ماه رمضان ماه ضیافت خدا و مبارزه با هوای نفس است و به فرموده پیامبر اکرم (ص) کسی که این ماه را از روی ایمان و قصد خالص روزه بگیرد، ماه رمضان که تمام شود، مانند روزی که از مادر متولد شده است از گناهان پاک می‌شود. همچنین ماه رمضان، نزد ائمه معصوم (ع) جایگاه ویژه‌ای داشت و در ابتدای این ماه مردم را هشدار می‌دادند و اهمیت آن را برای مردم تبیین می‌کردند. در تمام سال، ماهى به عظمت ماه پربرکت رمضان نیست؛ زیرا ماهى است که خداوند آن را برای اهداى بالاترین هدیه خود به جهان بشریت، یعنى «قرآن مجید» برگزیده است. بنابراین، این ماه به دلیل نزول قرآن از اهمیت بسیاری برخوردار است. آری قرآن، کتاب هدایت و راهنماى بشر که «فرقان» است و با دستورات و قوانین خود روش‌هاى صحیح را از ناصحیح جدا کرده و سعادت انسان‌ها را تضمین کرده، در این ماه نازل شده است. ماه رمضان، ماه روزه داشتن به فرمان خدا و عبادات روزانه و شبانه و بر شیطان پیروز شدن است؛ یعنى بر هر انسان سالمى لازم است در طول سال ماه رمضان را روزه بدارد، چرا که براى پرورش جسم و جان او لازم است. اینکه ماه رمضان براى روزه گرفتن انتخاب شده، برترى آن چنین بیان شده است که قرآن در این ماه نازل شده و در روایات اسلامى نیز چنین آمده است که همه کتاب‌هاى بزرگ آسمانى «تورات»، «انجیل»، «زبور»، «صحف» و «قرآن» همه در این ماه نازل شدهاند. امام صادق (ع) مى‌فرمایند: «تورات در ششم ماه مبارک رمضان، «انجیل» در دوازدهم و «زبور» در هیجدهم و «قرآن مجید» در شب قدر نازل شده است.» به این ترتیب، ماه رمضان همواره ماه نزول کتاب‌هاى بزرگ آسمانى و ماه تعلیم و تربیت بوده است. از سوى دیگر، ماه رمضان، ماهى است که شب قدر در آن واقع شده، شبى که مقدرات یک سال انسان‌ها بر حسب شایستگى‌ها و لیاقتهایشان تعیین می‌شود و عبادت آن برتر از عبادت هزار ماه است! ماه رمضان، ماه عبادت و خودسازى، ماه ترک معصیت و انجام اطاعت است. همچنین ماه تعلیم و تربیت، ماه طهارت و پاکى و ماه تقواست؛ ماهى که مراحل قرب الهى و سیر و سلوک الى الله را با گامهاى سریع و استوار مىتوان پیمود... بی‌تردید براى تحقق خودسازی، هم تعلیم لازم است و هم تربیت. «قرآن» انسان را تعلیم می‌دهد و «روزه» انسان را تربیت می‌کند. تنها با این دو است که رسیدن به کمال ممکن می‌شود. در حقیقت، «قرآن» بدون فریضه «روزه» آموزش ناتمام و بدون پرورش است و رمضان و «روزه» بدون «قرآن» تربیت فاقد دانش و آگاهى است. بنابراین، یک مسلمان باید با روزه گرفتن، رمضان را احیا و خود را تربیت کند و نیز با نزدیکى به قرآن و مأنوس شدن با آن، هدایت شود؛ چرا که قرآن هم هدایت است، هم بینات و هم فرقان «.. هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَیناتٍ مِنَ الْهُدى وَ الْفُرْقان...» چنین قرآنى در ماه رمضان فرود آمد و روزه نیز در این ماه واجب شد. به همین دلیل، باید به این دو هدیه الهى توجه خاص شود.