چاره‌اي جز اميد نيست

(روزنامه شرق – 1394/09/17 – شماره 2466 – صفحه 19)

«یاد آر خداوند را چونان خورشیدی در تاریکی تاریخ، آن هنگام که اختران سوخته به خاک سوخته فرو ریختند. یاد آر خداوند را... یاد آر انحنای تاریخ را در تبعید... به یاد آر روشنایی را در تاریکی..».

یادنامه‌ای بود، روز دانشجوی امسال در دانشگاه تهران؛ یادنامه‌ای از تمام دانشجویان و استادان و سیاسیونی که رفته‌‌اند، چه آنها که بناست برگردند و چه آنها که در راهی بی‌بازگشتند.

نامش را «تردید و امید» گذاشته بودند. عکس دکتر ابراهیم یزدی بر پوستری بر در و دیوار دانشگاه به چشم می‌خورد، او قرار بود در این مراسم سخن بگوید، اما نیامد و مجری برنامه از رخدادهايي در آخرین ساعت‌ها گفت، از پیام رئیس‌جمهور اسبق و ديگران هم سخن‌ها رفت و...

بزرگداشت روز دانشجو، در دانشگاه تهران با حضور فائزه هاشمی، هاشم صباغیان، عبدالله رمضان‌زاده و تعدادی از فعالان سیاسی و دانشجویی برگزار شد. این مراسم به همت انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران در تالار فردوسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی این دانشگاه برگزار شد.

فائزه هاشمی در ابتدای سخنان خود، انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران را انجمنی قوی توصیف کرد و گفت: «من در بدو ورود فکر کردم به یک جزیره جدا از ایران وارد شده‌ام. دانشگاه‌های دیگر باید از شما یاد بگیرند. من به مجالس زیادی می‌روم، ولی واقعا این شور را در دیگر جاها ندیده‌ام».

او با اشاره به تصاویری که بر در و دیوار تالار فردوسی نصب شده بود و همچنین عکس‌هایی که در دست دانشجویان حاضر در مراسم بود، اظهار امیدواری کرد که نتیجه این حضور دانشجویان را در انتخابات پیش‌رو ببیند و گفت: «امیدواریم این حضور در تغییر سیاست‌های جامعه مؤثر باشد. امیدواریم این مسیر را به جلو ببریم و عقب‌گرد نداشته باشیم. امیدوارم تندروی نداشته باشیم و همدیگر را تحمل کنیم. چون در دوره‌هایی اصلاح‌طلبان یکدیگر را تحمل نکردند. دشمن در درون خود ماست، دشمن سوء‌مدیریت ماست. دشمن نبود چرخش نخبگان است».

فائزه هاشمی با تأکید بر اینکه «برای اصلاح قانون و پیشرفت، به فضای آرام و تحمل انتقادات نیاز داریم»، اضافه کرد: وحدت و راه امید در انتخابات ٩٢، باعث شد امیدوار شویم. آن موجی که به دلیل ردصلاحیت آقای هاشمی ایجاد شد و وحدت اصلاح‌طلبان و تدبیر [رئیس دولت اصلاحات] برای راهنمایی این وحدت و کناره‌گیری دکتر عارف، باعث پیروزی شد». فائزه هاشمی با اشاره به اهمیت انتخابات اسفند ٩٤، خاطرنشان کرد: باید در انتخابات پیش‌رو از این تجربه و تدبیر استفاده کنیم که الان با تشکیل شورای عالی سیاست‌گذاری انتخاباتی اصلاح‌طلبان، به این سمت می‌رویم که ٩٢ دوباره تکرار شود.

او همچنين درباره حضور زنان در مجلس گفت: بیشترین آمار حضور زنان در مجلس مربوط به دوره پنجم است، اما بعد از آن تعداد زنان در مجلس به ٩ نفر رسید که از نظر من فاجعه است. به نظر من بعد از انقلاب روند سیاسی کشور به نفع زن‌ها نبوده. حضور زنان در مجلس مهم و تعیین‌کننده است. باید تعداد کاندیداهای زن بیشتر شود و زنان نیز توجه داشته باشند که به خودشان رأی بدهند.

هیچ راهی جز امید پیش‌روی ما نیست

حجت‌الاسلام مسعود ادیب، عضو هیأت‌علمی دانشگاه مفید قم، دیگر سخنران این مراسم بود. او با گرامیداشت روز ١٦ آذر به موضوع امید پرداخت و گفت: هیچ راهی جز امید پیش‌روی ما نیست و برای این امید هم مبنای عقلانی و انسانی داریم. تاریخ نشان داده که کف‌های روی آب رفتنی است.

ادیب با یادآوری جایگاه دکتر محمد مصدق، نخست‌وزیر دولت ملی، نزد افکار عمومی، گفت: سیاست‌مداری که منافع و مصالح مردم را می‌خواهد پایدار و ماندنی است. ما چاره‌ای جز امید نداریم و بر مبنای امید، هم حیات فردی و هم اجتماعی شکوفا خواهد شد.

او با بیان اینکه ١٦ آذر در یک نگاه، روز تلخی است، تأکید کرد: با وجود تلخی، امید هم در این روز وجود دارد، چون از آن جنبش دانشجویی و حماسه‌ها در جبهه جنگ روییده است. اما از استبداد چیزی جز تصویری که به سخره گرفته می‌شود، باقی نمانده است. یک دولتمرد موفق کسی است که خط قدم ملت را پیگیری کند.

او خطاب به رئیس‌جمهوری گفت: ما از شما حمایت می‌کنیم مادامی که به عنوان حقوق‌دان مصالح ملت را دنبال کنید. از این جوانان دانشجویان و جنبش دانشجویی کسی وفادارتر به جمهوری اسلامی ایران پیدا نمی‌کنید. مگر این جوانان نبودند که با شعار «نه شرقی نه غربی» به جمهوری اسلامی رسیدند اگر جمهوری و اسلامی نباشد استقلال و آزادی به فنا می‌رود. با شعار، استقلال حاصل نمی‌شود بلکه استقلال با اراده ملت به ‌دست می‌آید.

تشنج در دانشگاه علامه

همچنين مراسم بزرگداشت روز دانشجو در دانشگاه علامه با سخنرانی احسان شریعتی و نجفقلی حبیبی به همت کانون اندیشه دانشگاه برگزار شد. مراسمی که البته بی‌حاشیه هم نبود. چراکه در پایان آن با انتشار گاز فلفل، دانشجویان حاضر دچار مشکلات تنفسی شدند. دانشجویان پس از پایان مراسم، با هم‌خوانیِ سرودِ «یار دبستانی» در حال ترک سالن و واگذارکردنِ سالن برای برگزاریِ همایشی دیگر بودند که ناگهان همه بر اثر منتشرشدنِ گاز فلفل در سالن به‌شدت به سرفه افتادند. البته دكتر سلیمی رئیس دانشگاه قول داده است تا این موضوع را پیگیری کند.

اما احسان شریعتی در سخنرانی خود گفت: ما الان در شرف انتخابات هستیم و خودبه‌خود بحث‌های سیاسی به دانشگاه هم کشیده می‌شود. اما نوع فعالیت دانشگاه و دانشجو باید متفاوت باشد با نحوه کار احزاب و سازمان‌های سیاسی. در درجه اول دانشجو باید خود آگاه باشد نسبت به منافع دانشگاه و از همه کنش‌گران سیاسی بخواهد که این خواسته به اجرا در بیاید. او ادامه داد: ما می‌دانیم در کشورهای مختلف که انقلاب‌های دانشجویی داشتیم مثل چین، حتی دانشجو به سوژه جدیدی در اندیشه‌های انقلابی تبدیل شد، مثل «کارگر» در جنبش‌های چپ. او اضافه کرد: نباید اشتباه گذشته پیش بیاید که دانشجو قربانی تضادهای سیاسی شود. او در پایان گفت: امیدواریم تشکل‌های دانشجویی، همچنان بازگشایی بشوند؛ با آرزو و امید به این گشایش واقعی.

نباید کوشش دانشجویان را معارضه تلقی کرد

بعد از سخنرانی شریعتی، نجفقلی حبیبی به جایگاه دعوت شد. او گفت: همه قبول دارند که جوانان امروز مدیران فردا هستند. اما اینها کجا باید تربیت بشوند؟ باید در فضای باز سیاسی و فرهنگیِ دانشگاه تربیت بشوند. ما احزاب درست و حسابی نداریم. حتی در کلاس‌های درس هم فرصتی برای طرح این موضوعات نیست. دانشجو به همین دلیل در جریان‌های دانشجویی شرکت می‌کند. حالا ممکن‌ است در این فضا، تندروی‌هایی هم پیش بیاید. در هر خانه‌ای ممکن‌ است تندروی بشود. اما پدر و مادر که فرزندان خود را روانه زندان نمی‌کنند.

دانشگاه هم مثل خانواده است. دانشجویان فرزندان ما هستند. دانشجو در این فعالیت‌ها تربیت اجتماعی می‌شود. حبیبی در همین‌باره اضافه کرد: گیریم که بعضی عبارات دانشجویان تند بود و به بعضی‌ها هم برخورد. اما مسئول باید بداند که اینها آینده کشور هستند. نباید با این جریان دانشجویی برخورد بشود. چون در همین گفت‌وگوهای سیاسی و اجتماعی است که دانشجو رشد می‌کند. امام خمینی فرمودند مجلس جای گفت‌وگوست.

ما آیین گفت‌وگو را کجا باید یاد بگیریم؟ در همین فعالیت‌هاست. من وقتی در حال آموزش هستم، باید بزرگ‌ترها تندی‌های من را تحمل کنند. حبیبی اضافه کرد: من هم خوشحال هستم در این دو سال اخیر فضا دارد باز می‌شود. نباید کسی به خودش اجازه بدهد که کوشش‌های دانشجوها را معارضه تلقی کند. کدام مسئول دلسوز سیاسی این را می‌پسندد که دانشجو فقط درس‌ خود را بخواند و تمرین فعالیت اجتماعی نکند. من همچنان معتقد هستم که دانشگاه بی‌خطرترین و کم‌هزینه‌ترین جا برای تمرین کار سیاسی است. ما نمی‌پسندیم دانشجوها دنباله‌روی حزب باشند.

شریعتی مسئول خیلی از حوادث تلقی شده که خودش ندیده است

سخنرانی‌ها که پایان گرفت، شریعتی و حبیبی به پرسش‌های دانشجویان پاسخ دادند. شریعتی در جواب به این سؤال که وظیفه دانشجو چیست؟ گفت: نلسون ماندلا می‌گفت خود مطالبه‌گری و حساسیت‌داشتن عمل سیاسی است. ... و... در حسینیه ارشاد از روشنفکران و هنرمندان جنبش نواندیشی بودند و پس از انقلاب، آثار هنری آنها در شهر هنوز هست. اما سنتی که الان متأسفانه پیش آمده، این است که هنگامی که به برخی چهره‌های سیاسی انتقاد داریم، سعی می‌شود آنها را از روز تولد زیر سؤال ببرند. این سنت باید مورد انتقاد و اعتراض واقع بشود. آیا ایشان از اساس کارشان انحراف بوده است؟ اگر ما این‌طور برداشت کنیم، کل نظام زیر سؤال می‌رود.

شریعتی ادامه داد: اگه این‌طور فکر کنیم، پس از جمهوری اسلامی چه چيزي باقی می‌ماند.

او همچنین در پاسخ به این سؤال که بسیاری شریعتی را چراغ راه انقلاب می‌دانند، آیا جمهوری اسلامی فعلی همان بود که شریعتی می‌خواست؟ هم گفت: شریعتی پیش از انقلاب که از دنیا رفته، مسئول خیلی از حوادث تلقی شده که خودش ندیده است. بله. شریعتی در انقلاب بهمن ۵۷ نقش داشته است، اما اصولا شریعتی معلم نهضت‌ها بود، نه متفکر نظام. خود نظام و ایشان نپذیرفتند که ایشان مسئولیتی در قبال مسائل نظام داشته باشند.

سوءمدیریت در دولت‌های نهم و دهم نتیجه سکوت دانشگاه بود

از سوی دیگر مصطفی معین وزیر علوم دولت اصلاحات هم به مناسبت روز دانشجو به دعوت انجمن اسلامی دانشگاه کاشان در تالار آزادی این دانشگاه حاضر شده و به سخنرانی پرداخت. معین در سخنرانی خود، دانشگاه را نهادی پیشرو و صاحب‌فکر و اندیشه دانست که نمی‌توان چیزی را به زور به آن تفهیم و اجبار کرد و به آن دستور داد و در این بین تشکل‌های سیاسی، علمی و فرهنگی دانشجویی داخل دانشگاه نه تنها تهدید نیستند و نباید به آنها سوءظن داشت که باید فضائی امن برای فعالیت همه آنها فراهم کرد.

مصطفی معین، سال ٨٤ را یکی از دوران‌های فرود جنبش دانشجویی دانست و افزود: بی‌تفاوتی و انفعال دانشگاهیان و دانشجویان نسبت به مسائل سرنوشت‌ساز جامعه که از اواخر دولت دوم آقای خاتمی و با مباحثی مثل دورزدن رئیس‌جمهور و عبور از تفکرات وی شروع شد به انتخابات خرداد ٨٤ هم کشیده شد و حتی سعی و تلاش من در سفرهای انتخاباتی‌ام در آن دوران و کوشش به تحرک واداشتن بخش بزرگی از دانشجویان کشور برای مشارکت در انتخابات بی‌فایده بود و به عقیده من یکی از عوامل رویش دولت‌های نهم و دهم و سوءمدیریت‌های آن هشت سال که هزینه بزرگی به کشور تحمیل کرد را باید در سکوت دانشگاه در اوایل سال ٨٤ جست‌وجو کرد.

دکتر معین در بخشی دیگر با انتقاد از ادعای وزیر علوم دولت نهم که در سال دوم این دولت ادعا کرده بود دوهزار عضو هیأت علمی به دانشگاه‌ها اضافه شده است، یادآور شد: مشخص نیست که آیا این عده از صلاحیت علمی و اخلاقی و دانش برخوردار بودند یا نه و کسی هم در آن ایام از سردمداران وزارت علوم وقت سؤال نکرد که این عده با سپری‌کردن کدام فرایندهای قانونی عضو هیأت‌های علمی شده‌اند.

وزیر علوم دولت سازندگی سپس با اشاره به لزوم فعال‌بودن تشکل‌های سیاسی و فرهنگی در دانشگاه‌ها گفت: در دوران سازندگی و اصلاحات دانشگاه‌های کشور از پویایی و نشاط علمی و تحرک سیاسی خوبی برخوردار بودند، به صورتی که از سال ٧٦ تا ٨٤ نزدیک دو هزار نشریه و مجله علمی و فرهنگی و سیاسی در دانشگاه‌ها منتشر می‌شد و تشکل‌ها در داخل دانشگاه تحرک خوبی داشتند، اما بعد از دولت اصلاحات انجمن‌های اسلامی با محدودیت و حتی تعطیلی فعالیت‌های خود مواجه شدند و در این میان مشخص نشد دولت‌های نهم و دهم چرا حکم به تعطیلی انجمن‌های اسلامی دادند.

او در پاسخ به سؤالی درباره اینکه آیا دکتر معین و مهرعلیزاده با کنارنرفتن خود از عرصه انتخابات سال ٨٤ باعث نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آن سال شدند یا نه، خاطرنشان کرد: شرایط آن زمان ایجاب می‌کرد که به خاطر صلاحیت علمی و تخصص من و اینکه از طرف اکثر گروه‌های اصلاح‌طلب حمایت می‌شدم دیگر کاندیداها به نفع بنده کنار بروند. در آن زمان سه کاندیدای اصلاح‌طلب در میدان حضور داشتند و بنده حتی از دوستان همفکر خواستم تا در شورای مشورتی خود به ارزیابی میزان مقبولیت و محبوبیت کاندیداهای جریان ما بپردازند تا گزینه‌های کم‌امید به نفع کاندیدای رأی‌آور کنار بروند، اما این‌گونه نشد و تکثر گزینه‌ها منجر به رخدادی شد که همه شاهد آن بودیم.

تکذیب ادعای جلیلی

دکتر معین در بخشی دیگر از سخنان خود با تکذیب ادعای سعید جلیلی مبنی بر تقاضای خود از رئیس دولت اصلاحات برای سرکوب و کنترل دانشجویان افزود: در دولت اول اصلاحات گروهی خاص با شباهت زیاد به دلواپسان امروزی و بدون داشتن مجوز، نام خود را انجمن اسلامی مستقل دانشگاه‌ها می‌نامیدند و با شیوه‌های اعتراضی مانند تجمع در مقابل ساختمان وزارت سعی در حاشیه‌سازی برای وزارتخانه داشتند و حتی می‌خواستند ساختمان این وزارتخانه را نیز تصرف کنند. بنده نیز از رئیس دولت خواستم تا فکری برای خاتمه این معضل کند اما جلیلی با نقل به مطلوب این اتفاق گفته بود که فلانی با ارسال نامه از رئیس دولت خواسته است تا دانشجویان سرکوب شوند!

کرباسچی: ‌مسائل سیاسی تنها دغدغه مردم نیست

همچنین به گزارش ایسنا، غلامحسین کرباسچی، دبیرکل حزب کارگزاران در مراسم روز دانشجو در دانشگاه امیرکبیر حاضر شد و سخنرانی کرد. او در این سخنان گفت که تنها دغدغه ملت مسائل سیاسی نیست بلکه فقر، فساد و مشکلات اقتصادی بزرگ‌ترین مشکلات کشور هستند که باید به آنها رسیدگی شود. او اضافه کرد: تنها دغدغه مردم زندانیان و کمبودها و خلأهای سیاسی نیست و ما نباید از حاشیه‌نشین‌ها و فقرا غافل شویم؛ چراکه فقر اقتصادی، فقر فرهنگی را به دنبال خواهد داشت.

او با بیان اینکه ان‌شاء‌الله مسئله زندانیان هم حل می‌شود، گفت: همه مسائل کشور به دست دولت و حکومت حل نمی‌شود، برای مثال بحث محیط‌زیست، خشک‌شدن دریاچه ارومیه و بسیاری دیگر از مشکلاتی که ما در زمینه محیط‌زیست داریم به دست خودمان حل می‌شود و تنها نباید از دولت و سازمان‌ها انتظار داشته باشیم.

http://www.sharghdaily.ir/News/80516

ش.د9404693