سرانجام 13 سال پس از آغاز جنگ خانمان سوز عراق، که همچنان عواقب و تبعات آن دامنگیر مردم مظلوم این کشور مسلمان است، کمیته بررسی جنگ عراق به ریاست چیلکات، قاضی بازنشسته انگلیسی، گزارشی مفصل را در خصوص قصور لندن و دولت تونی بلر در این جنگ منتشر کرد.
"موافقت بلر با دولت وقت آمریکا برای راه اندازی جنگ عراق"، "ورود به جنگ عراق بر اساس اطلاعات جاسوسی نادرست"و "عدم برنامه ریزی برای مدیریت اوضاع پس از جنگ در عراق" از نکات و محورهای اصلی مطرح شده در گزارش چیلکات محسوب می شود. با این حال در این خصوص نکاتی وجود دارد که نمی توان به سادگی از کنار آن گذشت:
نخستین و مهم ترین نکته اینکه ادعای چیلکات و کمیته بررسی جنگ عراق در خصوص ورود بلر به جنگ عراق بر اساس اطلاعات جاسوسی نادرست، به نوعی تبرئه تونی بلر از اتهام آگاهی وی نسبت به عدم سلاح های کشتار جمعی در عراق است. واقعیت امر این است که بلر خود نیز به مانند دستگاه های جاسوسی و اطلاعاتی انگلیس نسبت به عدم وجود سلاح های کشتار جمعی در عراق آگاه بوده است. این موضوع در قبال جرج واکر بوش رئیس جمهور سابق ایالات متحده آمریکا نیز صادق است. پس از وقوع حادثه 11 سپتامبر 2001 و اشغال افغانستان توسط آمریکا، لندن و واشنگتن به دنبال بهانه ای واهی برای اشغال عراق بودند. در چنین شرایطی علی رغم گزارش محمد البرادعی مدیر کل وقت آژانس بین المللی انرژی اتمی و مقامات ارشد سازمان ملل متحد و علی رغم مخالفت دیگر اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد، بوش و بلر جنگ عراق را کلید زدند. از این رو نمی توان اتهام بزرگ و نابخشودنی بلر مبنی بر آگاهی در خصوص عدم وجود سلاح های کشتار جمعی در عراق را به دستگاه های اطلاعاتی و جاسوسی انگلیس و آمار و اطلاعات نادرست آنها نسبت داد.
نکته دیگری که در گزارش چیلکات مغفول مانده است، محاکمه تونی بلر به عنوان یک جنایتکار جنگی در عراق است. اقدامات بلر و بوش در عراق منجر به کشته و زخمی و آواره شدن میلیون ها عراقی گردیده است. بسیاری از تحلیل گران مسائل منطقه بر این باورند که ریشه بحران امنیتی امروز در عراق، جنگ سال 2003 و اشغال این کشور توسط آمریکا و انگلیس است. از این رو جنایات بلر در عراق محدود به سال 2003 میلادی نبوده و دامنه این جنایات زمان حال و آینده را نیز در بر می گیرد.
نکته بعدی در خصوص گزارش چیلکات، به تاخیر در ارائه این گزارش باز می گردد. به راستی چرا چنین گزارشی 13 سال پس از جنگ عراق منتشر شده است؟! آنچه مسلم است این که تمامی مواردی که در گزارش چیلکات به تایید رسیده است، از مواردی است که محرز بوده و در خصوص آن کمترین تردیدی وجود ندارد. به عنوان مثال عدم همراهی شورای امنیت و کشورهایی مانند چین و روسیه با جنگ عراق و دور زدن شورای امنیت توسط انگلیس و آمریکا در سال 2003 میلادی، نیازی به تفحص چند ساله نداشته و از محرز ترین واقعیات محسوب می شود، با این حال چرا گزارش چیلکات با این تأخیر منتشر شده است؟
از سوی دیگر، گزارش چیلکات در عین اقرار نسبت به اشتباه بودن جنگ عراق، بیانگر واقعیاتی اندک در خصوص این فاجعه عمیق بشری است. محاکمه و مجازات جرج بوش و تونی بلر به سبب راه اندازی جنگ خانمانسوز عراق و کشتار انسان های بیگناه، کمترین انتظار افکار عمومی دنیا محسوب می شود. در این خصوص لازم است دادگاهی بی طرف و عادل تشکیل شود و ابعاد وسیع این جنایت مورد بررسی قرار گیرد. گزارش چیلکات نمی تواند به تنهایی افکار عمومی دنیا را در خصوص جنایات بی پایان بوش و بلر در عراق اقناع کند./