اوضاع لبنان همچنان درگیر با مسئله ریاست جمهوری است و در این وضعیت سعد حریری سفری به روسیه داشت که بسیار جای سوال است. بخشی از سخنان سید حسن نصرالله در مراسم شب عاشورا نیز اشاره به تلاش هایی بود که سعی دارند حزب الله را در اوضاع آشفته لبنان مقصر جلوه دهند.
درباره ابعاد مختلف اوضاع لبنان، گفتگویی را با کارشناس مسائل لبنان، سیدهادی سیدافقهی، داشته ایم که پیچیدگی های این وضعیت را روشن می کند:
بصیرت: صحنه سیاسی لبنان دستخوش تحولات و پیچیدگی های زیادی است. با توجه به تاخیر افتادن روند انتخاب رئیس جمهور، تحلیل شما در این باره چیست؟
سیدافقهی: در این خصوص، تغییر و تحولاتی در حال رخ دادن است. در جبهه 14 مارس یک سری تغییراتی در موضع گیری ها، نسبت به آقای میشل عون که مورد تائید حزب الله در جبهه هشت مارس قرار دارد، ایجاد شده است.
در ارتباط با انتخاب رئیس جمهور آینده لبنان که بیش از یک سال و نیم خلاء ریاست جمهوری به دلیل کارشکنی های عربستان سعودی هنوز پُر نشده است، سعودی ها در این خصوص اصرار داشتند که رئیس جمهور آینده لبنان باید از طرفدار خودشان یا طرفدار سیاست های آمریکا و عربستان در لبنان و منطقه باشد و مواضع تندی علیه رژیم صهیونیستی نگیرد. حزب الله به همراه متحدین خود مانند سازمان امل به رهبری نبیه بری و همچنین آقای میشل عون که بزرگترین فراکسیون مسیحی های لبنان است، اجازه ندادند که عربستان سعودی در این مرحله موفق شود و رئیس جمهور طرفدار خودش را انتخاب کنند. به همین جهت الان یکسری تغییر در مواضع برخی از شخصیت های 14 مارس صورت گرفته است، برای نمونه سمیر جعجع رهبر جریان فالانژهای مسیحی در لبنان، به دلیل متهم به قتل آقای رشید کرامی نخست وزیر اسبق لبنان محکوم به اعدام شد و بعد از مدتی حکم اعدام وی به حبس ابد تبدیل شد و بعد از 15 سال حبس ابد، مورد عفو رئیس جمهوری قرار گرفت. سمیر جعجع در ابتدا خود را به عنوان رئیس جمهور مطرح کرد، ولی بعد از مدتی وی که از جبهه 14 مارس است، از نامزدی میشل عون برای ریاست جمهوری که از جبهه 8 مارس است، حمایت کرد.
از سوی دیگر آقای رفیق حریری، رهبر جریان المستقبل که در جبهه 14 مارس قرار دارد، در ابتدا با آقای سلیمان فرنجیه که از جبهه 8 مارس و از طرفداران محکم سوریه می باشد، با ایشان وارد مذاکره شد. چند ماه پیش در پاریس سعد حریری با سلیمان فرنجیه ملاقاتی کرد و در این دیدار مسئله کاندیداتوری مطرح می شود. آقای سلیمان فرنجیه در جبهه 8 مارس یعنی طرفداران جبهه مقاومت حزب الله، با اعتراض و ممانعت حزب الله مواجه شد و به ایشان توصیه کردند که دیدار شما با سعد حریری می تواند گسل و شکاف در جبهه 8 مارس ایجاد کند، در این رابطه حزب الله از ابتدا طرفدار نامزدی آقای میشل عون بود و جریان ملی آزاد هنوز هم اصرار دارد که ایشان باشد. از ابتدا سلیمان فرنجیه گفته بود تا زمانی که آقای میشل عون نامزد است من به خود اجازه نمی دهم نامزد شوم. این که چرا برخی در این زمینه ادعای کاندیدا شدن وی را می کنند، دلیل آن بر می گردد که می خواهند در لبنان شکاف ایجاد کنند. این مسئله باعث شد آقای سلیمان فرنجیه تجدیدنظر کند و از کاندیداتوری منصرف شود. وقتی آقای سعدحریری از پاریس به لبنان برگشت، یک بار دیگر با آقای سلیمان فرنجیه ملاقات کرد، ولی این ملاقات به نتیجه نرسید.
اخیرا از یک هفته پیش مراوده ها و ملاقات هایی بین سعدحریری و میشل عون دیده می شود. سعد حریری در رایزنی رسمی از نامزدی آقای میشل عون حمایت نمی کند، بلکه به این شرط، آقای سعدحریری از میشل عون حمایت می کند که وقتی میشل عون رئیس جمهور شد، سعدحریری را نخست وزیر خودش قرار دهد.
از سوی دیگر افرادی مانند اشرف ریفی هستند که به شدت با کاندیداتوری میشل عون که جزء جبهه 14 مارس است، مخالفت می کنند. حتی در این جبهه آقای نبیه بری که در 8 مارس است با کاندیداتوری میشل عون مخالف است. در این ماجرا حزب الله و دیگر گروه ها به هر طریقی وساطت می کنند که نبیه بری از جبهه 8 مارس، با کاندیداتوری میشل عون موافقت کند تا آرام آرام گره ناگشودنی ریاست جمهوری لبنان باز شود و تفاهمی حاصل شود. بحث اصلی این است که میشل عون از جبهه هشت مارس رئیس جمهور، سعد حریری از جبهه چهارده مارس نخست وزیر شود.
بصیرت: در مجموع موضع حزب الله در این تحولات چیست؟
سیدافقهی: از همان ابتدا حزب الله فقط میشل عون را به عنوان نامزدی رئیس جمهوری آینده لبنان مورد تائید قرار داد. یعنی حزب الله به هیچ وجه حاضر نیست از خواسته خود عدول کند چون موضوع کاندیداتوری را با میشل عون از قبل بستند که دلیل آن بر می گردد به پیمان استراتژیک حزب الله که با میشل عون دارد و حاضر نیست به هیچ وجه بزرگترین فراکسیون مسیحی پارلمان و انتخابات آینده «پارلمانی و شهرداری ها» را از دست بدهد.
در مقابل می بینیم که لهجه صریح سمیر جعجع از خصومت زیادی نسبت به حزب الله برخوردار است و بنابراین حمایت سمیر جعجع از میشل عون یک حمایت رازآلود و خباثت آمیز می باشد و می خواهد بین میشل عون و حزب الله تفرقه ایجاد کند که میشل عون از حزب الله جدا شود. به خاطر همین حزب الله هیچ وقت از حمایت آقای میشل عون برای ریاست جمهوری دست نکشیده و هر اختلافاتی که پیش آمده را حل و فصل می کنند. مانند بحث سلیمان فرنجیه، وقتی میشل عون با سلیمان فرنجیه صحبت نکرد، حزب الله و شخص حسن نصرالله با سلیمان فرنجیه دیدار کرد و ایشان را قانع کرد که ما نباید اجازه دهیم که بین ما شکاف ایجاد شود و ما را متوقف کنند و این دعوت سعد حریری برای کاندیداتوری از طرف سلیمان فرنجیه برای همین می باشد. فلذا حزب الله همیشه نقش تعادل کننده و نقش مصلح در این جا ایفا کرده است. الان هم بین نبیه بری که رئیس سازمان امل و 8 مارس است و میشل عون هم که جزء جبهه 8 مارس برای کاندیداتوری ریاست جمهوری می باشد، وقتی اختلافی بین این دو پیش می آید، حزب الله وساطت می کند که آقای نبیه بری کوتاه بیاید و با آقای میشل عون ملاقات کند و این مسئله را به یک نحوی فیصله دهد.
بصیرت: دلایل سفر سعد حریری به مسکو را چگونه ارزیابی می کنید؟
سیدافقهی: سفر سعدحریری به مسکو دارای چند بحث می باشد:
بحث اول: به هر جهت سعد حریری تغییر رویکرد داده است و چون موضع خود را مورد اهمال و بی مهری سعودی ها و آمریکایی ها می بیند، دوست دارد به هر جهتی یک حامی یا یک جبهه تعادل کننده در مواضع سیاسی خود در آینده داشته باشد و اگر مسکو از نخست وزیری سعد حریری حمایت کند از موضع قوی تری وارد سیاست می شود.
بحث دوم: این که سعد حریری خود را فرستاده عربستان سعودی در نظر می گیرد تا ببیند موضع روس ها نسبت به آقای میشل عون و سلیمان فرنجیه چه خواهد بود به شرط این که آقای سعدحریری نخست وزیر شود، این موضوع یک نوع استنباط است و شاید جبهه آمریکا و سعودی ها وی را تحریک می کنند تا بگویند سعد حریری با یک تغییر رویکردی و نیمچه چرخشی نسبت به بلوک شرق یعنی روسیه و حتی ممکن است به ایران و حزب الله لبنان دارد. اگر چه این روزها نمایندگان حزب الله و جریان المستقبل تحت عنوان میز گفتگو با همدیگر گفتگوهای زیادی داشتند و مدت ها با هم در اوج دعواهای لفظی، در یک جو و فضای آرامی گفتگو می کردند، لذا سفر سعد حریری ممکن از این جهت باشد یا به دلیل تحریک آمریکایی ها و سعودی ها یا این که آن ها سعد حریری را فرستادند تا ببینند روسیه چقدر از نخست وزیری ایشان حمایت می کند.
شاید آمریکایی ها و سعودی ها با فرستادن سعد حریری می خواستند ببینند چقدر روس ها می توانند در سوریه اثرگذار باشند و الان بین سوریه و آقای سعد حریری به هر جهتی خصومت شدیدی وجود دارد و نفوذی که روس ها در سوریه دارند و سوریه در صحنه میدانی لبنان همچنان تاثیر خودش را دارد و غربی ها و عربستان می خواهند ببینند که نسبت به کاندیداتوری نخست وزیری سعدحریری، روس ها چقدر می توانند سوریه و ایران را هماهنگ کنند.
با تشکر از جناب سیدافقهی که وقت خود را در اختیار پایگاه بصیرت قرار دادند.
مصاحبه از: وحید قاسمی