از سوی طلاب جوان مورد توجه قرار گرفته و از پراستفاده‌ترین حوزه‌های درسی فضلای قم محسوب می‌شد.

در کنار تحصیل در حوزه شهید مفتح به تحصیل علوم دانشگاهی نیز همت گماشت و موفق به اخذ درجه دکتری در رشته فلسفه شد.

فعالیت‌های ایشان در مسائل اجتماعی و سیاسی و آشنایی که از نزدیک با حوزه و دانشگاه و تمامی مسائل آن پیدا کرده بودند سبب شد که استاد شهید از سال‌های بسیار قبل، به اهمیت وحدت حوزه و دانشگاه پی ببرد.

 مقاله ایشان تحت عنوان وحدت مسجد و دانشگاه که در سال‌های حدود 1340 در نشریه مکتب اسلام قم چاپ شده، خود به خوبی نشانگر نوع تفکر و تلاش عملی استاد مفتح در زمینه ایجاد این وحدت از آن سال‌هاست.

با شروع قیام امام خمینی (رحمت‌الله علیه)، شهید مفتح که یکی از شاگردان نزدیک ایشان بود، نیز به فعالیت‌های سیاسی روی آورد و در شهرهای آبادان، خرمشهر، اهواز و... به وعظ و خطابه پرداخت به گونه‌ای که بارها منجر به دستگیری و تبعید ایشان شد ولی شهید مفتح مجدداً در مناسبت بعدی هم به آن شهرها می‌رفتند تا بالاخره در آخرین بار ایشان را دستگیر و تبعید کرده و از ورود به استان خوزستان منع شد.

تدریس در دانشکده الهیات

غنای علمی استاد، تبحر و تسلط ایشان به علوم جدید و قدیم، بیان شیوا و قلم قدرتمند ایشان، دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران را بر آن داشت تا رسماً از وی دعوت به عمل آورد تا به تدریس در آن محل بپردازد. شهید مفتح تدریس در دانشکده الهیات را پذیرفت و از سال 1349 در تهران اقامت گزید.

در تهران در سال 1352 امامت مسجد جاوید را پذیرفت و این مسجد را به محلی برای مبارزه با رژیم تبدیل کرد تا این که در سوم آذرماه 1353 با دستگیری شهید آیت‌الله مفتح و آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای مسجد جاوید تعطیل شد. شهید مفتح حدود 2 ماه در زندان رژیم زیر شدیدترین شکنجه‌ها به سر برد. حدود 2 سال پس از آزادی از زندان، دکتر مفتح امامت مسجدی در نزدیکی حسینیه ارشاد را پذیرفت و آن مسجد را قبا نامید. و این مسجد در دوران انقلاب به عنوان بزرگترین سنگر مردمی مبارزه با رژیم شاه در آمد.

نماز عید فطر نقطه عطفی در حرکت انقلاب

شهید مفتح در رمضان سال 1356 اقدام به تشکیل جلسات سخنرانی در مسجد قبا کرد و از کسانی که رژیم آنها را از انجام سخنرانی منع کرده بود، دعوت کرد تا در این مسجد سخنرانی کنند. در پایان ماه رمضان 56 شهید دکتر مفتح اعلام کرد که نماز عید فطر در زمین‌های قیطریه خواهد خواند.

ساعت 8 صبح پنجشنبه 16 شهریور دکتر مفتح به زمین‌های قیطریه آمد و مشاهده کرد که سرتاسر زمین توسط نیروهای مسلح ارتش شاهنشاهی اشغال شده است. نظامیان شاه که کمی پائین‌تر (خیابان دکتر شریعتی، سه راه شهید کلاهدوز) به دکتر مفتح حمله کردند و با سرنیزه و قنداق تفنگ او را به سختی مجروح و مضروب کردند به طوری که امکان حرکت از وی سلب شد و شهید مفتح که صبح جمعه 17 شهریور برای مداوا با پانسمان زخم‌های ناشی از تظاهرات دیروز به بیمارستان رفته بود، موقع بازگشت به منزل به وسیله ساواک دستگیر شدند.

پس از انقلاب

وی پس از انقلاب علاوه بر عضویت در شورای انقلاب با درخواست دانشجویان دانشکده الهیات و بعد از مشورت با استاد مطهری، سرپرست دانشکده الهیات شد و علاوه بر این سرپرستی کمیته منطقه 4 تهران نیز بر عهده وی بود.

دکتر مفتح در ادامه سالیان دراز کوشش و تلاش برای  وحدت حوزه و دانشگاه در سالگرد شهید حاج سیدمصطفی خمینی اقدام به تشکیل سمینار وحدت حوزه و دانشگاه در دانشکده الهیات کرد.

از وی به عنوان مظهر وحدت حوزه و دانشگاه یاد می‌شود.