رسانه ورشکسته

(روزنامه وقايع اتفاقيه – 1396/10/12 – شماره 515 – صفحه 7)

محمود میرلوحی، عضو شوراي عالی سیاست گذاري ا صلاح طلبان گفت: صداوسیما نباید به جریانات خبرنگار گروه اقتصادي سیاسی و اقتصادي نگاه یکسویه داشته باشد. غول رسانه اي کشور که پسوند «ملی» را به دوش می کشد، قرار بود دست به کارهاي بزرگی بزند اما در چند سال اخیر به جاي کارهاي بزرگ پاي ثابت شرکت هاي زیان ده دولتی شد تا جایی که در بودجه سال آینده حدود 1500 میلیارد تومان از دولت بودجه می گیرد درحالی که 1800 میلیارد هزینه دارد. موضع گزارش، مقایسه بودجه صدا وسیما با ردیف بودجه هاي دیگر نیست بلکه هدف این است که آیا صداوسیما به همان اندازه که بودجه می گیرد، به وظیفه رسانه اي و خبري خود عمل می کند یا فقط عرصه اطلاع رسانی را به اختیار خود براي گروه و طیفی باز می گذارد؟ صداو سیما نه تنها به لحاظ گستردگی رسانه اي بلکه به لحاظ نیروى انسانی نیز رشد چشمگیري داشته تا جایی که بسیاري زمان عزت االله ضرغامی را به عنوان بزرگ ترین جذب نیرو در رسانه ملی می دانند و برآورد نیروي انسانی در سال هاي اخیر، در این سازمان عریض وطویل بین 48 تا 50 هزار نفر است.

رقمی که در مقایسه با تعداد نیروهاي انسانی تلویزیون هاي مختلف در گوشه وکنار جهان چشمگیر و ق ابل توجه است. در دوره ضرغامی افزایش شبکه هاي تلویزیونی از یک طرف و ارتقاى سازمانی بخش هاي مختلف صداوسیما از طرف دیگر باعث شد تا بدنه سازمان صداوسیما فربه و سنگین شود. رتق و فتق امور با 50 هزار کارمند- فارغ ا ز خروجی صدا و سیما- باعث می شود که بین 7 0 تا 80 درصد بودجه اختصاصی ، صرف پرداخت ح قوق و مزایا شود و براي تولید آثار فقط 20 تا 30 د رصد بماند. این درحالی است که علی عسگري، رییس صداوسیما در اسفند سال گذشته نسبت به بودجه صداوسیما انتقاد کرد و گفت: این سازمانی که امروز به دست من رسیده ماهانه 185 میلیارد تومان حقوق کارمندانش می شود درحالی که کل بودجه اي ک ه دولت به ما می دهد 1200 میلیارد تومان است و می گویند مابقی را خودتان به دست آورید، چگونه؟ درواقع در این رکود باید تبلیغاتی را روي آنتن ببریم که خودمان بسیاري از آنها را قبول نداریم.

دخل و خرج صداوسیما در سال 97 حدود 3هزار و 300 میلیارد تومان در نظر گرفته شده که از این مبلغ 1500 میلیارد تومان را دولت و در حدود 1800 میلیارد تومان از طریق آگهی هاي تجاري تامین می شود. فارغ از مبلغی که هر سال به نیروهاى انسانى براي حقوق و مزایا پرداخت می شود و خروجی رسانه اي قابل توجهی نیز ندارد، نوع سیاست گذاري ها و هزینه ت راشی ها و عدم توجه به کیفی بودن آثار، رسانه ر سمی کشور را به یک غول رسانه اي با چندین شبکه تلویزیونی و رادیویی تبدیل کرده که نه تنها قدرت خلاقیت و تحرك ندارد بلکه بعضا از انتشار اخبار موثق نیز ناتوان است. همین امر موجب شده س رمایه اصلی این سازمان که همانا بینندگانش باشند اخبار را از طریق صداوسیما دنبال نکنند.

ص دا و سیما برخی کاستی هاي آشکار دارد که اگر هرچه زودتر نسبت به ب رطرف کردن آنها اقدام نکند، اندك فضاي امن و سرمایه باقی مانده خود را هم واگذار خواهد کرد و دیگر بودجه اي که در اختیارش قرار می گیرد توجیه خود را از دست خواهد داد. جهت گیري هاي مغرضانه صداوسیما در چند سال گذشته علیه همه گروه هاي رقیب اصولگرایان (به ویژه اصلاح طلبان و اعتدال گرایان) و به توپ بستن مواضع و شخصیت هاي اصیل کشور و نادیده گرفتن امر بی طرفی تا جایى که رییس جمهور مستقر کشور اغلب از نوع پوشش رسانه اي آن گلایه مند است در قریب به اتفاق برنامه هایش، موجب شده است تا اعتماد عمومی به این رسانه پرخرج و انحصاري در سال هاي اخیر سقوط بی سابقه اي داشته باشد؛ البته رفتار دوگانه صداوسیما درباره تمام تفکرات اجتماعی و اقتصادي و سیاسی حاکم بر جامعه، باعث شده که بی اعتمادي ها بیشتر شود. در این راستا، «وقایع اتفاقیه» با بیژن نوباوه، نایب رییس دوم کمیسیون فرهنگی مجلس شوراي اسلامی نهم گفت وگو کرد.

نوباوه درباره بودجه صداوسیما گفت: حدود 20-25 سال پیش تمام بودجه صداوسیما از طریق دولت تامین می شد البته مبلغش نیز کمتر از سال هاي اخیر بود. بعد از گذشت چند سال، قرار بر این شد که صداوسیما 8/1 بودجه اش بر مبناي خوداتکایی باشد یعنی از آگهی هاي بازرگانی تامین شود. اما در سال هاي اخیر، رقم خود اتکایی در بودجه، سال به سال بیشتر شد تا جایی که براي سال 97، تقریبا نیمی از بودجه صداوسیما از طریق آگهی هاي ت جاري تامین می شود. نوباوه درباره برخی جهت گیري هاي سیاسی و اقتصادي که بعضا از کانال صداوسیما پخش می شود، معتقد است که جهت گیري خاصی در صداوسیما وجود ندارد و دولت ها به دلیل تمامیت خواهی این مسائل را مطرح می کنند. نماینده سابق مجلس درباره وظایف صداوسیما گفت: مهم ترین وظیفه اطلاع رسانی و پرکردن اوقات فراغت است که کار سنگین و دشواري است. اگر در سازمانی قصور رخ دهد باید نمایندگان در شوراي نظارت بر صداوسیما آن را بررسی کنند. او معتقد است که همیشه در سازمان هاي دولتی مشکلاتی بوده و هست، صداوسیما نیز از این قاعده بري نیست. نوباوه درباره اداره کشور گفت: اداره کشور بسیار گران صورت می گیرد و اگر انتقادي باشد به تمام نهادهاي حاکمیتی است

. بیژن نوباوه درباره میزان ضریب نفوذ صداوسیما و کیفیت اطلاع رسانی پاسخی نداده و مصاحبه را تمام شده اعلام کرده و تلفن را قطع کردند. از طرف دیگر، محمد هاشمی رفسنجانی، رییس اسبق صداوسیما در ارتباط با تخصیص بودجه به صداوسیما معتقد است که در بحث بودجه اختصاصی به سازمان صداوسیما، رابطه و مسئولیت هر دستگاهی مشخص است. دولت بر اساس مسئولیتی که بر دوش اش است، براي سازمان هاي مختلف دولتی، بودجه اختصاص می دهد و صداوسیما نیز یکی از سازمان هاي دولتی است که دولت جهت کمک به آن، بودجه اي را برایش در نظر می گیرد. متقابلا دستگاه ها نیز نسبت به دولت وظایف و مسئولیت هایی دارند ک ه درمورد صداوسیما، وظیفه اش در قبال دولت بر دوش مدیریت است. هاشمی در جاي دیگري از سخنان خود به قصور و کوتاهی دولت یا صداوسیما اشاره کرد و گفت: اگر ص داوسیما نسبت به انجام تعهدات و وظیفه اش ک وتاهی کند یا برخی از مسئولیت هایش را به درستی انجام ندهد، قصور و تقصیر اتفاق می افتد.

رییس اسبق صداوسیما در ادامه افزود: در یک نظام اسلامی و اداري سالم، انتظار است هر دستگاهی به وظیفه خودش عمل کند. دولت این کار را انجام داده و به وظیفه خود در قبال سازمان صداوسیما عمل کرده و بودجه مورد نیاز سازمان را تعیین کرده است؛ البته ه مه دولت ها این کار را انجام می دهند اما نکته اي ک ه باید به آن توجه کرد، وظیفه متقابل سازمان ص داوسیما نسبت به دولت است که باید دید آیا رسانه ملی نیز این وظیفه را به خوبی انجام داده یا در مواردي قصور و کوتاهی کرده است؟ شاید مجموعه عوامل اقتصادي و هزینه بر بودن اداره صداوسیما و همچنین بی توجهی و عدم نظارت بر این سازمان باعث شد که علی مطهري، نایب رییس مجلس طرح نظارت بر صداوسیما را ارائه کرد و معتقد بود که صداوسیما بدون قانون اداره می شود و نظارت بر صداوسیما را یک امر تشریفاتی عنوان کرد. اما نکته اي که مفید کیایی نژاد، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس نهم در گفت وگو با «وقایع اتفاقیه» به آن پرداخت، توان خودکفا شدن صداوسیما و عدم وابستگی به بودجه بود.

کیایی نژاد معتقد است باید از دستگاه هایی که درخواست افزایش بودجه دارند، در خلال سال، در مورد برنامه هایشان تحقیق کرد. کیایی نژاد افزود: باید به بحث فرهنگی کشور و نه تنها صداوسیما توجه بیشتري کرد. صداوسیما می تواند از طریق آگهی و سایر برنامه ها، خودکفا باشد؛ البته کیایی نژاد به کارایی و عملکرد صداوسیما اشاره اي نکرد. نادیده گرفتن عدم کارایی و بازدهی صداوسیما و پاي ثابت زیان ده بودن سازمان صداوسیما از یک سو و از سویی دیگر هزینه هاي گزافی که براي اداره آن لازم است و همچنین ن ارضایتی ها از سیاست هاي صدا و سیما آیا می تواند منجر به طرح تحقیق از صداوسیما باشد یا خیر؟

ش.د9604418