صبح صادق >>  تاریخ >> صفحه تاریخ
تاریخ انتشار : ۱۳ مرداد ۱۴۰۴ - ۱۶:۵۸  ، 
شناسه خبر : ۳۷۹۷۵۳
نگاهی به تأسیس یک امپراتوری پرتغالی در شرق

«آلبوکرک» که از آن با عنوان بزرگترین غارتگر پرتغالی و کسی که استراتژی «تأسیس یک امپراتوری پرتغالی در شرق» را در سر داشت، یاد می‌کنند، تا زمان مرگ به طور مدام در کار تهاجم به بنادر اصلی منطقه و غارت بنادر و جزایر کوچک و روستا‌های ساحلی بود. مهم‌ترین اقدامات او چنین است:
۱- در سال ۱۵۱۱ میلادی، شهر مالاکا، در دماغه شبه جزیره مالایا را تصرف کرد. این بندر به مدت ۱۳۰ سال در تصرف پرتغالی‌ها ماند و پیش از پیدایش سنگاپور، در اوایل سده نوزدهم، نقش اصلی را در تجارت خاور دور داشت. به نوشته آمریکانا، تصرف مالاکا از آن رو اهمیت داشت که از آن پس کنترل تجارت ادویه را در دست پرتغالی‌ها قرار داد؛
۲- در سال ۱۵۱۲ میلادی، بندر مسقط را اشغال کرد که تا سال ۱۶۴۸ در تصرف پرتغالی‌ها بود. او سایر بنادر سواحل عمان را نیز غارت کرد، مسلمانان را قتل عام نمود و مساجد را به آتش کشید؛
۳- در سال ۱۵۱۳ به بندر عدن حمله کرد؛ ولی با مقاومت قهرمانانه مردم ناکام ماند. تهاجم بعدی پرتغالی‌ها به عدن در سال ۱۵۱۶ نیز بی‌نتیجه بود؛
۴- در سال ۱۵۱۴ جزیره هرمز را تصرف کرد که یکی از مهم‌ترین بنادر تجاری جهان آن روز، با اهمیتی در ردیف مالاکا بود تصرف کرد. این مرکز تجاری مهم به مدت ۱۰۸ سال در تصرف پرتغالی‌ها بود. زمانی که آلبوکرک در هرمز مستقر بود، به علت دشمنی دشمنانش در لیسبون، از سمت نیابت سلطنت و فرماندهی کل نیرو‌های پرتغال در شرقف خلع شد. وی راهی گوا شد؛ ولی پیش از رسیدن به مقصد در ۱۶ دسامبر ۱۵۱۵ میلادی در کشتی درگذشت.
کرک هر چند بیش از یک تاراج‌گر بی‌پروا نبود؛ ولی بی‌آنکه خود بداند در این دوران پنج ساله (۱۵۱۰ تا ۱۵۱۵) نخستین پایه‌های امپراتوری مستعمراتی غرب را در آسیا و آفریقا پی‌ریزی کرد. بنای عظیمی که بعد‌ها کمپانی هند شرقی انگلیس نیز برپا کرد، بر این شالوده استوار است.
در دهه‌های بعد، تهاجم پرتغالی‌ها همچنان ادامه داشت. آنان دژ‌های خود را که مورخان غربی گاه معصومانه آن را «دفاتر تجاری پرتغال» می‌نامند، در بمبئی، دامال، بندر دیو، سوکوترا، کانتون و بندر حقلی مستقر کردند و سپس دامنه نفوذ خود را به جزایر ملوک، جاوه، سیام، فرمز، ژاپن و ماکائو گسترش دادند.