قاهره - رياض از اشتراک تا افتراق

نگاه رسانه‌ها به سفر السيسي به عربستان

روزنامه‌هاي «عکاظ» و «الشرق الاوسط» عربستان و روزنامه «الحيات» چاپ لندن با پوشش خبر سفر السيسي به عربستان هيچ اشاره‌اي به اختلاف مصر و عربستان نکردند. به نوشته روزنامه عکاظ، سفر السيسي به مصر نشان دهنده عمق روابط راهبردي ميان رياض و قاهره است. همچنين اين سفر فضاسازي کساني را که مي خواهند روابط ميان عربستان و مصر را تيره کنند، خنثي مي سازد. در اين سفر سلمان بن عبدالعزيز و السيسي درباره همکاري دو کشور در زمينه‌هاي سياسي، اقتصادي، سرمايه گذاري، بازرگاني با هم رايزني کردند.

روزنامه الشرق الاوسط نوشت: سفر السيسي به مصر در راستاي تقويت همکاري و بررسي راه‌هاي همکاري ميان دو کشور براي رويارويي با چالش‌هايي است که منطقه با آن دست و پنجه نرم مي کنند. در اين زمينه «سامح الشکري» وزير امور خارجه مصر به روزنامه الشرق الاوسط گفت: سفر در راستاي فعال سازي سازوکارهاي همکاري و هماهنگي براي تعامل با اوضاع و تحولات تازه منطقه صورت مي گيرد.روزنامه الحيات هم نوشت: در قاهره انتظار وجود در دارد که پس از ديدار سلمان بن عبدالعزير و السيسي تحولات مثبتي در روابط ميان عربستان و مصر به وجود آيد.

نگاهي به اختلاف‌هاي مصر و عربستان

روزنامه «المصريون» با اشاره به سفر رئيس جمهوري مصر به عربستان اختلافات عربستان و مصر درباره برخي مسائل را در کانون توجه قرار داد. روزنامه المصريون به نقل از خبرگزاري رسمي چين «شينهوا» نوشت: نشست کشورهاي عربي که در ماه مارس گذشته در اردن برگزار شد آغار واقعي حل بحران ميان مصر و عربستان بود. اين خبرگزاري در تحليل سفر رئيس جمهوري مصر به رياض نوشت: پيش بيني مي‌شود اين سفر در نزديک سازي ديدگاه‌هاي دو کشور درباره مسائل مورد اختلاف نفش داشته باشد. بر پايه اين گزارش، سه موضوع اصلي در به وجود آمدن تنش ميان رياض و قاهره نقش داشته است. اين مسائل شامل بحران يمن، بحران سوريه و موضوع جزيره‌هاي تيران و صنافير است.

به نوشته اين رسانه‌ها، مصر بر خلاف عربستان از حل سياسي بحران سوريه با حضور «بشار اسد» رئيس جمهوري سوريه حمايت مي کند. اين در حالي است که عربستان خواهان برکناري اسد از قدرت است. در عين حال که موضع مصر درباره جنگ يمن نامشخص است. اين در حالي است که رياض انتظار دارد که مصر در کنار عربستان به جنگ عليه گروه انصارالله وارد شود. به گزارش شينهوا، موضوع واگذاري دو جزيره تيران و صنافير به عربستان هم يکي از مسائل مورد اختلاف دو کشور است. دستگاه قضايي مصر حکمي را صادر کرده و اين جزاير را از آن مصر مي داند. اين موضوع بر دامنه تنش ميان دو کشور افزوده است.

نگراني از پيامدهاي سفر السيسي به عربستان براي مردم مصر

روزنامه «راي اليوم» چاپ لندن و تارنماي «البديل» مصر به اختلاف مصر و عربستان درباره مالکيت جزاير تيران و صنافير اشاره کردند و پيامدهاي سفر السيسي به عربستان را براي مردم مصر ناگوار ارزيابي کردند. به نوشته روزنامه راي‌اليوم، اختلاف عربستان و مصر درباره مالکيت جزاير صنافير و تيران در ورودي خليج عقبه آشکار است. در سفر سال گذشته سلمان بن عبدالعزيز به قاهره مالکيت اين جزاير به عربستان واگذار شد. اما دستگاه قضايي مصر در اين توافق نامه اعتراض و بر اين موضوع تاکيد کرد اين جزاير از آن مصر است.

تارنماي البديل، نوشت: در حالي که سفر السيسي به عربستان در چارچوب تمايل دو کشور براي ادامه همکاري در زمينه‌هاي گوناگون و بررسي شيوه‌هاي رويارويي با چالش‌هايي است که جهان عرب با آن دست و پنجه نرم مي کند. اما بخش گسترده اي از مردم مصر از نتيجه اين سفر به ويژه پس از مخالفت دادگاه مصر با دادن جزيره‌هاي تيران و صنافير به عربستان نگران هستند. در اين زمينه دکتر «حسن نافعه» استاد علوم سياسي به البديل گفت: سفر السيسي به عربستان که پس از تنش ميان دو کشور صورت گرفت اگر چه به با هدف بررسي راه‌هاي همکاري براي رويارويي با چالش‌هاي جهان عرب و به ويژه تروريسم صورت گرفته است اما اين نگراني وجود دارد که اين سفر براي توافق انتقال جزيره‌هاي تيران و صنافير صورت گرفته باشد. به طوري که اين سفر جايزه‌اي را براي عربستان به دنبال داشته باشد. در اين صورت مشکلاتي به وجود خواهد آمد که تنش ميان دو کشور را پيچيده‌تر خواهد کرد و اين سفر روابط دو کشور را روي رويل مستقيم قرار نخواهد داد.

گرفتاري‌هاي مصر و عربستان

روزنامه‌هاي راي اليوم و «العرب» چاپ لندن هم چالش‌هايي را که رياض و عربستان با آن دست و پنجه نرم مي کنند، مورد توجه قرار داد و اين گرفتارها را يکي از دلايل تلاش دو کشور براي از سرگيري روابط به شمار آوردند. به نوشته روزنامه راي اليوم، ترديدي نيست السيسي و هيات همراه او به کمک‌هاي مالي و سرمايه گذاري بيشتر عربستان در مصر چشم دوخته‌اند. اما بدهي‌هاي داخلي و بين المللي پس از کاهش بهاي نفت و در آمدهاي نفتي بر دوش خزانه عربستان سنگيني مي کند. عربستان مجبور شده است وعده سرمايه گذاري 200 ميليارد دلاري را در زير بناي‌هاي آمريکا به واشنگتن بدهد تا ترامپ را خرسند سازد. روزنامه العرب در گزارشي با عنوان «سفري براي هماهنگي منافع» نوشت: در حالي که رياض با چالش‌هاي امنيتي و اقتصادي روبرو است قاهره با مشکلات اقتصادي دست و پنجه نرم مي کند هر يک از آن دو براي کاهش ميانگين هزينه‌ها، سياست‌هايي را دنبال مي کنند. ارتش مصر در شبه جزيره سينا با داعش در حال نبرد است و ارتش عربستان در قالب ائتلاف کشورهاي عربي به جنگ سختي با انصارالله در يمن وارد شده است.

آيا سفر السيسي به رياض ديدگاه‌هاي مصر را به عربستان نزديک خواهد کرد؟

رئيس جمهور مصر در حالي عازم رياض شد که پرونده سوريه و ايران در صدر گفت وگوهاي دوطرف قرار دارد تا جايي که بايد پرسيد آيا مواضع مصر در قبال سوريه و مخالفت با برکناري بشار اسد تغيير خواهد کرد؟به گزارش خبرگزاري تسنيم به نقل از روزنامه راي اليوم، عبدالفتاح السيسي رئيس جمهوري مصر در حالي در چارچوب سفري دو روزه عازم رياض شد که پرونده سوريه و ايران در صدر گفت وگوهاي دوطرف قرار دارد تا جايي که بايد پرسيد آيا مواضع مصر در قبال سوريه و مخالفت با لزوم برکناري بشار اسد رئيس جمهور اين کشور تغيير خواهد کرد؟

ترامپ، صحنه گردان نزديک شدن روابط مصر و عربستان

نکته قابل توجه اينکه اگر کسي در بهبود روابط مصر و عربستان پس از يک سال تنش و حملات رسانه‌اي دو طرف نقش داشته باشد، آن کسي جز دونالد ترامپ رئيس جمهوري آمريکا نيست؛ کسي که در صدد است اين دو کشور را به سنگ بناي تشکيل ائتلاف عربي سني مذهب در منطقه تبديل کند که علاوه برمسائل متنشج در سوريه، يمن و عراق با موضوع مهم تر يا همان رويارويي با نفوذ ايران در منطقه و چه بسا قضيه فلسطين از ديدگاه اسرائيلي – آمريکايي تعامل داشته باشد.

متمرکز شدن گفتگوهاي السيسي با سعودي‌ها بر موضوع سوريه و ايران

بنابراين با درک اين موضوع مي توان گفت سفر عبدالفتاخ السيسي به رياض که دو روز پيش آغاز شد، نخستين ثمره همين نقشه آمريکايي است تا جايي که انتظار مي رود بر خلاف هفت سفر السيسي به رياض در کمتر از سه سال گذشته، در اين سفر براي نخستين بار اولويت بر دو پرونده سوريه و ايران متمرکز شده و بر مسائل مالي و اقتصادي پيشي بگيرد.

بر اساس برخي اخبار که از واشنگتن درز کرده است، ترامپ در جريان سفر ماه گذشته محمد بن سلمان جانشين وليعهد سعودي به واشنگتن، نارضايتي خود را از مجازات عربستان عليه مصر ابراز داشت و ميهمان سعودي خود را توبيخ کرده و او را به از سرگيري فوري توافق نفتي با مصر مبني بر ارسال ماهانه 750 تن نفت به مصر در مقابل 15 ميليارد دلار فراخواند.

نقشه پيشنهادي ماتيس به مصر و عربستان چيست؟

نکته جديد و مهم سفر السيسي به رياض همانطور که پيشتر اشاره شد، در صدر قرار گرفتن پرونده سوريه و ايران در مذاکرات دو طرف است و در همين ارتباط برخي اخبار حاکي از اين است که جيمز ماتيس وزير دفاع آمريکا که چند روز پيش عازم قاهره و رياض شده و با رهبران آن ديدار کرده بود، نقشه‌اي را براي حل بحران سوريه ارائه کرد که قرار است در نشست سران سعودي- مصري بررسي شود .اين در حالي است که مصر بر خلاف عربستان با برکناري بشار اسد مخالف است و دو هفته قبل با محکوم کردن نظام سوريه به استفاده از سلاح شيميايي در خان شيخون مخالفت کره و تحقيق بين‌المللي و مستقل در اين خصوص را خواستار شد که اين موضع کاملا با موضع آمريکا و عربستان در تعارض است.

با اين حال هنوز معلوم نيست آيا مصر پس از سفر السيسي به رياض به مواضع سعودي نزديک خواهد شد يا موضع راهبردي خود مبني بر مخالفت با برکناري بشار اسد را حفظ خواهد کرد تا از تکرار آنچه در ليبي و يمن و عراق رخ داد، جلوگيري کند؟

نکته ديگر اينکه السيسي در نشست سران عرب در امان پايتخت اردن بدون ذکر نام ايران به دخالت اين کشور در مسائل عربي اشاره کرد در حالي که عربستان شمشير دشمني با ايران را از رو بسته و در تکاپوي صف آرايي عرب‌هاي اهل تسنن عليه ايران است در اين ميان بايد پرسيد آيا السيسي براي جلب رضايت ميزبان سعودي با اعلام مواضع ضد ايراني و آغاز تشکيل محور سني مورد نظر ترامپ عليه ايران و هلال شيعه به قاهره بازخواهد گشت؟

به هر حال سفر دو روزه السيسي مي تواند موجب کاهش شدت سياست‌هاي عربستان در قبال مصر شود و موضع سلطه جويانه رياض در قبال قاهره را معتدل سازد، با اين حال بايد منتظر ماند و از پيش داوري خودداري کرد هر چند نشاني از تکميل مواضع يکسان مصر و عربستان در قبال يمن، سوريه و ايران با نظارت آمريکا ديده نشده است.

اين در حالي است که جوي از خوش‌بيني بر محافل رسمي درباره نتايج اين سفر و پايان دادن به اختلافات بين دو کشور طي هفت ماه گذشته، حاکم است.در همين راستا رياست‌جمهوري مصر در بيانيه‌اي اعلام کرده که گفتگو درباره راه‌هاي تقويت روابط استراتژيک دو کشور، بحث و بررسي مسائل مختلف منطقه‌اي و بين‌المللي از جمله مبارزه با تروريسم، محور ديدارهاي السيسي با مقامات سعودي بود. سفر رئيس‌جمهور مصر به عربستان در پاسخ به دعوت رسمي پادشاه سعودي و در راستاي توافق دو طرف بر سر انجام ديدارهاي دوجانبه صورت مي‌گيرد.

از سوي ديگر منابع ديپلماتيک مصري گفتند که در مذاکرات السيسي با ملک سلمان پادشاه عربستان و محمد بن سلمان وزير دفاع و وليعهد اين کشور و مذاکرات وي با ديپلمات‌هاي دو کشور، درباره همه موضوعات و مسائل حل نشده بين دو کشور بحث و گفتگو شد.اين منابع افزودند که اولويت، گفتگو درباره چگونگي و زمان اجراي توافقنامه ترسيم مرزهاي دريايي بين دو کشور با گذشت يکسال از امضاي آن و در سايه ادامه اختلافات داخلي در مصر بر سر مالکيت دو جزيره تيران و صنافير بود.به گفته اين منابع، دو طرف همچنين درباره هماهنگ کردن مواضع در قبال ليبي و آينده رابطه مصر با ايران، همکاري نظامي و اطلاعاتي در منطقه باب‌المندب، فراهم کردن تسهيلات سرمايه‌گذاري از سوي مصر براي پيمانکاران سعودي، بحث و تبادل نظر کردند.

سلمان بن‌عبدالعزيز و سيسي در حاشيه نشست سران عرب در منطقه بحر الميت اردن در خصوص روابط دو جانبه و تقويت همکاري‌هاي مشترک رايزني کردند.اين نشست به دنبال متشنج شدن روابط دو جانبه بعد از موضع گيري مصر در قبال بحران سوريه و اختلافات به وجود آمده در خصوص مالکيت دو جزيره «تيران» و «صنافير» برگزار شد.

http://www.ettelaat.com/new/index.asp?fname=2017\05\05-05\20-56-00.htm&storytitle=%DE%C7%E5%D1%E5%20-%20%D1%ED%C7%D6%20%C7%D2%20%C7%D4%CA%D1%C7%98%20%CA%C7%20%C7%DD%CA%D1%C7%DE

ش.د9600304