عدم انتخاب رئیس جمهور تحت تأثیر چند مسال هم هست: 1- تحولات منطقه مخصوصا بحث سوریه است که اجازه هیچ کاری را به چهارده مارس نمی دهد چون در میدان دست برتر را ندارند. 2- آمریکایی ها عجله ایی برای انتخاب ریاست جمهوری ندارند و می گویند فعلا این مسئله ایی کوچک است تا ببینند اوضاع سوریه چه می شود. اگر جریان آمریکایی، داعشی، سعودی و ترکیه در سوریه فرضا پیروز شد می توانند با خیال راحت گزینه خود را برای ریاست جمهوری لبنان تحمیل کنند
لبنان در میانه فقدان رئیس جمهور و انفجارات و ناآرامی های پراکنده است و هنوز اوضاع سیاسی آن سامان نگرفته است. اواخر هفته قبل هم جابری انصاری معاون جدید عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه ایران به لبنان رفت و برخی رسانه ها این سفر را در جهت ایفای نقش ایران در ساماندهی اوضاع سیاسی لبنان تحلیل کردند.
در زمینه چرایی آشفتگی لبنان و اهداف سفر جابری انصاری به این کشور، گفتگویی را با سیدهادی سیدافقهی، کارشناس مسائل منطقه و سفر سابق ایران در لبنان انجام داده ایم که در ادامه می آید:
بصیرت: اوضاع سیاسی لبنان چندین ماه است که آشفته است و هنوز کرسی ریاست جمهوری آن خالی است. به نظر شما چه عواملی سبب این وضعیت شده است؟
سیدافقهی: آشفتگی اوضاع سیاسی لبنان به خصوص کرسی ریاست جمهوری را می توان در دو محور مورد بحث قرار داد:
محور اول: فرآیند انتخابات ریاست جمهوری لبنان یک فرآیند منحصر به فرد و بر اساس فرمول طایفه گری است که متاسفانه استعمار فرانسه وقتی می خواست استقلال لبنان را اعلام کند، این سیستم طایفه گری را تعبیه کردند، به این ترتیب که رئیس جمهور حتما باید مسیحی مارونی باشد و رئیس پارلمان از شیعیان و نخست وزیر از اهل تسنن باشد. این موضوع نمی تواند مفهوم دموکراسی واقعی و ایده آل باشد و به آن دموکراسی طایفه گری گفته می شود که مشکل ایجاد کرده است و خیلی از دولتمردان سعی کردند این سیستم را عوض کنند. در میان مسیحیان و حتی در میان شیعیان، افرادی علاقمند به تغییر سیستم هستند و لیکن جریان هایی وابسته به عربستان سعودی در لبنان وجود دارد که با دستکاری و تغییر این سیستم مخالفت می کنند.
محور دوم: مسئله سیاسی است، یعنی عربستان سعودی هنوز دنبال آن رئیس جمهوری است که بتواند باب طبع خودش باشد و موافق با طرح های آمریکا بوده، نسبت به رژیم صهیونیستی دشمنی نورزد و همچنین با عربستان سعودی همگرا باشد و نسبت به ایران و حزب الله روی خوشی نشان ندهد.
متاسفانه الان اکثریت نسبی پارلمان متمایل به خط آمریکا، عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی معروف به جریان 14 مارس است که در رأس آن آقای سعد حریری رهبر جریان المستقبل و دیگر گروه های سنی، مسیحی مارونی مانند حزب الکتائب آقای امین جمیل، حزب ترقی خواه ولید جنبلاط و حزب فالانژ آقای سمیر جعجع است که وابستگی او به رژیم صهیونیستی مشخص است.
این جریان اکثریت را در پارلمان دارد و در شرایطی که رئیس جمهور باید از طریق پارلمان رای بگیرد، جریان هشت مارس به رهبری حزب الله، جنبش امل و جریان مسیحی مارونی آقای میشل عون، منتظر است تا لابی گری هایی بین گروه ها شود که شاید به آن اکثریت برسند و بتوانند از این طریق رئیس جمهور را انتخاب کنند یا یک رئیس جمهور توافقی انتخاب شود تا رای بیاورد، اما هنوز آن نوع توافق ایجاد نشده و موضوع قطعی نشده است.
برای پست ریاست جمهوری آقای سلیمان فرنجیه توسط آقای سعد حریری معرفی شد. جالب این که آقای سلیمان فرنجیه از جریان هشت مارس و سعد حریری از جریان 14مارس است که مقابل یکدیگر هستند، ولی برای این که بتوانند به یک توافق نسبی برسند و جریان 14مارس نخست وزیری را برای خود محرز کند، این پیشنهاد را به آقای سلیمان فرنجیه داد در حالی که فرنجیه به لحاظ جایگاه و مقبولیت، شاگرد آقای میشل عون هم نیست. مقبولیت آقای میشل عون که جزء موتلفین هشت مارس و از رهبران وطنی جریان ملی است، خیلی قوی تر از سلیمان فرنجیه می باشد. در این زمینه عربستان سعودی هم کارشکنی می کند و می گوید نخست وزیری که می خواهد بیاید باید با رئیس جمهور مطابق و هماهنگ باشد.
همچنین عدم انتخاب رئیس جمهور تحت تأثیر چند مسال هم هست: 1- تحولات منطقه مخصوصا بحث سوریه است که اجازه هیچ کاری را به چهارده مارس نمی دهد چون در میدان دست برتر را ندارند. 2- آمریکایی ها عجله ایی برای انتخاب ریاست جمهوری ندارند و می گویند فعلا این مسئله ایی کوچک است تا ببینند اوضاع سوریه چه می شود. اگر جریان آمریکایی، داعشی، سعودی و ترکیه در سوریه فرضا پیروز شد می توانند با خیال راحت گزینه خود را برای ریاست جمهوری لبنان تحمیل کنند. خیلی ها معتقد هستند جریان چهارده مارس و تمام اطرافیانش منتظر نتایج میدانی سوریه هستند. در این باره چندین بار سیدحسن نصرالله به این موضوع اشاره کرد و خطاب به آنها گفت که منتظر تحولات سوریه نباشید، چون شما باخته اید و بیایید به آقای میشل عون رای بدهید، اما در مجموع کارشکنی ها و دخالت های عربستان، آمریکا و شاید رژیم صهیونیستی تاکنون اجازه نداده رئیس جمهور لبنان انتخاب شود.
بصیرت: در زمینه لبنان حمایت قطر از جریان سعد حریری نیر مطرح است. این موضوع چه تأثیری در اوضاع کنونی لبنان دارد؟
سیدافقهی: در این زمینه فقط قطر مطرح نیست. لبنان یک کشور هفتاد و دو طایفه ایی است. تصمیم گیری ها در ارتباط با پست های سطح بالا خیلی سخت است. قطعا توافق و مسائل پشت پرده مطرح است و رای گیری و انتخابات، صوری است و برای حفظ وجاهت پارلمان و حفظ حرمت و جایگاه پارلمان است وگرنه در پشت پرده احزاب ها می نشینند لابی گیری می کنند تا به توافق برسند.
در این شرایط فقط قطر نیست کشورهایی مانند عربستان سعودی از طریق دلار و از طریق فشار گروه های طرفدار خودش که حقوق بگیر عربستان هستند، اعمال نفوذ می کند. قطری ها هم شبیه همین جریان را دارند و پول می دهند و یکسری جریان های سیاسی را اجیر می کنند. همین ائتلاف رژیم صهیونیستی که تحت نظر آقای سمیر جعجع که یک اسرائیلی به تمام معنا است و حتی محکوم به اعدام شد و بعدها محکوم به حبس ابد شد و بعد از 15 سال زندانی عفو خورد و از زندان آزاد شد و الان هم علیه حزب الله کار می کند. در همین عملیات اخیری که در منطقه القاع لبنان اتفاق افتاد و چهار نفر شهید و بیست و پنج نفر زخمی شدند، سمیر جعجع گفت چون مسیحی ها در این مسئله آسیب ندیدند اشکال ندارد. بنابراین در مسئله لبنان کشورهایی مانند امارات، قطر، عربستان و رژیم صهیونیستی دخالت می کنند.
بصیرت: حزب الله لبنان چه نقشی را در شرایط سیاسی کنونی لبنان ایفا می کند؟ یعنی حزب الله چگونه می تواند در بهبود اوضاع مؤثر باشد؟
سیدافقهی: حزب الله نمی خواهد اختلافات فعلی و موجود در لبنان را تشدید کند و همیشه تصمیم گیری ها و موضع گیری هایش بر اساس عقلانیت سیاسی و واقع گرایی اجتماعی بوده است.
در حال حاضر حزب الله جبهه جنوب را در مقابله با رژیم صهیونیستی در دست دارد و در سوریه درگیر است و آن ها کار و ماموریت خود را در سوریه انجام می دهند و لیکن نظر و موضع آن کاملا مشخص است. موضع حزب الله لبنان و هم پیمانانش همین جریان آزاد ملی و نبیه بری رئیس پارلمان می باشد که همسو با حزب الله است. طیف هشت مارس می گویند ما عجله ایی در زمینه انتخاب رئیس جمهور نداریم و انتخاب ما فقط آقای میشل عون است و غیر از میشل عون کسی را انتخاب نمی کنیم. به همین دلیل حزب الله نمی خواهد اوضاع لبنان به هم بخورد و هر وقت موضوعی مطرح باشد قطعا در پای میز مذاکره یک پای ثابت، حزب الله است. دلیل آن وضع امنیتی، سیاسی، اجتماعی و نفوذی است که حزب الله در بسیاری از موسسات لبنان دارد و قطعا حزب الله را نمی توانند منزوی کنند و آن را به حاشیه ببرند. هم اکنون به صورت غیررسمی بین جریان چهارده مارس و حزب الله مذاکراتی است که بتوانند اوضاع را آرام نگه دارند. اما هر از چندگاهی می بینید متاسفانه سعدحریری با تحریک و با پول عربستان و شاید با هماهنگی رژیم صهیونیستی مرتب به حزب الله و شخص سیدحسن نصرالله حمله می کند و در مقابل سیدحسن نصرالله خیلی آرام در تلویزیون پاسخ پرخاش های سعد حریری را می دهد، چون می داند چه کسانی او را تحریک کردند.
بصیرت: سفر جابری انصاری به لبنان را چگونه ارزیابی می کنید؟ رسانه های خارجی ادعا می کنند که ایران و فرانسه جهت سامان دادن به اوضاع سیاسی لبنان با یکدیگر توافقاتی داشته اند؟ نظر شما در این باره چیست؟
سیدافقهی: مسئله انتخابات لبنان هیچ ربطی به مذاکرات ایران و فرانسه ندارد. زمانی فرانسه در لبنان نفوذی داشت و الان هم برخی احزاب لبنانی با فرانسه در ارتباط هستند، اما در این زمینه آمریکا و اخیرا روس ها هم مطرح هستند. در سطح منطقه عربستان و قطر هم وجود دارند و لذا هر وقت بخواهد توافقی صورت بگیرد و رئیس جمهور را انتخاب کنند، همه باید سر میز مذاکره قرار بگیرند و رایزنی ها شروع شود تا به یک اجماع و توافق نهایی برسند. لذا بحث لبنان فقط به ایران و فرانسه منحصر نمی شود. در مورد سفر جابرانصاری به لبنان، یک سفراکتشافی است، چون تازه معاون وزیر شده و کشور لبنان به عنوان میز مطالعاتی ایشان است و قلمرو مسئولیتی ایشان به عنوان معاون عربی و خاورمیانه حکم کرد که اولین سفر را به لبنان بحران زده اختصاص دهد و اوضاع منطقه را ارزیابی کند.
بصیرت: در نهایت این سؤال مطرح است که آیا کشورهای غربی خواهان یک لبنان باثبات هستند یا ناآرامی و وقوع انفجارات در این کشور را ترجیح می دهند؟
سیدافقهی: بحث انفجار ممکن است لزوما نباشد، ولی ثبات لبنان به ضرر کشورهایی مانند رژیم صهیونیستی، عربستان سعودی، منافع غربی و آمریکایی ها است، به همین دلیل لبنان هرگز روی خوش به خود ندیده است. در یک مدتی حدود پانزده سال در لبنان جنگ بود، بعد از جنگ داخلی بالاخره همه خسته شدند و رفتند در کنفرانس طائف نشستند و قوانینی را به نام طرح طائف نوشتند. ولی الان عملا طرح طائف رنگ باخته است، یعنی هیچ کدام از گروه ها یعنی هشت مارس و چهارده مارس خیلی برایشان این تعریف مقدس نیست. هر دو جریان با مواد، مفاهیم و بندبند طائف بازی می کنند و هر کسی تفسیر به رای می کند، لذا در حال حاضر لبنان منتظر تاریخ جدیدی از طائف سوری یا طائف لبنانی است که این مشخص نیست. و لیکن به طور کلی عرض می کنم بحث لبنان از اول براساس قانون اساسی نانوشته طایفه گرایانه تصویب شده است و در واقع توافقی است. حالا در این توافق طبعا آن کسی که دست برتر در میدان اقتصادی و عرصه های سیاسی و امنیتی دارد می تواند آراء و امتیازات بیشتری را به خود اختصاص دهد./
از جناب آقای سیدافقهی که وقت خود را در اختیار پایگاه بصیرت قرار دادند تشکر می کنیم.
مصاحبه از: وحید قاسمی
