انتقاد صریح روحانی و پاسخ صریح قالیباف

بیش از یک ماه است که برنامه‌های رسانه‌ای قابل‌توجهی برای دبیرخانه اجلاس جهانی شوراها و شهرداران انجام شده و قرار بود این اجلاس با حضور میهمانان بین‌المللی محفلی برای تعامل و نشان‌دادن توانمندی‌های شهرهای ایران و تهران به‌عنوان ام‌القرای اسلام باشد اما تقاطعی برای رودررویی دولت و شهرداری و به‌عبارتی جلسه‌ای برای خط‌ونشان‌کشیدن در حضور غیر شد. رئیس‌جمهور و وزیر مسکن عملکرد شهرداری تهران در درآمدزایی از طریق تراکم و ساخت‌وسازهای در شهر به‌خصوص مناطق شمالی را نقد جدی کردند و قالیباف هم خیلی صریح تنهابودن خود برای اداره شهر و کمک‌نکردن دولت‌ها را مطرح کرد.

اتکا به درآمد تراکم، مضرتر از اتکا به درآمد نفتی

صحبت‌های دیروز رئیس‌جمهور در اجلاس شوراها و شهرداران مستقیم و صریح بود. حجت‌الاسلام ‌والمسلمین حسن روحانی در بخشی از صحبت‌های خود بدون رودربایستی شمشیر را از رو بست و به مقایسه تراکم‌فروشی با نفت‌فروشی پرداخت و گفت: همان‌طور که باید قدم‌به‌قدم بودجه کشور را از درآمدهای نفتی جدا کنیم و درآمد نفتی برای سرمایه‌گذاری‌های ماندگار در کشور باشد، از آن‌طرف هم برای اداره شهرها باید راهی پیدا کنیم که درآمد پایدار و سالم باشد. همان‌طور که ما نگاهمان به آسمان است تا روزی برسد، شهرداری‌ها هم نگاهشان به بلندمرتبه‌هاست که بالاتر بروند تا بتوانند پول تراکم بگیرند و کشور را اداره کنند.

نمی‌خواهم به شهرداری یا شورای شهر نقد کنم؛ مشکل وجود دارد و باید دست‌ به‌ دست هم دهیم و مشکل را حل کنیم و برای اینکه مردم از زحمات شوراها و شهرداران احساس لذت بیشتری داشته باشند از تجربه‌های کشورهای دیگر نیز استفاده کرده و از آن بهره‌برداری کنیم. روحانی به فعال‌بودن و مسئولیت‌پذیری ١١٧ هزار شورای شهر در کشور اشاره کرد و گفت: برای اداره شهرها اقدامات خوبی انجام شده اما اقدامات دیگری هم باید به کمک بیایند. ما امروز به یک مدیریت یکپارچه نیازمندیم و اگر به قوانینی نیاز داریم باید آنها را تصویب کنیم. هم لایحه نظام مدیریت شهری و هم لایحه درآمد پایدار برای شهرداری‌ها مراحل خود را در دولت طی می‌کنند و تقدیم مجلس خواهند شد. با قوانین جدید حتما راه برای حرکت دقیق‌تر شوراها و شهرداری‌ها فراهم می‌شود.

مردم با همه تلاش‌ها از شهر راضی نیستند

وی با بیان اینکه نداشتن درآمد پایدار برای شهرداری‌ها، مشکلات فراوانی را برای شهرها و حتی روستاها به وجود آورده است، افزود: امروز با وجود آنکه در شهرها مخصوصا تهران کارهای بزرگی انجام شده و پل‌ها، تونل‌ها، بزرگراه‌ها، قطار شهری و بوستان‌های مختلفی احداث شده است، ولی مردم احساسی که در برابر این‌همه کار باید داشته باشند را ندارند. چون وقتی می‌خواهیم یک پل یا تونل درست کنیم، گاهی از تراکم استفاده می‌کنیم و گاهی از تغییر کاربری اراضی. رئیس دولت تدبیر و امید در ادامه با اشاره به اینکه ما مشکلاتی برای شهر به وجود می‌آوریم تا بزرگراهی را ایجاد کنیم،‌ اظهار کرد: پول احداث بزرگراه از چند برج بلند می‌رسد. سپس همان جمعیت برج به بزرگراه‌ها می‌آیند و رفت‌وآمد، کند می‌شود یا ما برای ایجاد یک بوستان و کاشت نهال در این بوستان یک باغ با درختان چندین‌ساله را از بین می‌بریم. یعنی از یک طرف نعمتی درست شده و از طرفی نقمت.

روحانی با تأکید بر اینکه ما در شهرها معضلات و بحران‌های فراوانی از جمله سیل، زلزله و میهمان ناخوانده ریزگردها را داریم، تصریح کرد: در کشورهای پیشرفته برای مقابله با این اقدامات، اقدامات بازدارنده انجام شده و خسارت این بحران‌ها بسیار کم است زیرا پیش‌بینی و پیشگیری‌های لازم انجام شده است. در آنجا هم ریزگردها برای مردم مشکل درست می‌کنند، اما نحوه ساخت‌وساز و ویژگی در و پنجره‌ها به‌گونه‌ای است که مردم می‌توانند در داخل ساختمان از خود حراست کنند. ما هم باید در این زمینه قدم‌های فراوانی برداریم.

به گزارش ایسنا، روحانی در ادامه اظهارات خود با اشاره به مشکلات زیست‌محیطی کشور، گفت: در دولت یازدهم اقدامات بسیار اساسی‌ای در زمینه مسائل زیست‌محیطی انجام شد. به‌طورمثال برای ما مهم بود که دریاچه ارومیه به محل ریزگردها تبدیل نشود و امروز خوشحالم که دریاچه ارومیه در حالت تثبیت قرار گرفته و غرب کشور از یک خطر بزرگ مصون شده است. خوشحالیم که تولید بنزین یورو٤ به بیش از ٢٥ میلیون لیتر رسیده و تولید گاز هم در روز ١٤٠ میلیون مترمکعب اضافه شده است و به همین دلیل سوخت مازوت نیروگاه‌ها کاهش یافته است. ما می‌خواهیم فقط ٩ درصد سوخت نیروگاه‌ها مایع باشد تا به محیط زیست کمک کنیم.

رئیس‌جمهور کشورمان در بخش دیگری از اظهارات خود با انتقاد از اینکه در کشور به اندازه کافی بار حمل‌ونقل بر دوش ریل گذاشته نشده است، خاطرنشان کرد: در هرجای دنیا در شهرهای بزرگ دو راه‌آهن حومه وجود دارد که مرکز شهرها را به شهرهای اقماری متصل می‌کند. ما هم باید این کار را انجام دهیم، البته در دولت هم سرمایه‌گذاری بزرگی برای ریل انجام شده است. روحانی در ادامه با تأکید بر اینکه شهر هوشمند و الکترونیکی باید سریع‌تر ایجاد شود تا بسیاری از رفت‌وآمدها و ایستادن در صف‌ها جای خود را به ارتباطات در شبکه‌های مجازی بدهند، گفت: دولت در این زمینه تلاش زیادی کرده است. با ایجاد شهر هوشمند و الکترونیکی ما سلامت اداری را هم تضمین می‌کنیم. با این کار فسادها به‌مراتب کاهش می‌یابد. مبارزه با فساد با موعظه، سخنرانی، قانون، دادگاه یا شلاق حل نمی‌شود. البته دادگاه و قانون هم لازم است اما از راه علمی باید با ریشه‌های فساد برخورد شود.

خیابان‌ها به‌ هم ‌ریختگی در معماری دارند

رئیس دولت تدبیر و امید در بخش دیگری از اظهارات خود با انتقاد از نحوه معماری در بعضی شهرها، گفت: یک نخست‌وزیر معروف به من گفت من همه دنیا را دیده‌ام اما زیباتر از اصفهان ندیده‌ام. با وجود این، ما در بعضی شهرها و خیابان‌های خود احساس به‌هم‌ریختگی در معماری می‌کنیم که آلودگی بصری ایجاد کرده و انسان مجبور است اصلا به خیابان نگاه نکند. ما شاهد ساختمان‌های بی‌نظم و کج‌ومعوج هستیم. ما باید هویت فرهنگی و دینی خود را در معماری حفظ کنیم و ببینیم در اصفهان چگونه معماران، علما و اندیشمندان ما شهر را طراحی کردند.

رئیس‌جمهور ارتباط شهرهای جهان با یکدیگر را عاملی برای پیوندهای عاطفی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، علمی و مدیریتی بین کشورهای مختلف برشمرد و گفت: از این طریق اجتماعات، ملت‌ها، مناطق و در نهایت کشورهای جهان به هم نزدیک‌تر می‌شوند. اگر بخواهیم در جهان به یک ثبات و آرامش پذیرفتنی برسیم، باید تحمل و بردباری خود را افزایش دهیم و تمایزهای فرهنگ‌های مختلف را بپذیریم. قابل‌تفاهم‌بودن افکار و فرهنگ‌های گوناگون را باید قبول کنیم. اگر می‌خواهیم از خشونت، افراطی‌گری و تروریسم فاصله بگیریم و به صلح پایدار در جهان دست پیدا کنیم، باید بردباری خود را افزایش دهیم و به فرهنگ یکدیگر احترام بگذاریم. امروز ارتباط ایران در شرایط پس از برجام با کشورهای دیگر از لحاظ اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و علمی آسان‌تر و نزدیک‌تر شده و ما از این فضا برای استفاده از تجربه یکدیگر باید بهره‌برداری کنیم.

انتقاد از وضعیت ساخت ‌و ساز در منطقه یک تهران

اما در کنار رئیس‌جمهور، عباس آخوندی، وزیر مسکن و شهرسازی دولت یازدهم که در این سه سال به واسطه برخی پیگیری‌ها و دغدغه‌های شخصی در حوزه شهرسازی هم مورد حمایت و هم مورد انتقاد بوده است، صحبت‌های شفافی داشت.

او به تلاش مدیریت شهری در کلان‌شهرها برای درآمد پایدار شهری و درآمدزایی شهرداری تهران در منطقه یک اشاره کرد و گفت: این منطقه روزگاری نه‌چندان دور باغستان تهران بود و به همین نام در کشور لقب گرفته بود اما حالا در معرض هجوم ساختمان‌های بدقواره و به‌ظاهر اشرافی و لوکس است که قطعا این فقط وضعیت منطقه یک نیست بلکه تاخت‌وتاز سوداگران بر منافع شهر تهران است. درحالی‌که قصد ما کسب درآمد پایدار بوده، دچار سیر معکوسی شده‌ایم و شهرها تحت جولان تعدادی سوداگر قرار گرفته است. نباید به بهانه توسعه شهری حقوق شهروندان را تضییع کنیم و صرفا با نگاه درآمدی بخواهیم شهرها را به سوداگران بفروشیم؛ این‌گونه می‌شود که نه محیط زیست، نه حمل‌ونقل و نه حتی فضای بانشاط شهری خواهیم داشت و این وضعیت آشفته‌بازاری که در تهران و سایر کلان‌شهرها مشاهده می‌کنید، نتیجه این اقدام است.

وی گفت: ما هم معتقد هستیم که شهر بدون فعالیت بخش خصوصی امکان توسعه ندارد اما آیا فعال‌کردن بخش خصوصی به‌معنای نادیده‌گرفتن حقوق دیگر شهروندان و فروش تمام مقررات، قطبی‌کردن شهر به بالای شهر و پایین ‌شهر است؟ من به عنوان یک مجری چنین برداشتی ندارم. هیچ‌کس نمی‌پذیرد که حقوق مردم فدا شود تا عده‌ای خلاف مقررات و ضوابط و فقط با دادوستد با مراکز قدرت به تاخت‌وتاز در ساختمان اقدام کنند. آخوندی افزود: عده‌ای معتقدند شوراها به دلیل عملکرد نامناسبشان باید تعدیل شوند و اداره شهرها به نظام دولتی متمرکز باز گردد اما من مخالف این دیدگاه هستم و فکر می‌کنم اتفاقا باید نقاط قوت و ضعف شوراها احصا شود و با حمایت و افزایش قدرت به دموکراسی مردمی کمک کنیم.

چیزی جز تضعیف شوراها و شهرداری‌ها از دولت‌ها ندیدیم

محمدباقر قالیباف هم پس از نطق کوتاه و از قبل نوشته‌شده خود سراغ پاسخ‌دادن به صحبت‌های مطرح‌شده رفت و گفت: این نکات درست است اما توقع می‌رود که ببینیم برای این کارها چه کارنامه‌ای داریم و چه کاری انجام داده‌ایم. شهردار تهران به مترو به عنوان یکی از اتفاقات اساسی و البته کمبودهای تهران به عنوان کارنامه عمل خود اشاره کرد و گفت: بیان مشکل دردی را دوا نمی‌کند، باید بگوییم ما چه کردیم و چه کاری باید بکنیم. سال ٨٣ تهران ٣٥ کیلومتر مترو داشت و امروز ١١٠ کیلومتر مترو به آن اضافه شده و تا پایان سال آینده این رقم به ٣٠٠ کیلومتر می‌رسد. روزی که شهر تهران را تحویل گرفتیم، سرانه فضای سبز ٩,٢ مترمربع بود اما امروز این سرانه ١٥.٥ متر به ازای هر نفر رسیده و تعداد پارک‌های شهر تهران به دوهزارو ٣٠٠ پارک افزایش پیدا کرده است. روزی که ما شهر تهران را تحویل گرفتیم، تنها ٧٥ کیلومتر فیبر نوری در شهر وجود داشت اما امروز بیش از هزارو ٤٠٠ کیلومتر فیبر نوری داریم.

قالیباف در ادامه با اشاره به مسئله ساخت‌وساز در پایتخت، تصریح کرد: تهران در ٥٠ سال گذشته طرح جامعی در حوزه شهرسازی نداشته و حتی آن زمانی که در دهه ٧٠ طرح جامعی برای شهر نوشتند، آن را داخل کشو گذاشتند و درش را بستند؛ اما افتخار شهرداری تهران این است که در ١٠ سال گذشته برای شهر طرح جامع نوشت و مراحل قانونی را طی کرد؛ به نحوی که طرح جامع به تصویب شورای عالی شهرسازی رسید و بر اساس آن طرح تفصیلی تهیه و پیاده‌سازی شده است. شهردار تهران خاطرنشان کرد: در گذشته عنوان می‌شد که شهر تهران دوقطبی است اما از ابتدای خدمت در شهرداری تهران تأکید کردیم که ما مدعی نیستیم جنوب شهر را مثل شمال شهر می‌کنیم اما اجازه نمی‌دهیم این دوقطبی بودن در شهر تهران بیش از این ادامه پیدا کند؛ امروز افتخار ما این است که نه‌تنها افزایش فاصله شمال و جنوب را متوقف کرده‌ایم، بلکه بر اساس همه شاخص‌ها فاصله بین شمال و جنوب شهر را کاهش می‌دهیم.

عادت حرف ‌زدن در نقش اپوزیسیون را کنار بگذاریم

قالیباف تأکید کرد: همه حرف‌های گفته‌شده محترم است اما این عادت را کنار بگذاریم که بعد از نزدیک به چهار دهه مسئولیت در سطوح مختلف، به عنوان یک مسئول در نقش اپوزیسیون حرف بزنیم بلکه باید در نقش پاسخ‌گویی حرف بزنیم و بگوییم چه کرده‌ایم. بنده ١٠ سال است در حوزه مدیریت شهری فعالیت دارم و از جهت تخصصی در دانشگاه هم کار من مدیریت شهری است. وقتی از حوزه نظری و عملی به موضوع نگاه می‌کنم، از زمان تصویب قانون شوراها در مجلس با همه لطف‌های تمامی دولت‌ها، چیزی جز تضعیف شوراها و شهرداری‌ها را ندیدیم. در این میان فرقی هم نمی‌کند که کدام دولت بوده است اما اگر روند را نگاه کنیم، شاهد هستیم هر روز اختیارات شوراها و شهرداری‌ها را کاهش داده‌‌اند و مدیریت شهری تضیعف شده است. نتیجه این می‌شود که بعضی از روستاها و شهرهای ما حقوق کارمندان خود را هم ندارند و نمی‌توانند زباله‌ها را جمع کنند؛ در این شرایط می‌خواهیم حرف از توسعه بزنیم.

البته شهردار تهران در بخش‌هایی از صحبت‌های خود از موضع شهردار تهران در ارتباط با شهرهای جهان و میهمانان خارجی هم گفت: آنچه ما را به هم نزدیک می‌کند، نه‌تنها منافع و علایق مشترک است بلکه با چالش‌ها و موانع مشترکی هم روبه‌رو هستیم؛ در واقع ما به تنه مشترکی متصل هستیم که روزبه‌روز از معنای سرزمینی آن کاسته می‌شود و به همین نسبت هم ریسک‌ها و مخاطراتی که ناشی از عملکرد انسانی ماست، در بُعد بین‌المللی آن افزایش پیدا می‌کند. قالیباف تأکید کرد: هر شهر جهان‌اولی در دل خود یک شهر جهان‌سومی دارد که با مشکلات آلودگی، محیط زیست، بی‌کاری، ازدحام جمعیت، گرسنگی، بیماری، سوءتغذیه و مرگ‌ومیر کودکان به میزان زیادی دست‌به‌گریبان است؛ از طرف دیگر در هر شهر جهان‌سومی یک شهر جهان‌اولی و پیشرفته که دارای کلاس جهانی ارتباطات و تکنولوژی باشد، وجود دارد و این از شکاف بزرگ و چالش اساسی‌ای حکایت می‌کند که میان این دو جهان وجود دارد، همان‌طور که امروز دیگر چیزی به نام امنیت، ثروت، صلح و رفاه ملی و منطقه‌ای وجود ندارد.

او گفت: امروز باید از صلح، امنیت، رفاه و توسعه جهانی صحبت کنیم؛ چراکه ناامنی، محدودیت‌های اکولوژیکی و دسترسی‌نداشتن به فرصت‌های برابر، جوامع محلی را در موقعیتی قرار داده است که ساکنان را به مهاجرت به مناطقی تشویق می‌کند که تصور می‌شود فرصت‌های بیشتری در اختیار آنها قرار می‌دهد. مهاجرت ناشی از وضعیت ناپایدار سکونت‌های محلی امروز دیگر محدود به مرزهای ملی نیست، واقعیت امروز خاورمیانه و موج عظیم مهاجرت ناشی از آن به کشورهای اروپایی نشان می‌دهد در دنیای به‌هم‌پیوسته امروز تا چه حد سرنوشت جوامع به هم گره خورده است. در اینجا نیز شاهد یک چرخه فاسد و مخرب هستیم.

http://www.sharghdaily.ir/News/98400

ش.د9501369