جهان در سالي که گذشت (بخش دوم)

(روزنامه اطلاعات ـ 1394/12/22 ـ شماره 26399 ـ صفحه 12)

* عراق

عراق اين كشور بحران زده در سالي كه گذشت شاهد تحولات و فراز و نشيب‌هاي بسياري بود. داعش بارديگر مناطق مختلف عراق صحنه تاخت‌و تاز خود كرد و در اين ميان هزاران عراقي به خاك و خون كشيده شدند. البته ارتش و نيروهاي مردمي عراق نيز پس از چند ماه سردرگمي ناشي از شوك ناگهاني ورود داعش خود را بازيافتند و ضربات سنگيني به اين گروه تروريستي در استان‌هاي الانبار، صلاح‌الدين و دياله وارد كردند. در اين نوشتار سعي شده تا به اهم اخبار و تحولات عراق اشاره شود.

كارشناسان بر اين باورند كه سقوط ناگهاني رمادي و بيجي به دست داعش يكي از مهمترين تحولات عراق در سال 94 بوده است. پس از آنكه مقامات عراقي نسبت به تحركات تروريست‌ها در مناطق اطراف رمادي هشدار دادند، ناگهان داعش در يك عمليات ضربتي اين شهر راهبردي را اشغال كرد. البته بنابرگزارش‌هاي منتشر شده ارتش عراق كه مامور تامين امنيت اين شهر بود بنابر دلايلي كه هنوز هم كاملا روشن نشده مواضع خود را ترك كرد و تروريست‌ها توانستند با كمترين تلاش رمادي را تصرف كنند. پس از سقوط رمادي نخست‌وزير عراق كميته‌اي را براي بررسي علل اشغال اين شهر به دست داعش تشكيل داد و دست به اصلاحات گسترده در بدنه نيروهاي نظامي و پليس زد. در همين راستا حيدرالعبادي در فرماني 300 مقام وزارت دفاع را به دليل اهمال در تامين امنيت عراق عزل كرد و پس از چند هفته «بابكر زيباري» رئيس ستاد مشترك ارتش نيز از كار بركنار شد. اين در حالي است كه پس از سقوط رمادي مقامات بغداد انگشت اتهام خود را به سوي آمريكا نيز نشانه گرفتند و واشنگتن را به كم‌كاري در پشتيباني هوايي از نيروهاي عراقي متهم كردند. در همين رابطه، حيدرالعبادي در بيانيه‌اي رسمي اعلام كرد كه آمريكا عراق را در نبرد با تروريست‌ها تنها گذاشت. پس از سقوط رمادي واشنگتن تصميم به افزايش پشتيباني هوايي از نيروهاي عراقي گرفت و شاهد بمباران منظم مواضع تروريست‌ها توسط جنگنده‌هاي آمريكايي بوديم. اين حملات در حالي ادامه يافت كه برخي منابع از بمباران كاروان حامل ابوبكرالبغدادي، سركرده داعش در مناطق مرزي سوريه و عراق و احتمال هلاكت وي خبر دادند، اما اين خبر از سوي پنتاگون تاييد نشد و البته داعش نيز آن را تكذيب كرد. شايان گفتن است كه تروريست‌ها پس از اشغال شهرهاي عراق دست به جناياتي گسترده زدند و به قتل عام مردم پرداختند.

در همين رابطه مي‌توان به اعدام صدها عضو عشيره «البونمر» و كشتار وحشيانه بيش از 500 تن از شهروندان عراقي در رمادي اشاره كرد. جنايات داعش درحالي در رمادي ادامه داشت كه ارتش عراق در پي مهيا كردن آغاز عملياتي بزرگ عليه تروريست‌ها در اين شهر بود. دست آخر ساعت صفر عمليات فرا رسيد و نيروهاي عراقي از چند محور و با پشتيباني دهها جنگنده آمريكايي به رمادي يورش بردند و اين شهر پس از چند روز از لوث وجود داعش پاكسازي شد. البته پس از آزادسازي رمادي به ويرانه‌اي مي‌ماند و عراقي‌ها بر اين باورند كه بمباران‌هاي بي‌هدف آمريكا عامل اين حجم از خسارت به شهر و زيرساخت‌هاي آن است. همانطور كه پيشتر هم اشاره شد، نيروهاي بسيج مردمي عراق معروف به « حشدالشعبي» دست به سازماندهي گسترده خود زدند. شايد بتوان آزادسازي تكريت به دست حشدالشعبي را يكي از شاهكارهاي اين نيروها دانست كه با كمترين ميزان تلفات و آسيب‌ به اين شهر انجام پذيرفت. در همين حال نيروهاي بسيج مردمي عراق تلاش گسترده‌اي را براي اشراف اطلاعاتي بر تحولات حاكم بر مناطق اشغال شده توسط داعش آغاز كردند و بر پايه همين اطلاعات دقيق بود كه « عزت‌الدوري» معاون صدام و يكي از اصلي‌ترين سازمان‌دهندگان تروريست‌هاي داعش در كمين نيروهاي عراقي گرفتار شد و به هلاكت رسيد. كشته شدن «الدوري» به بمب خبري رسانه‌هاي عراق و خبرگزاري‌هاي بين‌المللي تبديل شد. تحركات اطلاعاتي حشدالشعبي و ارتش عراق همچنان ادامه يافت تا اينكه يكي ديگر از مهره‌هاي كليدي رژيم بحث عراق يعني «عبدالباقي السعدون» نيز بازداشت شد؛ او مدتي پس از دستگيري به اعدام محكوم شد.

اين در حالي است كه پس از موفقيت‌هاي حشدالشعبي آمريكا و برخي رژيم‌هاي عرب خليج‌فارس به وحشت افتادند و پس از آن بود كه فشارها براي كنار گذاشتن بسيج مردمي ازحملات به مواضع داعش يا حتي انحلال اين سازمان ارزشمند نظامي افزايش يافت. در همين رابطه ، آمريكا براي جلوگيري از قدرت گرفتن بيشتر حشدالشعبي در عراق بحث تشكيل گارد ملي كه متشكل از سني‌هاي عراق است را پيش كشيد و به باور كارشناسان اين اقدام مي‌توانست آتش جنگ فرقه‌اي را در عراق شعله‌ور كند.

به هر طريق با افزايش حملات نيروهاي عراقي و ائتلاف به مواضع داعش، اين گروه تروريستي متحمل ضربات سنگيني شد و بخش اعظم مناطقي را كه پيشتر به اشغال خود در آورده بود، از دست داد.

اين درحالي است كه تاخت و تاز داعش در عراق مانع از شركت گسترده مسلمانان در مراسم مذهبي در اين كشور نشد و شاهد عظيم‌ترين گردهمايي مذهبي جهان در مراسم عزاداري عاشورا و اربعين حسيني در كربلا بوديم. براساس اعلام منابع رسمي عراق بيش از 27 ميليون زائر حسيني از 60 كشور جهان در مراسم اربعين شركت كردند و در غم جانسوز شهادت امام سوم شيعيان اشك ماتم ريختند. اين در حالي است كه مسلمانان آمريكا، اتريش، آلمان، روسيه، انگلستان، تركيه، پاكستان ، افغانستان و هند نيز مراسم اربعين را با شكوه هر چه تمام‌تر برگزار كردند. در همين رابطه بايد اشاره شود كه مراسم 27 ميليون نفري اربعين بدون هيچ حادثه تروريستي به پايان رسيد. البته حملات تروريستي همچنان در عراق ادامه دارد. در همين رابطه مي‌توان به انفجار مهيب منطقه «خان بني‌سعد» استان دياله در روز عيد سعيد فطر اشاره كرد كه طي آن 120 عراقي كشته و 130 تن نيز زخمي شدند. اين انفجار با محكوميت بين‌المللي روبرو شد. در ‌آخرين روزهاي سال 94 نيز حملات به شهرك صدر بغداد و منطقه مقداديه دهها كشته و زخمي برجا گذاشت.

از طرفي، عزم عراقي‌ها براي اصلاحات و انجام برخي اصلاحات در اركان حكومتي اين كشور يكي ديگر از تحولات مهم عراق در سال 94 بود. در همين راستا، حيدرالعبادي در فرماني پست‌هاي معاونت رياست جمهوري و نخست‌وزيري را حذف كرد و شمار محافظان مقامات را كاهش داد. با اين اوصاف عراقي‌ها همچنان منتظر اصلاحات گسترده تر هستند و دولت را به كم‌كاري در اين عرصه متهم مي‌كنند.

از سوي ديگر، درگذشت احمد چلبي سياستمدار سرشناس عراقي و رئيس كنگره ملي اين كشور و همچنين ارتحال علامه بحرالعلوم از علماي برجسته نجف‌‌اشرف از ديگر تحولات عراق در سالي كه گذشت، بود. اميد است عراق در سال آينده ديگر شاهد تاخت و تاز تروريسم نباشد و بار ديگر صلح و ثبات به اين كشور بحران‌زده بازگردد.

فرانسه

کمتر کسی تصور می‌کرد که داعش بتواند در کشورهای اروپایی عملیات تروریستی انجام دهد اما این گروه تروریستی توانست در قلب اروپا، آتشی روشن برپا کند و جهان را تحت تاثیر خود قرار دهد. اروپایی‌ها همیشه به خاطر داشتن امنیت به خود می‌بالیدند اما امسال داعش در حمله‌ای تروریستی، قاره سبز را تبدیل به سرزمینی ناامن کرد چنانکه بزرگ‌ترین و مرگبارترین حملات تروریستی در فرانسه پس از جنگ جهانی دوم امسال در پاریس به وقوع پیوست. در عملیات تروریستی شامگاه جمعه (۱۳ نوامبر/ ۲۲ آبان) در پاریس که توسط هشت مهاجم و به صورت شش تیراندازی و دو انفجار انتحاری در هفت نقطه پاریس انجام شد، 160 تن کشته و 200 نفر مجروح شدند.

این نخستین عملیات انتحاری در تاریخ فرانسه است که در خاک این کشور صورت می گیرد. گروه تروریستی داعش در بیانیه‌ای مسئولیت این حملات را را پذیرفت. در این میان مقامات فرانسه و دیگر کشورهای غربی اعلام کردند که این حملات اعلان جنگ به پاریس بوده و اذعان کردند که نبرد با داعش به ویژه در سوریه باید تقویت شود.حملات مرگبار پاریس به اتخاذ تدابیر شدید امنیتی در پایتخت‌های اروپایی منجر شد و دولت‌های سراسر اروپا نشست‌های امنیتی ویژه‌ای را برای بررسی سطح تهدیدات در کشورهای خود برگزار کردند. نخست وزیر فرانسه نیز با بیان اینکه پاسخ به حمله به تروریست‌ها بی رحمانه خواهد بود، گفت:در خاک خود و در خارج از کشور در سوریه در حال جنگ هستیم.وی افزود ما با تروریسم مواجه هستیم اما این دشمن را هدف قرار می دهیم تا او را در فرانسه و اروپا نابود کنیم. از سوی دیگر چهار روز پس از حملات پاریس جنگ خیابانی میان پلیس فرانسه و تروریست‌های داعش در «سنت دنیس» پاریس در گرفت.در چنین شرایطی، رسانه‌های آمریکایی از قول مقامات دفاعی این کشور از احتمال آغاز عملیات ضد داعش توسط ناوهای آمریکا و فرانسه در دریای مدیترانه خبر دادند.

این در حالی است که، بشار اسد رئیس جمهوری سوریه در گفتگو با یک مجله فرانسوی تاکید کرد، آماده تبادل اطلاعات امنیتی با فرانسه هستیم اگر موافقت کند سیاست هایش را در قبال سوریه تغییر دهد.از طرفی، رهبر جبهه ملی فرانسه اعلام کرد، پاریس باید در مبارزه با داعش با ایران و روسیه متحد شود.در همین حال، دو ماه پس از حملات پاریس، مدیر اداره اطلاعاتی ناتو در سخنانی داعش را تهدیدی جدی برای امنیت اروپا خواند و تاکید کرد، برای نابودی این گروه باید اقدامی عملی صورت گیرد.در چنین شرایطی، ترس از وقوع حملات تروریستی در مراسم جشن سال نوی میلادی اروپا را چنان فرا گرفت که سال 2016 در میان تدابیر شدید امنیتی آغاز شد. پاریس سال نو را در سایه تهدید جشن گرفت. وزارت کشور فرانسه نیز در بیانیه‌ای از سوختن ۸۰۴ خودرو در آتش و بازداشت ۳۸۶ تن در ناآرامی‌های آغاز سال نو خبر داد. در این حال، مراسم آتش بازی پایان سال در بروکسل لغو شد. انگلیسی ها هم با آماده‌باش نیروهای مسلح به استقبال شب سال نو رفتند. حتی گردهمایی سال نو در میدان تایمز نیویورک با افزایش تدابیر امنیتی و حضور صدها پلیس مسلح و سگ های بمب یاب همراه شد. در همین حال و همزمان با آغاز سال نو میلادی، پلیس اتریش اعلام کرد که یک سرویس‌ اطلاعاتی به نیروهای امنیتی در چند پایتخت اروپایی هشدار داده‌ است که برای سال نو خود را برای حملات تروریستی احتمالی آماده کنند و در این راستا چند پایتخت به حال آماده باش در آمدند. مراسم جشن پایان سال در بروکسل لغو شد.

انگلیسی ها هم با آماده‌باش همه نیروهای مسلح به استقبال شب سال نو رفتند.به دنبال حمله تروریستی در پاریس، اروپا تا مدتی شاهد اقدامات امنیتی بود که به برخی از آنها اشاره می شود. در یکی از این موارد، براثر تیراندازی یک مهاجم ناشناس در حومه سارایوو پایتخت بوسنی وهرزگووین سه سرباز کشته و سه شهروند مجروح شدند. همچنین تیراندازی افراد مسلح در کلن آلمان یک کشته و پنج مجروح برجا گذاشت. در این میان، مقام های بلژیک سطح هشدار امنیتی در بروکسل، پایتخت این کشور را به بالاترین حد ممکن رساندند و پس از تعطیلی مترو بروکسل، به شهروندان هشدار دادند که به واسطه تهدید به حمله جدی و قریب الوقوع مظنونان حملات پاریس، از حضور در اماکن‌ شلوغ خودداری کنند. با این حال، ادامه تهدیدات تروریستی بروکسل را فلج کرد به گونه ای که در سایه تهدیدات، مدارس و مراکز خرید تا چند روز به حال تعطیل درآمدند. در انگلیس نیز پلیس خبر داد که گروهی افراطی را شناسایی و بازداشت کرده است که در جلسات خود، سعی در عضوگیری برای داعش می‌کردند. همچنین در جریان یک حمله تروریستی در شرق لندن، مردی با چاقو به مسافران مترو حمله و سه تن را مجروح کرد اما نیروهای پلیس توانستند فرد مهاجم را بازداشت کنند. سوئد نیز از گزند ناامنی ها در امان نماند. یک فرد مسلح به سلاح سرد دانش آموزان یک مدرسه در شهر هوفرز سوئد را تهدید کرد اما بلافاصله پلیس در محل حاضر شد و مدرسه را به محاصره درآورد.

در بارسلون اما پلیس این شهر یک تروریست را که از سال 2011 به دلیل عضوگیری برای القاعده مغرب و تلاش در تشکیل یک گروه تروریستی، تحت تعقیب آمریکا بود، بازداشت کرد. پس از این تحولات بود که وزیر کشور فرانسه از خنثی شدن یک حمله تروریستی علیه پلیس و ارتش این کشور در منطقه «اورلئان» خبر داد. این در حالی است که،به دنبال حملات تروریستی پاریس ماراتن دیپلماتیک اولاند برای بسیج بین المللی علیه داعش با برنامه دیداربا باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا در واشنگتن آغاز شد و با دیدار با رئیس جمهوری، صدر اعظم آلمان، نخست وزیران انگلیس و ایتالیا ادامه یافت. در این دیدارها از جمله رئیس جمهوری فرانسه و نخست وزیرانگلیس در پاریس بر لزوم تقویت همکاری‌ها برای مبارزه با داعش و تلاش بیشتر برای تامین امنیت مرزهای اروپا تاکید کردند.

* کره

پس از پایان جنگ دو کره در سال ۱۹۵۳، دور تازه تنش ها در مرز مشترک دو کره امسال با شلیک گلوله‌های توپ از سوی کره شمالی آغاز شد و واکنش متقابل همسایه جنوبی را به همراه داشت. این تنش زمانی اوج گرفت که پیونگ یانگ ادعا کرد، کره جنوبی بلندگوهای تبلیغاتی در مرز میان دو کشور را دوباره به کار انداخته و با پخش تبلیغات سیاسی و ترویج سبک زندگی در کره جنوبی قصد تحریک نظامیان کره شمالی را داشت. در چنین شرایطی، کره شمالي در اعتراض به نصب این بلندگوهاي تبليغاتي اقدام به پرتاب موشک به سوي کره جنوبي کرد و در مقابل سران سئول نيز چند گلوله تانک به خاک کشور همسایه شليک کردند. کيم جونگ اون، رهبر کره شمالي در پي اين تبادل آتش بين دو طرف، به نيروهايش دستور داد چنانچه همسايه جنوبي ظرف مدت چند ساعت بلندگوهاي خود را جمع آوري نکند، در مناطق مرزي در وضع کاملاً جنگي قرار بگيرند. نيروهاي کره جنوبي نيز پس از ضرب الاجل پيونگ يانگ به حال آماده باش کامل درآمدند.

در این رابطه گفته می شود، گلوله باران مناطق مرزی کره جنوبی توسط نظامیان کره شمالی برای هدف قرار دادن این بلندگوهای تبلیغاتی صورت گرفت. این درحالی است که کره جنوبی مجروح شدن دو نظامی خود براثر انفجار مین هایی که سئول مدعی بود از سوی کره شمالی کار گذاشته شده است را دلیل فعال شدن مجدد بلندگوها عنوان کرد. با این حال، وزارت دفاع کره جنوبی ضمن هشدار به پیونگ یانگ در‌باره هرگونه اقدام شتابزده تاکید کرد که نیروهای مسلح کره جنوبی در بالاترین سطح آمادگی برای تنبیه متجاوز قرار دارند.از دیگر مواردی که کره شمالی به آن اعتراض کرد، رزمایش مشترک آمریکا و کره جنوبی بود. در همین حال،اوایل سال 2016 رویترز در خبری اعلام کرد، زمين لرزه اي به بزرگي پنج و يک دهم ريشتر بخش شمال شرقي کره شمالي را لرزاند اما پس از آن مشخص شد که کره شمالی یک بمب هیدروژنی را که مرحله ای بالاتر از یک بمب اتمی است، با موفقیت آزمایش کرده است.

شبکه تلویزیونی کره شمالی ضمن پخش تصاویر پرتاب این موشک، «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی را نیز نشان داد که شاهد آزمايش بمب هيدروژني بوده است.آزمایش نخستین بمب هیدروژنی در کره شمالی پس لرزه ها و انفجارهای شوکه کننده ای را در منطقه و به خصوص برای همسایگان به همراه داشت.غرب به این اقدام واکنش نشان داد. سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در پی آزمایش بمب هیدروژنی از سوی کره شمالی، از پیونگ یانگ خواست تا به تعهدات بین المللی خود پایبند باشد. اتحادیه اروپا هم اقدام کره شمالی را نقض جدی و خطرناک قطعنامه شورای امنیت دانست و آن را تهدیدی علیه صلح منطقه عنوان کرد.‌ در مقابل کره شمالی پایان آزمایش های هسته‌ای خود را به موافقت آمریکا با عقد معاهده صلح با این کشور و توقف رزمایش‌های مشترک واشنگتن - سئول موکول کرد. کره شمالی همچنین بی توجه به واکنش‌های جهانی این بار یک موشک دوربرد ماهواره‌بر را به فضا پرتاب کرد. این آزمایش نیز با واکنش جهانی مواجه شد تا جایی برخی کشورها از جمله چین، ژاپن، آمریکا، استرالیا خواستار تشکیل جلسه اضطراری شورای امنیت در همان روز شدند.

پس از آن، شورای امنیت با برگزاری نشست اضطراری، در بیانیه‌ای به شدت این اقدام پیونگ یانگ را محکوم و تاکید کرد . اعضای شورای امنیت تعهدشان را برای ادامه کار کردن برای حل مسالمت آمیز، دیپلماتیک و سیاسی جهت نیل به خلع سلاح شبه جزیره کره اعلام کردند.

این در حالی است که کره شمالی نه فقط از موضع خود کوتاه نیامد بلکه منابع خبری در کره جنوبی اعلام کردند، پیونگ‌یانگ خود را برای پنجمین آزمایش هسته‌ای آماده کرده است! پس از آن هم رئیس جمهوری کره جنوبی با زبانی تند علیه کره شمالی خاطرنشان کرد که این کشور بی‌رحم و یک سلطنت افراطی است. پارک گوئن های یادآور شد، اگر کره شمالی برنامه بمب هسته‌ای خود را کنار نگذارد، حکومت این کشور سقوط می‌کند. در این میان آمریکا چهار فروند جنگنده اف - 22 به کره جنوبی اعزام کرد. در نهایت اینکه به واسطه ادامه اقدامات کره شمالی، شورای امنیت سازمان ملل در آخرین نشست خود قطعنامه تحریم های جدیدی را علیه این کشور تصویب کرد.

این تحریم‌ها که شدت آن طی بیست سال اخیر بی‌سابقه بود، به تحریم‌های مالی بر دارایی‌ها و بانک‌های کره شمالی، محدودیت در تامین سوخت پروازهای هواپیماهای آن کشور، محدودیت تامین سوخت موشک و ممنوعیت تجارت مواد معدنی شامل زغال سنگ، طلا، تیتانیوم، سنگ آهن و مواد کمیاب پرداخت. در واکنش به این تصمیم شورای امنیت کره شمالی بی‌درنگ شش فروند موشک با برد کوتاه 150 کیلومتر به دریای شرقی پرتاب و رهبر کره شمالی فرمان آماده باش کامل هسته‌ای را به ارتش این کشور صادر کرد تا کره شمالی در مواجهه با تهدیدهای روز افزون دشمنان، برای استفاده از تسلیحات هسته ای در هر زمانی آماده باشد.

کیم گفت: با توجه به اینکه دشمنان در حال تهدید بقای کشور هستند، باید راهبرد نظامی را بر یک مبنای پیشگیرانه تغییر دهیم. با این وجود رئیس‌جمهوری آمریکا تحریم‌های جدید سازمان ملل را یک واکنش مناسب، یکپارچه و محکم به آزمایش های هسته‌ای اخیر کره شمالی خواند. واشنگتن همچنین چند فروند ناو جنگی برای مانور مشترک نظامی زمینی، دریایی و هوایی با همکاری سئول به همراه 4000 نیروی نظامی به شبه جزیره کره فرستاد. از طرفی، اتحادیه اروپا از بررسی تشدید تحریم علیه کره شمالی خبر داد و چین نیز انتقال «یوآن» به کره شمالی را متوقف کرد.به این ترتیب باید منتظر بود و دید آیا فشار تحریم های بی سابقه جهانی رهبر کره شمالی را به عقب نشینی در برنامه های خود وادار خواهد کرد یا همچنان برنامه های نظامی کیم جو اون همسایگان شبه جزیره کره را به چالش می کشد.          ادامه دارد...

https://www.ettelaat.com/new/index.asp?fname=2016\03\03-11\19-42-50.htm&storytitle=%CD%E3%E1%C7%CA%20%CF%C7%DA%D4%20%C8%E5%20%DD%D1%C7%E4%D3%E5%A1%20%C8%CD%D1%C7%E4%202%20%98%D1%E5%20%E6%20%E3%D1%C7%D3%E3%20%81%D1%D4%E6%D1%20%C7%D1%C8%DA%ED%E4%20%CD%D3%ED%E4%ED%20%CF%D1%DA%D1%C7%DE

ش.د9405911