فعالیت‌ها و زنجیره‌‌های اقتصادی مزیت‌دار در اندیشه رهبری

اقتصاد مقاومتی یک بحث کاملاً راهبردی است و در همه کشورهایی که اهداف بلندمدت دارند و روحیه استقلال در بطن سیاست داخلی و خارجی آنها جاری است، در اشکال مختلف مطرح شده است. یکی از 10 پیشنهاد اساسی معظم‌له برای تحقق اقتصاد مقاومتی، بحث «فعالیت‌ها و زنجیره‌های اقتصادی مزیت‌دار» بود که نیازمند تبیین و بررسی جامع است. «اول مسئولین محترم دولتی باید فعالیت‌ها و زنجیره‌های اقتصادی مزیت‌دار کشور را شناسایی کنند و بر آنها متمرکز بشوند؛ بعضی از فعالیت‌های اقتصادی در کشور اولویت دارد، اهمیت دارد، مثل مادر می‌ماند و از آن، باب‌های متعدد اقتصادی و تولیدی گشوده می‌شود؛ روی آنها بایست تمرکز کنند؛ آنها را باید شناسایی کنند و نقشه راه را مشخص کنند و تکلیف همه را معلوم بکنند.» (1/1/95)

یكی از نیازهای مهم و اساسی برای توسعه كشورها، ‌توسعه «صنایع مادر» است. صنایع مادر صنایعی هستند كه با تعداد وسیعی از فناوری‌ها سروكار دارند، حجم و قطعات مورد استفاده در آنها بسیار است و با صنایع دیگر ارتباطات زیادی دارند. به عبارت دیگر، این صنایع لكوموتیو حركت بسیاری از صنایع محسوب می‌شوند و از بازار بزرگ و مطمئنی برخوردارند. تعداد این‌گونه صنایع زیاد نیست؛ برای نمونه، صنعت خودرو و فولاد، از جمله این صنایع به شمار می‌روند. بر اساس این در حال حاضر صنایع مادر در جهان به شدت مورد توجه قرار گرفته‌اند. (البته می‌توان به صنایعی از جمله نفت، گاز و مسكن اشاره كرد كه در كشورمان بسیار مطرح است). صنایع مادر را گاهی صنایع فناوری بزرگ «big tech» نیز می‌گویند، ‌البته نه به معنای بزرگی فیزیكی، بلكه از نظر تعداد و گستردگی فناوری‌های مرتبط با این صنایع. هم‌اكنون در ایران صنعت خودرو به حدی از توسعه و شكوفایی رسیده است كه می‌توان گفت تمام بازیگران اصلی و بنام صنایع را در خود جای داده است و این موفقیت بزرگی به شمار می‌آید. بر اساس این، برای دستیابی دیگر صنایع مادر كشور به این شكوفایی و رشد، ضروری است راهبردهای توسعه‌ای كشور، جایگاه صنایع فناوری بزرگ و نیز نحوه ارتباط آنها با بنگاه‌های كوچك و متوسط تعریف و ساختار هدفمندی برای آنان در نظر گرفته شود. به این ترتیب، با تدوین برنامه‌هایی كه در آن نقش و جایگاه بازیگران صنایع مشخص و از طرف دیگر قواعد كسب‌وكار برای این صنایع نیز به درستی تعریف شده، می‌توان راه همواری برای توسعه و پیشرفت صنایع مادر فراهم كرد. در واقع صنایع مادر با هدف تقویت بنیه صنایع کوچک و زیردستی کشور راه‌اندازی شده‌اند.

از سوی دیگر، برنامه‌های اقتصادی در هر کشوری مبتنی بر یک برنامه بالادستی دیگری به نام برنامه پیشرفت آن کشور تنظیم خواهد شد؛ چراکه اگر نقشه و برنامه‌ای به منظور حرکت متوازن و پرشتاب برای پیشرفت کشور وجود نداشته باشد، برنامه‌های اقتصادی با یکدیگر دچار تناقض یا تکرار شده و موجب اجرای ناقص آنها می‌شود. حرکت در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی نیز از این قاعده مستثنا نیست. رهبر معظم انقلاب در این‌باره می‌فرماید: «حرکت بر اساس برنامه یکى از کارهاى اساسى است. تصمیم‌هاى خلق‌الساعه و تغییر مقررات جزء ضربه‌هایى است که به اقتصاد مقاومتى وارد می‌شود و به مقاومت ملت ضربه می‌زند. این را هم دولت محترم هم مجلس محترم باید توجه داشته باشند؛ نگذارند سیاست‌های اقتصادى کشور در هر زمانى دچار تذبذب و تغییرهاى بی‌مورد شود (بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام، 3/5/۱۳۹۱).