پرش ‌موفق از روي ‌موانع

(روزنامه آرمان - 1394/06/05 - شماره 2837 - صفحه 6)

دولت به وعده‌هاي خود عمل مي‌كند

فخرالسادات محتشمي‌پور/ فعال سياسي

امروز ما شاهد آن هستيم كه آقاي روحاني آنچه در کارزار انتخاباتي خود مطرح كرد را به اجرا مي‌گذارد. يكي از اين وعده‌ها بحث سياست خارجي بود كه خوشبختانه با تعاملي كه پيدا كردند و تيمي كه براي مذاكرات هسته‌اي انتخاب شد تاكنون همه احساس مي‌كنند كشور در برابر 1+5 اين توفيق را به دست آورده است. پس آنچه او درباره سياست خارجي گفت عملي شده است. در رابطه با بحث سياست داخلي نيز مي‌توان گفت به خاطر آنكه دولت بيشترين وقت خود را مصروف سياست خارجي كرد اكنون دولت به سياست داخلي مثل بحث نهادهاي مدني چون احزاب و بحث حقوق شهروندي مي‌پردازد.

در رابطه با خانه احزاب موانعي كه قبلا ايجاد شده بود برطرف شد و در رابطه با توسعه تحزب و فعاليت احزاب مي‌توان گفت تقريبا اين زمينه فراهم شده است. در زمينه مسائل اقتصادي زمينه‌هايي فراهم مي‌شود كه رو به بهبودي است. در مجموع مي‌توان گفت موانع زيادي در رابطه با ميراث دولت گذشته وجود دارد. همچنين كساني به جاي آنكه با دولت همكاري كنند دائما كارشكني و در زمينه‌هاي مختلف براي دولت مانع ايجاد مي‌كنند. در مجموع همه بايد به دولت كمك كنيم، چرا كه دولت نماينده مردم است و اگر دولت بتواند در زمينه‌هاي كاري توفيقاتي حاصل كند اين توفيق نصيب مردم خواهد شد.

موفق در عرصه سياست‌ورزي

محمدتقي‌فاضل ‌ميبدي / عضو مجمع محققين و مدرسين حوزه

هر دولتي داراي نقاط قوت و ضعف‌هايي است. تصور مي‌رود دولت آقای روحاني در اين مدتي كه از عمر آن گذشته در سياست خارجي نقاط قوت بسياري داشته و در سياست داخلي هم نسبت به آمار تورم و پاره‌اي از مشكلات اقتصادي گام‌هاي مثبتي برداشته است كه البته برخي از آنها هنوز به نتايج دلخواه و مطلوب خود نرسيده است. موفقيت در عرصه ديپلماسي و حل و فصل مسائل منطقه‌اي و جهاني قطعا روي مسائل داخلي كشور، بهبود اوضاع اقتصادي و معيشت مردم نيز تاثير خواهد گذاشت. اما انتظار مي‌رود كه در هفته دولت در مسائل توسعه سياسي داخلي كشور دولت گام‌هاي اساسي و موثرتري بردارد. آزادي‌هاي مدني و سياسي به ويژه در زمينه انتخابات بايد رعايت شود و دولت و مسئولان ذي‌ربط نبايد اجازه دهند كه حق فردي ضايع شود.

به هر حال افرادي شايستگي شركت درانتخابات مجلس شوراي خبرگان رهبري دارند که امكان ثبت نام براساس قانون را داشته باشند و مردم بتوانند به كانديداي مقبول خود راي دهند. در دولت گذشته متاسفانه تنگناهايي به وجود آمد كه به زيان كشور تمام شده است. در هفته دولت بايد صاحب‌نظران در عرصه‌هاي مطبوعاتي كه مجال نقدهاي سازنده را دارند امكان حضور و نقد علمي، سياسي و فرهنگي را داشته باشند و به بررسي توسعه‌ها و عقبگردهاي كشور در حوزه‌هاي فرهنگي، سياسي و اقتصادي پرداخته شود. البته براي تحقق اين منظور بايد از افرادي ياري جست كه به هيچ جناحي وابسته نيستند.

عمل به وعده‌هاي داده‌شده

غلامرضا ظريفيان / فعال سياسي

آنچه بايد به عنوان شاخص عملكرد دولت يازدهم مد نظر قرار گيرد، عقبگرد و مروري بر وعده‌هاي رئيس‌جمهور قبل از انتخابات و سپس تكيه بر پست رياست‌جمهوري و تاكيد دولت بر وعده‌هاست. در مرحله نخست توجه دقيق به واقعيت‌ها، صحنه و ميدان عمل امري مهم است و شاخص نيز آن واقعيت‌هايي است كه فراروي هر مجموعه‌اي قرار مي‌گيرد كه قصد عمل دارد، زيرا عرصه عمل تا حدودي متفاوت از عرصه نظر است و در عين حال اينگونه حتي اگر دولتمردي قصد تحقق بخشيدن انديشه و نظر خود را به شكل حداكثري نيز داشته باشد عرصه عمل اجازه ارائه و تحقق حداكثري تئوري را نمي‌دهد. در عرصه تدبير با دو محور اساسي عرصه خارجي و نیز داخلي روبه‌رو هستيم كه البته عرصه داخلي خود به بخش‌هاي متعددي تقسيم مي‌شود.

در عرصه خارجي طبيعتا بخش مهمي از شعارها و وعده‌هاي دولت يازدهم محقق شده و در اين مورد بايد گفت كه دولت مي‌خواهد يك رويكرد عقلاني به نظام بين‌الملل داشته باشد. در عرصه داخلي با توجه به ابعاد و گستردگي آن رفع و رجوع بسياري از آنها زمان مي‌برد و همچنين با نگاهي به آسيب‌هايي كه به جامعه وارد شده است به دليل برخي از ناكارآمدي‌ها و برخي از بي‌دقتي‌ها كه در دولت گذشته وجود داشت، به نظر مي‌رسد كشور در بخش اقتصادي در عين حال كه توانست تورم بي مهار را كنترل كند، احساس آرامش و امنيت را نیز به عرصه اقتصاد جامعه بازگرداند.

سامان دادن به اقتصاد

مهدي پازوكي / فعال اقتصادي

دولت در عرصه ديپلماسي و توافق ژنو عملكرد مطلوب و موفقي داشته است، اقتصاد ايران اقتصادي از هم گسسته بود اما اكنون فضاي كسب و كار بين المللي برای اقتصاد ايران مناسب شده است. اقتصاد ايران يكي از كاركردهاي قابل تاكيد دولت است و همين طور با توجه به اينكه ارتباطاتي با جهان توسعه يافته و از جمله كشورهاي عضو اتحاديه اروپا داريم، دولت يازدهم توانست درباره سياست‌هاي اقتصادي ارتباط مالي و پولي در اقتصاد ايران حاكم سازد و اين ارتباط پولي توانست نرخ تورم را تا حدودي كنترل كند و اين مساله يكي از محسنات سياست‌هاي اقتصادي دولت است.

اما درباره سياست‌هاي بودجه‌اي به نظر مي‌رسد دولت مي‌توانست در اين زمينه بهتر عمل كند. دولت بايد اين امر را در برنامه خود قرار دهد تا از طريق ارتباط پولي مالي به اقتصاد ايران كمك شاياني كند. در بخش ماليات‌ها با وجود اينكه نرخ رشد ماليات‌ها مثبت بوده اما فرار مالياتي در جاي خود باقي است. دولت بايد از طريق سياست‌هاي بخردانه و با بهره‌گيري از تجارب بين‌المللي و انتقال تكنولوژي از كشورهاي توسعه يافته درباره سازمان‌دهي و اخذ ماليات‌ها اقدام كند، با توجه به اينكه مخالفان دولت و مخالفان توسعه ايران بيشترين فرار مالياتي را در كشور دارند.

كيفيت در سياست خارجي

مهدي مطهرنيا / استاد دانشگاه

دولت توانست جهت‌گيري سند چشم‌انداز ايران 1404 را در سياست خارجه كيفيت ببخشد. سند چشم‌انداز و تعامل سازنده براي ايجاد توان منطقه‌اي و بين‌المللي و ورود مقتدرانه ايران به نظم منطقه‌اي و نظام بين‌الملل مورد پروا قرار گرفت. پس از گذار از منطق تهاجم نماي سياست خارجي دولت‌های نهم و دهم، ما شاهد ايجاد فضاي مناسب در ارتباط با سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در جهت‌گيري ناشي از دكترين تعامل سازنده در ارتباط با پرونده هسته‌اي بوديم كه توانست به عنوان گره‌گاه فعاليت‌هاي دولت يازدهم در حوزه منطقه‌اي و بين‌المللي خود را به نمايش بگذارد و پيامدهاي آن را در بازگشايي درهاي اقتصادي به روي ايران و تلاش‌هاي كشورهاي پيشرفته جهان براي نزديك شدن به ايراني‌ها كه در منزوي كردن آن كوشش‌هاي بسياري به خرج دادند هم‌اكنون شاهد باشيم.

دولت و اصلاح ساختارهاي اداري

احمد شيرزاد / فعال سیاسی

هرساله در روز شهادت شهيد باهنر و شهيد رجايي هفته دولت گرامي داشته مي‌شود. در اين هفته اعضاي هيات دولت به شهرستان‌ها و استان‌ها سفر مي‌كنند و طرح‌هاي عمراني را افتتاح مي‌كنند. همچنين هرساله مراسمي براي تجليل از خدمتگذاران دولت در نظر گرفته مي‌شود و معمولا به بهانه چنين رويداد‌هايي درباره عملكرد دولت گزارش‌هايي به مردم داده مي‌شود. البته لازم است در اين زمان از اعمال كليشه‌اي، رسمي و مراسمي كه به نوعي باعث اسراف و هدر رفتن منافع مي‌شود پرهيز گردد. حدود دو سال از عمر دولت تدبير و اميد گذشته است. در همين دو سال نتايج و ثمرات نسبي و قابل قبولي به دست آمده است. واقعيت مطلب اين است كه بايد جنبش مناسبي در جهت كارآمد كردن دولت به وجود آيد. يكي از وظايف اصلي كه بر عهده دولت است كارآمد كردن سيستم اداري دولت است.

واقعيت اين است كه بخشی از جامعه احساس می‌کند مجموعه دولت ناكارآمد بوده است. مردم مشاهده مي‌كنند چرخ‌دنده‌هاي دولت متوقف شده و چرخ دولت آنگونه كه شايسته است نمي‌چرخد. حتي ممكن است با يك تحول ناگهاني ناكارآمدي دولت درست نشود و نياز به يك عزم جدي و خاص در بدنه دولت است تا دولت بتواند كارآمدتر عمل كند و اختيارات خود را در مركز به محل واگذار كند و با يك نگاه نو در عرصه مديريتي كشور از تمركز تصميمات در مركز توسط يك عده معدود پرهيز شود و تصميم‌گيري‌ها به مراكز استان‌ها منتقل گردد.

در زمان دولت اصلاحات شوراهاي برنامه‌ريزي در استان‌ها تشكيل شده و خيلي از تصميمات به استان‌ها موكول شده بود و نتايج خوبي هم از اين تغيير به دست آمد و اگر لازم بود پروژه‌اي در شهرستان انجام شود تصميم‌گيري در پروژه در همان شهرستان گرفته مي‌شد و نيازي نبود در مركز درباره پروژ‌هاي كوچك تصميم‌گيري شود. دولت اصلاحات شوراي برنامه‌ريزي استان‌ها را به وجود آورد كه بودجه به صورت عادلانه تقسيم مي‌كرد. متاسفانه در دولت گذشته اينگونه دستاورد‌ها از ساختار مديريتي كشور پاك شد و تصميمات در تهران گرفته مي‌شد. اميدواريم كه در دولت فعلي اقدامات جديد صورت بگيرد و اگر مقدر بود بتواند در حوزه‌هاي ديگر هم فعاليت كند و نهايتا سازوكارهاي اداري قابل قبولي براي خدمت به مردم به وجود آورد.

بازگشت اطمينان و دولت روحاني

فريدون مجلسي / فعال سیاسی

در انتخابات سال 92 بنا به دلايلي از جمله عملكرد بد دولت وقت گروه‌هايي بودند كه تمايل چنداني براي شركت در انتخابات نداشتند. مساله حساس آن دوران تحريم‌ها بود. آقاي روحاني در اين شرايط كليدي را به مردم نشان داد و اعلام كرد اين كليد قفل تحريم‌ها را باز خواهد كرد. اين جمله بود كه مردم را هيجان‌زده كرد و چه كساني كه به روحاني راي دادند و چه كساني كه به وی راي نداده بودند از نتيجه انتخابات خوشحال بودند. بنابراين ماموريت رئيس‌جمهور از سمت مردم و بنا به پيشنهاد مردم مشخص شد، در نتيجه آقاي روحاني فرصت پرداختن به مسائل ديگر را نداشت زيرا آثار تحريم‌ها چنان بر اقتصاد سايه افكنده بود كه اميد در ميان مردم براي آينده اقتصادی کمرنگ شده بود. با شرايطي كه رئيس‌جمهور دولت را در دست گرفت، بيشتر مي‌توانست كارها و فعاليت‌هاي ترميمي و تسكيني انجام دهد، زيرا اجرای برنامه جديد نياز به درآمد جدي و سياست بين المللي و روابط بين‌المللي جدي دارد كه هيچ كدام در زماني كه دولت فعلي بر مسند قدرت نشست فراهم نبود.

اين موارد رفته‌رفته در حال فراهم شدن است. ضمن اينكه دولت با برخی كار‌شكني‌ها روبه‌رو بود. گروهي كه در سياست هسته‌اي در دولت گذشته رویکرد مطلوبی نداشتند خواهان ادامه همان رویه بودند. واقعيت اين است كه ايشان به وعده و قول خود به خوبي عمل كرده است. اينكه در دنيا چگونه با توافق رفتار خواهد شد حرف ديگري است. خوشبختانه با عملكرد خوب دولت نوعي اطمينان به وجود آمده است و مردم اميد به آينده در ساير تصميم‌گيري‌ها دارند. متاسفانه به وجود آمدن« ب. ز» و «م. د»ها اطمينان مردم را کمرنگ کرده است و مهم‌ترين كاري كه آقاي روحاني بايد انجام دهند اين است كه اطمينان آنها را بازگردانند. همچنين مشكلات زيادي بر عهده دولت است؛ بايد در ابتدا درآمد‌هايي حاصل شود تا بتوانند برنامه‌هاي توسعه صنعتي و بين‌المللي را عملياتي کنند. بايد اميدوار بود تا دولت محترم بتواند در اين زمينه فعاليت‌هايی انجام دهد و به روند توسعه كشور سرعت بخشد.

لزوم اصلاح ساختارهاي اقتصادي

جمشيد پژويان / اقتصاددان

عمده عملكرد دولت در دو سال گذشته به دست آوردن توفيق در توافق هسته‌اي بوده است و متاسفانه اجرايي كردن مجموعه سياست‌هاي اقتصادي براي تغيير در ساختار اقتصادي ايران كه امري ضروري است از طرف دولت چندان بااهمیت شمرده نشده است. البته اين امكان وجود دارد كه دولت از اين مجموعه سياست‌های اقتصادی آگاهي نداشته باشد يا از آن اطلاع دارد ولي آن را اجرايي نكرده باشد تا نتيجه مذاكرات روشن گردد. بايد در نظر داشت كه اجرايي كردن اين سياست‌هاي اقتصادي ارتباطي به تحريم‌ها ندارد. برای مثال پايين بودن بازده در بخش صنعت كه ناشي از پايين بودن عامل كار و سرمايه است و نوسازي صنايع كه لازم است به سمت صرفه‌جويي در انرژي حركت كند و كارآيي را افزايش دهد بايد مدنطر دولت قرارگيرد.

اينگونه موارد ارتباطي به تحريم ندارد و اين سياست‌ها را حداقل مي‌تواند اجرا كند، همچنان كه دولت قبل هم مي‌توانست اينگونه سياست‌هاي اقتصادي را اجرا كند. همچنين در رابطه با نظام قيمت‌گذاري نيز نظم خاصي وجود ندارد و در واقع از قيمت‌هاي واقعي دور شده است، چرا كه دولت به صورت اسراري قيمت‌گذاري مي‌كند و اين مورد نيز ارتباطي به تحريم ندارد. همچنين در جايي كه اصلاح قانون ماليات‌ها در ماه‌هاي انتهايي دولت قبل براساس مجموعه درآمد احداث شده بود كه يك پايه مالياتي مهم و منبع درآمد خوب براي دولت به حساب مي‌آمد با شتاب‌زدگي از سوی دولت فعلي از قانون اصلاح ماليات‌ها در مجلس حذف گرديد.

اين نشان مي‌دهد لازم است در زمينه مجموعه سياست‌هاي اقتصادي تحولي صورت بگيرد. واقعيت اين است كه دولت تا حدودي از نظر سياست اقتصادي سرگردان است و اين امكان وجود دارد كه راس هرم مديريت اقتصادي توانايي لازم را ندارد تا بتواند تصميمات اقتصادي مثبتي را اتخاذ كند يا اينكه از شرايط خبر دارند ولي همه‌چيز را متاسفانه به نتيجه برجام موکول كرده‌اند. اصولا دولت نبايد زمان خود را متوقف كند و سياست‌هاي اصلاح ساختاري را بايد عملياتي كند. در صورت اصلاح سيستم اقتصادي مي‌توانیم به سمت اقتصاد مقاومتي حركت كنيم، زيرا اگر اقتصاد ما قوي باشد دشمنان ما متوجه مي‌شوند كه ديگر نمي‌توانند به اقتصاد ايران صدمه بزنند.

دولت پاسخگوي همه مطالبات زنان نبوده است

حسين كاشفي / فعال سیاسی

دولت تدبير و اميد توانست يكي از مهم‌ترين وعده‌هاي خود را كه برطرف كردن تحريم‌ها بود محقق كند و مي‌توان توافق هسته‌اي را از دستاوردهاي مهم دولت به شمار آورد. اين مهم توانست مورد توجه عامه مردم قرار بگيرد. بالاي 90 درصد از مردم به آرامشي رسيدند كه اميدواريم برجام به نتیجه رسيده و مردم حاصل آن را در زندگي خود شاهد باشند. در واقع اين مساله دو بحث دارد كه يكي آرامش و امنيت رواني است كه در بحث و گفت‌وگو پيش مي‌آيد و محصول ديگر توافق رفع تحريم‌هاست كه باعث بيرون آمدن ايران از انزواي سياست خارجي که به‌خاطر عملكرد نادرست دولت گذشته در امر سياست خارجي به‌وجود آمده بود است كه خود بحث مفصلي مي‌طلبد. طبيعي است كه بعد از توافق هسته‌اي نگاه‌ها به سياست داخلي برمي‌گردد و اين انتظار وجود دارد كه از اين به بعد دولت با آرامشي كه از بيرون به دست آورده توجه بيشتري از خود به سياست داخلي معطوف كند.

بحث‌هاي معيشتي از مسائلي است كه بايد مورد توجه همه دولت‌ها قرار بگيرد و مردم بايد رفاه نسبي را داشته باشند. درست است كه تحريم زندگي مردم را نيز تحت‌الشعاع خود قرار داده بود و اين انتظار وجود دارد كه در بحث معيشتي مردم توفيقاتي حاصل شود. در بحث سياست داخلي اجراي بدون تنازل قانون اساسي يكي از خواسته‌هاي جدي مردم است كه طبيعتا دولت بايد آزادي مطبوعات، آزادي تجمعات، آزادي احزاب و همه آزادي‌هايي كه در قانون اساسي تصوير شده را مورد توجه قرار دهد. در بحث حقوق شهروندي، خوشبختانه اقدامات ابتدائي مناسبي صورت گرفت اما انتظار مي‌رود توجه بيشتري به اين مساله شود.

به‌ويژه در مواردي كه حقوق بارزي وجود دارد اين نياز جدي‌تر مي‌شود. طبيعتا ما به عنوان جامعه زنان نگاه ويژه‌اي هم به مسائل زنان داريم كه آيا دولت تدبير و اميد توانست وعده‌هاي آقاي روحاني را در زمينه زنان محقق كند يا نه. گام‌هايي در اين زمينه برداشته شده است اما به همه مطالبات نمي‌توانند پاسخ دهند. شايد دلیل این موضوع آن باشد كه نسبت به مطالبات واقعي شناخت ندارند و طبيعتا نمی‌توانند با يك نيازسنجي به‌طور مستند و علمي اين بحث را پيگيري كنند.

http://armandaily.ir/Default.aspx?NPN_Id=971&pageno=6

ش.د9402304