جهان در سالي که گذشت (بخش سوم)

(روزنامه اطلاعات – 1395/12/23 – شماره 26680 – صفحه 12)

1395؛ سال اضمحلال داعش در عراق

عراق

عراق در سالی که گذشت تحولات گسترده‌ای را پشت سر گذاشت. در مهمترین تحول، راهپیمایی بزرگ و باشکوه اربعین حسینی عراق در آبان ماه سال 95 در حالی برگزار شد که سایه تهدیدات تروریستی داعش بر این مراسم کاملا سنگینی می‌کرد. بیش از 20 میلیون زائر حسینی از دهها کشور در آبان ماه 95 این حماسه بزرگ را خلق کردند و گوشه ای از اراده عاشورایی خود را در مقابله و مبارزه با ظلم و دشمنان به نمایش گذاشتند.

این راهپیمایی از کشورمان نیز به مقصد کربلا انجام گرفت و بیش از 2 میلیون زائر ایرانی از استان‌ها و شهرهای مختلف عازم کربلای معلی و نجف اشرف شدند. در راهپیمایی اربعین حسینی سال 95، زائران عراقی از شهرهای خود به سمت کربلا حرکت کردند اما زائران ایرانی، مسیر ۸۰ کیلومتری نجف تا کربلا را برای پیاده‌روی انتخاب نمودند. از سویی، در اربعین سال 95، شهر نجف اشرف و بارگاه ملکوتی حضرت علی(ع) نیز همانند کربلای معلی میزبان خیل عظیم عاشقان اهل بیت(علیهم السلام) بود و زائران در مسیر راهپیمایی خود به سوی کربلا، در شهر نجف و بارگاه آن حضرت تجمع و مراسم عظیم عاشورایی برپا می کردند.

در همین حال، امنیت مراسم اربعین امسال را نیروهای مردمی عراق ، الحشدالشعبی، برعهده داشت و چندین روز قبل از آغاز مراسم اربعین، استانها و شهرهای اطراف کربلا را پوشش امنیتی کامل دادند تا این مراسم میلیونی در سلامت و امنیت بسیار مناسبی برگزار شود.اما در عین حال، و با وجود تلاش نیروهای امنیتی عراق در تامین امنیت زوار مراسم اربعین، انفجار یک خودروی بمب‌گذاری شده داعش در یک پمپ‌بنزین و رستورانی در منطقه «الشوملی» شهر «الحله»، مرکز استان بابل، واقع در جنوب بغداد، دست کم 80 شهید و دهها زخمی بر جا گذاشت که عمده شهدای این حمله تروریستی، از زائرن اربعین کشورمان بودند.

این انفجار زمانی رخ داد که زوار ایرانی در مسیر بازگشت به سمت شهر «مهران»، در این رستوران در جنب پمپ بنزین، برای صرف غذا توقف کرده بودند.انفجارهای تروریستی البته به زائران اربعین حسینی محدود نماند و عراق در سالی که گذشت شاهد صدها حمله تروریستی در مناطق مختلف این کشور از جمله شهرهای «بغداد»، «فلوجه»، «رمادی»، «سامرا» و دیگر مناطق به همراه کشته و زخمی شدن هزاران غیر نظامی بود.

در این میان، مناطق مختلف شهر بغداد، از جمله «الکراده»، «السنک»، «النهضه»، «الرشید»، «البیاع»، «الاعلام»، «التاجی» و از همه مهمتر شهرک‌های شیعه نشین «صدر» و« الشعب» در شمال بغداد، بارها و بارها هدف حملات تروریستی داعش قرار گرفتند که به کشته و زخمی شدن صدها تن انجامید. از سویی، حملات تروریستی به حسینیه‌ها و مراسم عزاداری شیعیان در بغداد و برخی دیگر از شهرها نیز به شهادت دهها شیعه عزادار منجر شد.عراق در سال 95 همچنین شاهد ادامه ناآرامی‌ها و اشغال برخی مناطق و شهرها از جمله موصل توسط داعش و درگیری‌های پراکنده نیروهای امنیتی با تروریست‌ها در این کشور بود. این نبردها از ابتدای سال تا مهر ماه ادامه داشت تا اینکه پس از ماه‌ها بحث و رایزنی‌های گسترده میان فرماندهان ارشد نظامی و اطلاعاتی عراق، مرحله نخست عملیات بزرگ بازپس‌گیری شهر موصل ، مرکز استان نینوا، با مشارکت 85 هزار نظامی عراقی در 26 مهر ماه 95 و با فرمان «حیدر العبادی»، نخست وزیر عراق با رمز «قادمون یا نینوا» از چهارمحور اصلی آغاز شد.

واحدهایی از نیروهای نظامی عراقی از محور شمالی، نیروهای پیشمرگه اقلیم کردستان عراق از محور شرق و شمال شرق، نیروهای ویژه مبارزه با تروریسم عراق از محور شرق و جنوب شرق، نیروهای ویژه پلیس ضد تروریسم از محور جنوب، و همچنین نیرهای مردمی عراق، الحشدالشعبی، در محور غرب و جنوب غربی این عملیات ، پیشروی‌های خود را برای آزاد سازی استان نینوا و شهر موصل، آغاز کردند و توانستند در همان ساعات و روزهای نخستین، با آزادسازی دهها روستا و منطقه درمحورهای مختلف، پیروزی‌های بزرگی را به دست آورند.

این مرحله از عملیات با آزادسازی شرق شهر موصل تا اوایل بهمن ماه 95 به طول انجامید. از طرفی، پیروزی و موفقیت نیروهای مردمی عراق، الحشدالشعبی در عملیات نینوا نیز با واکنش منفی طیف مخالف سنی وابسته به عربستان در عراق روبه رو شد اما در عین حال، حمایت « آیت الله العظمی سیستانی»، مرجع عالیقدر شیعیان عراق را به همراه داشت و العبادی، نخست وزیر این کشور را نیز وادار به ادغام الحشدالشعبی در سازمان نیروهای مسلح کشور کرد.در تحولات سیاسی نیز، اعتراض هواداران «مقتدا صدر» به بی عدالتی و فساد در دولت، به تظاهرات و ناآرامی‌هایی در این کشور منجر شد و درگیری نیروهای امنیتی با تظاهر کنندگان در منطقه سبز دیپلمات نشین بغداد را در پی داشت

ازبکستان

وداع مردم ازبکستان با رئیس‌جمهوری کشورشان «اسلام کریم‌اف» بی‌شک مهم‌ترین واقعه امسال ازبکستان بود. کریم‌اف در پی بروز سکته مغزی از 27 اوت در بیمارستان بستری شد و در سوم سپتامبر2016 در سن 78 سالگی درگذشت. وی از زمان فروپاشی اتحاد شوروی در سال ۱۹۹۱ تا لحظه مرگ رئیس‌جمهوری ازبکستان بود. در پی مرگ کریم اف، «شوکت ميرضيايف» کاندیدای حزب لیبرال دموکرات جمهوری با کسب 61/88 درصد آرا پيروز انتخابات رياست جمهوري اين کشور شد. در اين انتخابات همچنين «حاتمجان کتمان اف» 3/73 درصد، «نريمان عمراف» 3/46 درصد و «سرور آتمراداف» 2/35 درصد آرا را از آن خود کردند.شوکت میرضیایف که پس از یک هفته از درگذشت اسلام کریم اف، به عنوان سرپرست ریاست جمهوری انتخاب شده بود، ابتکار لیبرالیزه کردن سیاست داخلی و اقتصاد و نیز ایجاد روابط سازنده تر با کشورهای همسایه را اعلام کرد. میرضیایف همچنین گفت کشورش در هیچ یک از بلوک‌ها، اتحادیه‌ها و یا پیمان‌های نظامی جهانی و منطقه ای شرکت نخواهد کرد. وی در حضور نظامیان کشورش افزود: تاشکند، اجازه نمی‌دهد در قلمرو این کشور هیچ‌گونه پایگاه نظامی یا استحکامات مربوط به کشورهای دیگر ایجاد شود.

افغانستان

افغانستان در سالی که سپری شد باز هم مانند سنوات قبل با حوادث و تحولاتی روبرو بود که مخرج مشترک بسیاری از آنها را بوی باروت و خون و صدای انفجار تشکیل می داد.حضور وحملات گسترده و افزایش خشونت طالبان همراه با اعلام موجودیت داعش در برخی ولایات افغانستان از یکسو و منازعات سیاسی و درونی دولتمردان از سوی دیگر صحنه پرآشوبی را برای این کشور رقم زد.یکی ازدردناکترین حادثه‌ها حمله انتحاري به تظاهرات مسالمت آمیزجنبش روشنايي‌كابل بود.تظاهرات جنبش روشنايي که با حضور هزاران نفر از مردم معترض به سمت ميدان دهمزنگ کابل در حال حرکت بود، با وقوع انفجار و بر جا گذاشتن 90 کشته و 231 زخمي به خاک و خون کشيده شد.در موازات با این گونه حملات که به داعش منتسب بود حمله‌های گسترده دیگری نیز به وقوع پیوست مخصوصا پس از اینکه پنتاگون از هدف قرار گرفتن خودروی حامل ملااختر منصور در جریان حمله پهپادی آمریکا در یکی از نقاط پاکستان در نزدیک مرز افغانستان خبر داد که در جریان آن سرکرده طالبان به همراه یکی از نیروهایش کشته شد.پس از آن سخنگوي طالبان افغانستان اعلام کرد: هبت‌الله آخندزاده به عنوان سرکرده جديد طالبان انتخاب و سراج الدين حقاني معاون وي شد.

در چنین شرایطی بود که الجزيره اعلام کرد: طالبان حملات تهاجمي‌ خود را برای اشغال ولايت قندوز و ديگر نقاط شمال افغانستان آغاز کرده و در حالي که نبردها در افغانستان شدت گرفت، طالبان قلمرو جنگي‌ خود را از پايگاه سنتي‌شان در جنوب اين کشور به شمال افغانستان يعني امن‌ترين مناطق اين کشور گسترش داد.این چنین بود که قندوز ظرف چند ساعت به دست طالبان سقوط کرد.همچنین حمله تروريستي به دانشگاه آمريکايي کابل 13 کشته و 44 زخمي بر جا گذاشت که با محکوميت جهاني نیز روبرو شد. دراین سلسله حوادث انتحاری و انفجاری وتروریستی شیعیان نیز هدف حملات پیوسته تروریست‌ها قرار گرفتند.

از جمله حمله انتحاري به مسجد شيعيان کابل که 30 شهيد و 70 زخمي به همراه داشت.در مقابل تشدید تحرکات تروریستی نیروهای ارتش افغان و نیروهای آمریکایی نیز به شدت حملات خود افزودند که در جريان عمليات هدفمند «شفق» 80 تن از فرماندهان گروه طالبان کشته شدند.اما موضوع بسیار مهم در افزایش حملات به مواضع تروریست‌ها و هلاکت سرکردگان آنها تلفات شهروندهای عادی و غیر نظامی‌ها بود که به سادگی در حملات هوایی و پهپادی آمریکا قربانی می شدند.در همین راستا، والی ولایت قندوز خبر از بمباران یک منطقه مسکونی در این منطقه توسط جنگنده‌های آمریکایی داد که بسیاری از قربانیان این بمباران زنان و کودکان بودند. همچنین در حمله هوایی آمریکا به بیمارستان قندوز 14غیر نظامی و چهار زن کشته شدند که این موضوع خشم نهادهای حقوق بشری را برانگیخت.در همین حال ، پس از مذاکرات صلح و نشستی که بین حزب اسلامی و دولت کابل صورت گرفت، هیات سازمان ملل با رفع تحریم‌های حزب اسلامی افغانستان و خارج شدن نام گلبدین حکمتیار رهبر این حزب از فهرست سیاه موافقت کرد.

اوکراین و تقابل روسیه و غرب

اوکراین را باید محل تلاقی و در عین حال تقابل منافع قدرت‌های بزرگ منطقه ای و فرامنطقه ای نظیر روسیه، اتحادیه اروپا و آمریکا دانست. واقعیت این است که اوکراین از زمان فروپاشی شوروی با چالش‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی متعددی مواجه بوده که بخشی از این چالش‌ها تا حدی ناشی از مسائل داخلی اوکراین و تا حدی نیز ناشی از رقابت‌های بین المللی و میان قدرت‌های مذکور است. در سه سال اخیر و از زمان الحاق «کریمه» به روسیه که اوکراین مدعی اشغال آن توسط روسیه است، این رقابت‌ها به اوج خود رسیده و بعضاً در مقاطع مختلف زمانی منجر به تنش‌های سیاسی و اقتصادی میان بازیگران تأثیرگذار در این صحنه شده است.

این در حالی است که پس از گذشت سه سال از آغاز بحران اوکراین، هنوز دورنمای مشخصی از وضعیت آینده این کشور به نتیجه نرسیده و شرایط همچنان در این کشور بی ثبات و ناآرام است. مسائلی چون تضعیف شدید نهادهای دولتی، کاهش شدید صادرات و تداوم رکود در بازارهای داخلی، افزایش منازعه و درگیری مسلحانه میان گروه‌های هوادار و مخالف روسیه، تداوم بی ثباتی در کشور در نتیجه اختلاف میان نخبگان و جنگ با روسیه، اوکراین را در حال حاضر در یک وضعیت انقلابی قرار داده است که طی آن، اقشار بالادستی جامعه توان به دست گرفتن قدرت را ندارند و اقشار فرودست نیز به دنبال کسب آن نیستند. در این وضعیت انقلابی، نهاد دولت نمی تواند قدرت فائقه خود را در کشور اجرایی کند و در نتیجه این شرایط، قطب‌های مختلف قدرت در جامعه سر بر آورده اند.

در این میان، غرب نیز که روابطش با روسیه به دلیل الحاق کریمه، تیره شده است تحریم‌هایش علیه مسکو را هر شش ماه تمدید می کند و همچنان چشم انداز روشنی برای بهبود روابط روسیه – غرب نمی توان متصور بود.

فیلیپین

«رودریگو دوترته» که شعارش کشتن مجرمان بود توانست به عنوان پیروز انتخابات اردیبهشت ماه امسال، رئیس‌جمهوری جدید فیلیپین شود.انتخابات ریاست جمهوری فیلیپین با پیروزی دوترته، شهردار شهر داوائو به پایان رسید. وی که اکنون مشهور به «ترامپ فیلیپین» است، با شعارهایی نظیر «کشتن هزاران جنایتکار و مجرم» توانست از دیگر رقبای خود با فاصلۀ بیش از پنج میلیون رای پیشی بگیرد و پیروز شود. «گریس پو» از نامزدهای این انتخابات که در رقابت تنگاتنگی با رئیس جمهوری جدید فیلیپین بود، با پذیرش شکست گفت: من در برابر رودریگو دوترته تسلیم می‌شوم، او پیروز این رقابت‌هاست و توسط بخش بزرگی از مردم کشور انتخاب شد. گفتنی است در جریان خشونت‌های پیش از این انتخابات۱۱ نفر کشته شدند.

اما دوترته به دلیل فحاشی‌های آشکار و بددهنی و کشتار علنی مجرمان در کشورش، در نوع خود پدیده ای در جهان سیاست به شمار می‌رود. دوترته بریتانیا و آمریکا را متهم کرده که از طریق مداخلات خود تروریسم را وارد خاورمیانه کرده‌اند. دو ترته و باراک اوباما رئیس‌جمهوری آمریکا قرار بود در اجلاس ۲۰۱۶ آسه آن با یکدیگر دیدار کنند اما به این دلیل که دوترته پیشتر اوباما را حرامزاده خطاب کرده بود این دیدار انجام نشد. رئیس‌جمهوری فیلیپین به اوباما درباره غیر مجاز بودن مداخله آمریکا در امور داخلی کشورش هشدار داد و گفت که در غیر این صورت به او فحش خواهد داد!

کلمبیا

دولت کلمبیا و شورشیان فارک با امضای پیمان تاریخی صلح، به پنج دهه جنگ داخلی در این کشور که صدها هزار کشته بر جا گذاشت پایان دادند.هر دو طرف موافقت کردند که برای رسیدگی به معضل آوارگی اعضای فارک و دادرسی به شکایات قربانیان مناقشه و ایجاد صلحی باثبات و پایدار با هم کار کنند. این پیمان صلح در‌هاوانا پایتخت کوبا امضا شد، جایی که طرف‌های درگیر از نوامبر ۲۰۱۲ در آن مشغول مذاکره بودند. «اومبرتو دلا کاله» سرپرست هیات کلمبیایی و «ایوان مارکز» سرپرست هیات فارک این توافق را در مراسمی در کوبا امضا کردند. دلا کاله پس از امضای توافق گفت:‌ به هدف خود رسیدیم. مارکز هم گفت:‌ وظیفه ای دشوار بود و لحظات تاریک و روشنی را پشت سر گذاشتیم اما با جان و دل کار کردیم و می توانیم بگوییم که حالا امکان پیشرفت کشور فراهم شده است.

امارات

کشور امارات متحده عربی نیز در سالی که گذشت دست خوش تحولاتی شد . تمایل شاهزاده‌ها برای رسیدن به قدرت، به تلاش‌هایی برای کودتا علیه «شیخ محمد بن زاید آل نهیان» از سوی برخی شاهزاده‌ها از جمله رئیس ستاد مشترک ارتش این کشور انجامید. در این میان تلاش‌های«سلطان بن زاید آل نهیان»، فرزند دوم «شیخ زاید آل نهیان» برای کودتا علیه شیخ محمد بن زاید آل خلیفه در سالی که گذشت، خبر ساز شد. از طرفی، سفرهای از پیش اعلام نشده پادشاه امارات به خارج از کشور، در سالی که گذشت، گمانه زنی‌ها را برای تغییر و تحولات سیاسی در این کشور عربی، تقویت نمود.

http://www.ettelaat.com/new/index.asp?fname=2017\03\03-12\21-24-24.htm&storytitle=1395%BA%D3%C7%E1%20%C7%D6%E3%CD%E1%C7%E1%20%CF%C7%DA%D4%20%CF%D1%20%DA%D1%C7%DE

ش.د9504826