(روزنامه آرمان ـ 1394/08/16 ـ شماره 2896 ـ صفحه 7)
** موضوع سرليستي اصلاحطلبان در انتخابات مجلس هنوز در بين اصلاحطلبان مطرح نشده است. اغلب اين موضوعات توسط مطبوعات براي گرم كردن تنور انتخابات مطرح ميشود كه در نوع خود قابل تقدير است. با اين وجود با توجه به شرايط كنوني و همچنين اعلام حضور شخصيتهاي مختلف در انتخابات آقاي دكتر عارف سرليست اصلاحطلبان خواهد بود.
* به نظر شما در شرايط كنوني آقاي عارف بهتر ميتواند مطالبات اصلاحطلبان را به پیش ببرد يا آقاي ناطق نوري؟
** ما با آقاي ناطق نوري درباره بازگشت به فضاي سياسي صحبتهاي زيادي انجام دادهايم. آقاي ناطق نوري نيز تا حدودي سخنان ما را پذيرفته و نسبت به گذشته در فضاي سياسي فعالتر شده است. با اين وجود من معتقدم آقاي عارف و آقاي ناطق نوري ميتوانند در ليست مشترك اصلاحطلبان و اصولگرايان حضور داشته باشند. اگر اصولگرايان معتدل قصد داشته باشند حساب خود را از تندروها جدا كنند بعيد نميدانم كه در شهرهاي بزرگ اصلاحطلبان و اصولگرايان معتدل ليست مشترك انتخاباتي داشته باشند. مساله بديهي و مسلم ديگر اينكه اگر آقاي ناطق نوري براي حضور در انتخابات مجلس اعلام آمادگي كنند بدون شك اصلاحطلبان از ايشان حمايت خواهند كرد. اصولگرايان معتدل نيز ميتوانند در صورتي كه حضور آقاي عارف را به مصلحت ميبينند از ايشان حمايت كنند.
* شما معتقديد هم آقاي عارف و هم آقاي ناطق نوري بايد در صحنه انتخابات حضور داشته باشند؟
** اين مساله محتمل است و اگر شرايط مهيا باشد هم آقاي ناطق نوري و هم آقاي عارف در انتخابات حضور پيدا خواهند كرد.
* آيا در چنين شرايطي معتدلين هر دو جناح براي انتخاب رئيس مجلس آينده به مشكل برنميخورند؟
** خير، چرا بايد به مشكل بربخورند. انتخاب رئيس مجلس به تركيب و استراتژي نمايندگان انتخاب شده بستگي دارد. هيچ جرياني قول خاصي براي رياست به كسي نخواهد داد. اين وضعيت براي جريان اصلاحات نيز وجود دارد و اصلاحطلبان به كسي قول رياست مجلس نميدهند تا وي در انتخابات شركت كند. ما بايد در فضاي واقعي درباره انتخابات بحث كنيم. حضور افراد مختلف در انتخابات يك موضوع است و انتخاب رئيس مجلس موضوع ديگري است كه بايد در جاي خود مورد بررسي قرار بگيرد.
* آيا اين احتمال وجود دارد كه آقاي ناطق نوري نيز مانند آيتا... هاشمي كه در ابتدا قصد ورود به عرصه انتخابات رياستجمهوري را نداشت در لحظه آخر وارد رقابتهاي انتخاباتي مجلس شود؟
** در عالم سياست هر چيزي ممكن است و اين مساله نيز امكان دارد كه آقاي ناطق نوري در لحظه آخر وارد رقابتهاي انتخاباتي شود. البته نميتوان آقاي ناطق نوري را با آيتا... هاشمي مقايسه كرد. دليل اين مساله نيز اين است كه هر شخصيتي رفتارهاي سياسي خاص خود را دارد و از يك مدل تعريف شده پيروي ميكند. با اين وجود تا اين لحظه كه بنده و شما در حال گفتوگو هستيم با وجود اصرار اصلاحطلبان و اصولگرايان آقاي ناطق نوري براي حضور در انتخابات اعلام آمادگي نكردهاند. اين در حالي است كه آرايش سياسي انتخابات ممكن است هر لحظه با ورود شخصيتهاي سياسي دچار تغيير شود. در شرايط كنوني آقاي عارف براي حضور در انتخابات اعلام آمادگي كردهاند و براي سرليستي ايشان نيز هيچگونه اختلافي در بين اصلاحطلبان وجود ندارد و همه از ايشان حمايت خواهند كرد.
* اين امكان وجود دارد كه در صورت عدم حضور آقاي ناطق نوري و آقاي عارف اصلاحطلبان در حداقل مطالبات خود روي افرادي چون علي لاريجاني اجماع كنند؟
** ما در شرايطي كه هيچ كدام از گزينههاي مورد نظر خود در انتخابات شركت نكنند و رقيب ايشان افرادي مانند آقاي حداد عادل باشند حتما از آقاي لاريجاني حمايت ميكنيم.
* به نظر شما تكرار استراتژي انتخابات رياستجمهوري سال92 در انتخابات مجلس توسط اصلاحطلبان صحيح است؟
** شرايط انتخابات رياستجمهوري با انتخابات مجلس متفاوت است. در انتخابات رياستجمهوري قرار بود درباره يك نفر تصميمگيري شود اما در انتخابات مجلس بايد درباره180حوزه انتخاباتي برنامهريزي شود. با اين وجود اگر منظور شما اين باشد كه اصلاحطلبان در انتخابات سال92 با حداقل امكانات در انتخابات شركت كردند و سرنوشت كشور را تحت تاثير قرار دادند اين مساله ميتواند در انتخابات مجلس نيز تكرار شود. در نتيجه بهتر است كه اصلاحطلبان مدل سال92 را دوباره در انتخابات مجلس تكرار كنند. اصلاحطلبان در سال 92 از محدوديت رئيس دولت اصلاحات آزردهخاطر نشدند، همچنين از عدمتأیید صلاحیت آيتا... هاشمي نااميد نشدند و با توجه به شرایطی كه در اختيار داشتند دست به انتخاب بهترين گزينه ممكن زدند. با اين وجود اگر برخي گمان ميكنند كه اصلاحطلبان دوباره در انتخابات مجلس روي يك اصولگراي ميانهرو اجماع خواهند كرد بايد عنوان كنم كه چنين اتفاقي رخ نخواهد داد. در شرايط كنوني امكانات اصلاحطلبان نسبت به انتخابات رياستجمهوري تغيير كرده و بيشتر شده است. به همين دليل اصلاحطلبان در حوزههاي مختلف استراتژيهاي متفاوتي دنبال خواهند كرد. ممكن است اصلاحطلبان در يك حوزه خاص در مقابل يك عنصر تندرو از يك اصولگرايي ميانهرو حمايت كنند تا مانع از ورود تندروها به مجلس شوند، اما اين سياست را نميتوان به همه حوزههاي انتخاباتي تعميم داد. نكته ديگر اينكه ممكن است به پاس خدماتي كه آقاي لاريجاني در مساله برجام انجام داده است اصلاحطلبان در حوزه انتخابيه قم كه ايشان حضور دارند از معرفي يك كانديدای بزرگ و مشهور خودداري كنند تا شرايط ورود دوباره ايشان به مجلس فراهم شود. در نتیجه مدل انتخابات92 كه بازي در زمين محدود بود ميتواند دوباره توسط اصلاحطلبان تكرار شود.
* به نظر ميرسد استراتژي اصلي اصلاحطلبان پس از پيروزي در انتخابات رياستجمهوري به دست آوردن اكثريت كرسيهاي مجلس دهم بوده است. به همين دليل آقاي عارف از قبول مسئوليت در دولت خودداري كردند و پس از آن ميداندار اصلاحطلبان براي ورود به عرصه انتخابات مجلس شدند. دليل اين استراتژي چيست؟ اصلاحطلبان به دنبال چه اهدافي هستند؟
** عدم حضور آقاي عارف در دولت تصميم شخصي خود ايشان بوده است. حضور آقاي عارف در انتخابات رياستجمهوري سال92 نيز تصميم شخصي ايشان بود و تصميم جمعي اصلاحطلبان نبود. كانديدای اصلي اصلاحطلبان در انتخابات رياستجمهوري رئيس دولت اصلاحات و آيتا... هاشمي بودند و سرمايههاي مادي و معنوي خود را معطوف به حمايت از اين دو نفر كرده بودند. با اين وجود پس از اينكه رئيس دولت اصلاحات در انتخابات شركت نكرد، اصلاحطلبان اميد زيادي براي پيروزي آيتا... هاشمي داشتند. در نتيجه هيچگاه در شوراي مشورتي اصلاحطلبان بحث رياستجمهوري آقاي عارف مطرح نشده بود و حضور ايشان براساس تصميم شخصي بود. با اين وجود هنگامي كه شوراي مشورتي اصلاحطلبان به اين نتيجه رسيد كه اگر آقاي عارف به سود آقاي روحاني از صحنه انتخابات كنارهگيري كنند به سود كشور است و ايشان با تاكيد رئيس دولت اصلاحات اين مساله را پذيرفتند كار بسيار مهمي كردند و كنارهگيري ايشان در سرنوشت كشور تاثير بسيار زيادي داشت. در شرايط كنوني نيز آقاي عارف به صورت فردي تصميم گرفتهاند در عرصه انتخابات مجلس حضور داشته باشند. اصلاحطلبان نيز حضور ايشان را به فال نيك گرفته و همگي از ايشان حمايت خواهند كرد.
* برخي از اصولگرايان معتقدند در صورتي كه مجلس دهم به دست اصلاحطلبان بيفتد دوباره اتفاقات مجلس ششم تكرار خواهد شد و به همين دليل ابراز نگراني ميكنند. به نظر شما نگراني اين گروه صحيح است؟
** به نظر من هم اصلاحطلبان از اين مراحل عبور كرده و فضاي مجلس ششم قابل تكرار نخواهد بود.
* برخي از اصلاحطلبان عنوان ميكنند كه استراتژي اصلي اصلاحطلبان بايد جلوگيري از ورود تندروها به مجلس آينده باشد. به نظر شما اين مساله نوعي تقليلگرايي نيست؟آيا واقعا راهحل مشكلات كشور عدم حضور تندروها در مجلس است؟
** براي اداره كشور بر مدار عقلانيت و تدبير بايد صحنه از حضور تندروها و افراطيگري خالي باشد. عدم حضور تندروها در مجلس يكي از پيشنيازهاي اداره كشور بر مبناي عقلانيت است. اگر شما به رفتار تندروها در مجلس درباره مساله برجام كه يكي از مهمترين مسائل چند سال اخير ايران بوده نگاه كنيد، متوجه ميشويد كه آنها هيچگاه رفتاري متناسب با شرايط كشور از خود بروز نداده و همواره به دنبال جنجال و هياهو هستند. اين در حالي است كه همه مردم از جزئيات مذاكرات هستهاي و نظر مقام معظم رهبري درباره اين مذاكرات آگاه هستند و موانع پيش روي آقاي روحاني را در اين زمينه به خوبي درك كردند. با اين وجود همه ما مشاهده كرديم كه آقاي كوچكزاده در مجلس چه كارهاي عجيب و غيرمنتظرهاي براي مخالفت با اين توافق انجام ميداد. در نتيجه جلوگيري از حضور تندروها در مجلس آينده مساله ساده و كوچكي نيست و در سرنوشت كشور تاثير بسزايي خواهد داشت. تندروها به شكلهاي مختلف در اداره و پیشبرد برنامههای دولت اخلال به وجود ميآورند. همين افراد مسئول عملكردي هستند كه در هشت سال دولت احمدينژاد در كشور رخ داده است.
* آيا در صورتي كه چهرههاي مطرح اصلاحطلب تأیید صلاحيت نشوند، اصلاحطلبان تلاش ميكنند با اصولگرايان معتدل ليست مشترك بدهند؟
** اصلاحطلبان و اصولگرايان معتدل ليست مشترك ارائه نخواهند كرد اما ممكن است از عناصر مشترك در ليستهاي خود استفاده كنند كه نميتوان آن را به عنوان ليست مشترك تلقي كرد.
* ارزيابي شما از نقش آيتا... هاشمي در انتخابات آينده چيست؟
** نقش آيتا... هاشمي همواره در بزنگاههاي سياسي و مقاطع انتخاباتي مهم و تاثيرگذار بوده است. اين در حالي است كه امسال انتخابات مجلس خبرگان نيز همزمان با مجلس شوراي اسلامي برگزار ميشود و حضور ايشان، سيدحسن خميني و آقاي روحاني ميتواند سبب تحرك و نشاط بيشتر فضاي انتخاباتي شود. به دليل اينكه تبليغات هر دو انتخابات به صورت همزمان صورت ميگيرد حضور آيتا... هاشمي ميتواند به فضاي انتخابات مجلس نيز كمك كند.
* ديدگاه شما درباره رابطه آيتا... هاشمي و اصلاحطلبان چيست؟برخي معتقدند در شرايط كنوني مواضع اصلاحطلبان و آيتا... هاشمي بسيار به هم نزديك شده و به نوعي با هم همپوشاني دارد. شما با اين عده موافق هستيد؟
** سياست مسالهای پويا و رو به جلو است و با ايستايي و ركود سنخيتي ندارد. به همين دليل آيتا... هاشمي با توجه به شرايط و موقعيت و همچنين زمانشناسي نسبت به مسائل مختلف موضعگيري ميكنند.
* آيا در شرايط كنوني اصلاحطلبان به حقانيت آيتا... هاشمي پي بردهاند يا اينكه آيتا... هاشمي اصلاحطلب شده است؟
** آيتا... هاشمي هميشه اصلاحطلب بوده است. اصلاحطلبي ايشان به دوران قبل از پيروزي انقلاب اسلامي باز ميگردد كه هميشه در مقابل تندروي موضع داشتند و همواره مشي اعتدالي را سرلوحه كار خود قرار دادهاند.
* اين احتمال وجود دارد كه اصلاحطلبان درباره ليست انتخاباتي خود نظر آيتا... هاشمي را نيز بپرسند و ايشان در اين باره اظهارنظر كند؟
** بعيد است چنين اتفاقي رخ بدهد. مشي آيتا... هاشمي اجازه نميدهد ايشان به صورت مستقيم درباره ليستهاي انتخاباتي اظهارنظر كند.
* آيتا... هاشمي سال57 با آيتا... هاشمي سال94 چه تفاوتهايي كرده است؟
** مواضع ايشان در اين سالها تحت تاثير تجربه، سن و مقتضيات زمان خود بوده است. مواضع آيتا... هاشمي در سال94 براساس تجربه سالهای مديريت بحران و سياستورزي در مقاطع بسيار سخت مانند جنگ تحميلي اتخاذ ميشود. در شرايط كنوني آيتا... هاشمي يك شخصيت تكامل يافته، جاافتاده و توسعهگراست و جايگاه ايشان در فضاي سياسي كشور و حتي منطقه كمنظير است. اما درباره اظهاراتی که اخیرا آیتا... مصباح یزدی عنوان کردهاند باید گفت که در شرايط كنوني مسالهاي كه بايد درباره آقاي مصباحيزدي روشن شود اين است كه آيا ايشان حاضر هستند از حمايتي كه از آقاي احمدينژاد در هشت سال گذشته كردند ابراز پشيماني كنند يا خير. به هر حال آقاي احمدينژاد تحت حمايت ايشان خسارات جبرانناپذيري به كشور زده و كشور را با مشکلات زيادي روبهرو كرده است. آقاي مصباح بايد مواضع خود را در اين زمينه براي آگاهي تاريخ به صورت شفاف و روشن بيان كنند. مساله ديگر اينكه آيا آقاي مصباح در مسائل مهم و حياتي كشور مانند مساله برجام نظريات مقام معظم رهبري را ميپذيرند. اگر ميپذيرند پس چرا نسبت به اين توافق كه با موافق رهبري صورت گرفته انتقاد ميكنند و به دنبال برهم زدن اين توافق هستند. اگر هم نميپذيرد كه بايد به صورت شفاف براي روشن شدن افكار عمومي اعلام كنند.
* به نظر شما مهمترين دلايل انتقاد آقاي مصباح از مواضع آيتا... هاشمي چيست؟
** دليل اين مساله تاثيرگذاري آيتا... هاشمي در فضاي سياسي است. آيتا... هاشمي شخصيتي است كه ميتوان چهار دهه تاريخ ايران را با محوريت ايشان نگارش كرد و در تاريخ ثبت كرد. در نتيجه ايشان جايگاه بيبديلي در تاريخ انقلاب اسلامي دارند و همواره در بحرانهاي نظام سياسي راهگشا و موثر بودهاند.
* چرا آيتا... هاشمي در مواضع اخيرشان تاكيد زيادي بر بررسي هشت سال رياستجمهوري احمدينژاد دارند و تمايل دارند اين هشت سال به فراموشي سپرده نشود؟
** اين هشت سال تجربه گرانسنگي براي جمهوري اسلامي بوده و بسياري از تلاشهاي گذشته را به هدر داده است. اگر ما فراموش كنيم كه در هشت سال رياستجمهوري احمدينژاد كشور با چه نابسامانيهايي روبهرو بوده است ممكن برخي جريانها دوباره فرصت بروز در عرصه سياسي را پيدا كنند. آيتا... هاشمي نيز به عنوان يك سياستمدار هوشمند و زمان شناس به خوبي به اين نكته آگاهي دارد كه فراموش كردن صدماتي كه احمدينژاد به كشور زده ممكن است براي آينده كشور خطرناك باشد و كشور دوباره با آسيبهاي مشابه روبهرو شود. در نتيجه ايشان تاكيد ميكنند كه آسيبهاي هشت سال دوران رياستجمهوري احمدينژاد بايد مورد بررسي دقيق قرار بگيرند و به فراموشي سپرده نشوند.
* آقاي روحاني از گذشته دور تاكنون رابطه نزديكي با آيتا... هاشميرفسنجاني داشتهاند. در ابتداي رياستجمهوري آقاي روحاني نيز اين رابطه نزديك و محسوس شد. با اين وجود هر چه زمان گذشت اين رابطه شكل غيرمحسوسي پيدا كرد. دليل اين رابطه غيرمحسوس چيست؟در شرايط كنوني رابطه آيتا... هاشمي با آقاي روحاني به چه صورت است؟
** اين رابطه در شرايط كنوني نيز وجود دارد و هيچ خدشهاي به آن وارد نشده و نخواهد شد. آقاي روحاني همچنان در مسائل مهم با آيتا... هاشمي مشورت ميكنند و آيتا... هاشمي همچنان از دولت تدبير و اميد حمايت ميكنند و هيچگاه اين حمايت كمرنگ نشده و نخواهد شد.
* شما معتقديد آقاي روحاني تركيبي از محاسن آيتا... هاشمي مانند سياستمداري و رئيس دولت اصلاحات مانند مشي اصلاحطلبي را با هم دارند؟
** آقاي روحاني پيش از آنكه تركيبي از اين دو باشد آقاي حسن روحاني است و ماهيت متفاوتي از نظر سياسي نسبت به آيتا... هاشمي و رئيس دولت اصلاحات دارد. ايشان خودشان هستند. آقاي روحاني در مساله پيچيدهاي چون برجام هنر مديريت خود را به خوبي نشان داد و داراي جايگاه خاص خودشان است.
* پس از آخرين خطبه آيتا... هاشمي در نماز جمعه ايشان به درخواست كساني كه از ايشان ميخواستند به نماز جمعه برگردند پاسخ منفي ميدادند. آيا در شرايط كنوني ضرورت حضور آيتا... هاشمي به نماز جمعه احساس نميشود؟
** اين مساله به صلاحديد دیگران بازميگردد و آنها بايد در اين زمينه تصميمگيري كنند. با اين وجود بنده معتقدم اگر ما قصد داريم جايگاه نماز جمعه را به جايگاه تاثيرگذاري در سياست داخلي و سياست خارجي تبديل كنيم بايد از اشخاصي چون آيتا... هاشمي و حتي آقاي روحاني براي ايراد خطبههاي نماز جمعه استفاده كنيم.
* آيا آيتا... هاشمي در طول اين سالها براي بازگشت به نماز جمعه تمايلي نشان ندادند؟
** آيتا... هاشمي تمايلي به انجام هيچ كاري به جز وظيفه خود ندارند.
* در نشست اخير وين، ايران و آمريكا درباره موضوعي به جز پرونده هستهاي ايران گفتوگو كردند. آيا اين مذاكرات نويدبخش آينده بهتري بين ايران و آمريكا خواهد بود؟آيا زمان بازنگري در رابطه ايران و آمريكا فرا نرسيده است؟
** در اين موضوع نبايد عجله كرد و به صورت شتابزده تصميمگيري كرد. به نظر من در اين زمينه همه بايد تابع نظريات رهبرمعظم انقلاب باشند. ما بايد در مقابل هر كشوري مدافع منافع ملي خود باشيم و اين مختص به كشوري مانند آمريكا نيست. در دنياي بينالملل هيچ كشوري جز از زاويه منافع ملي خود به كشوري ديگر نگاه نميكند. ما بايد اين مساله را درباره همه كشورهاي جهان مورد نظر داشته باشيم. در نتيجه تفاوت زيادي بين انگليس، فرانسه و آمريكا نيست و ما ميتوانيم با حفظ مواضع خود و تمركز بر منافع ملي از مزيتهاي رابطه با هر كشوري استفاده كنيم و جلوي معايب آن را نيز بگيريم.
* چه انتقاداتي به دولت آقاي روحاني وارد ميدانيد؟
** بنده به عملكرد آقاي روحاني از بيست نمره هفده ميدهم. سياست خارجي ايشان و تمركز بر حل پرونده هستهاي بسيار بجا و صحيح بود و ايشان به خوبي اين پرونده را به سرانجام مطلوب رساندند. در نتيجه ايشان خدمت تاريخي و بزرگي به ملت ايران كردند. مساله مهم ديگر اينكه مسائل كارشناسي دوباره به مديريت كشور بازگشته و تصميمات با توجه به عقلانيت و تدبير اتخاذ ميشود. اين در حالي است كه در دولت احمدينژاد اغلب تصميمات به صورت شخصي و فيالبداهه صورت ميگرفت. با اين وجود بنده معتقدم بين برخي از وزرا و استانداران با آقاي روحاني تناسب خوبي وجود ندارد و برخي از مديران دولت مسيري كه آقاي روحاني براي آينده طراحي كرده را جدي نگرفتهاند. به همين دليل آقاي روحاني بايد پس از تشكيل مجلس دهم تا حدودي وضعيت مديريتي دولت را ترميم كند و برخي از مديران را تغيير بدهد.
http://armandaily.ir/?News_Id=133542