حرف روز/ دیپلماسی تَلَکِه‌گرایانه و راهبرد ایران

پایگاه بصیرت / مصطفی قربانی

یادداشت: بحث و بررسی درباره سناریوهای مواجهه‌ آمریکا با برجام، با توجه به نزدیک شدن به موعد مقرر در اردیبهشت ماه برای تمدید یا عدم‌ تمدید ماندن این کشور در برجام، این روزها در محافل فکری و سیاسی آمریکا بالا گرفته است. در میان این مباحث، به نظر می‌رسد یک شیوه‌ عمده که در دستور کار مقامات گوناگون آمریکا قرار دارد، ایجاد ترس برای ایران درباره‌ احتمال خروج آمریکا از برجام است. در این زمینه توجه به چند نکته ضروری است:
1‌ـ آمریکایی‌ها به دنبال آنند که با تاکتیک «جاذبه‌ ترس» از ایران امتیازات بیشتری بگیرند. کما اینکه آنها پیوسته از اصلاح برجام و تعمیم آن به حوزه‌های دیگر سخن به میان می‌آورند. این شیوه به ویژه با توجه به پررنگ شدن دیپلماسی تلکه‌گرایانه و دلار محور آمریکا، آن‌گونه که در قضیه حضور نیروهای این کشور در سوریه و تلاش برای تأمین هزینه‌های حضور نیروهای آمریکایی از سوی عربستان صورت می‌گیرد، برای آمریکا اهمیت دارد.
2ـ هرچند آمریکا تاکنون در ‌پایبند نبودن به روح و متن برجام سنگ‌تمام گذاشته و اجازه نداده است ایران از ثمرات توافق هسته‌ای بهره‌مند شود، اما در عین حال باید توجه داشت که ماندن ایران در برجام، بدون حضور آمریکا و اجرای تعهدات برجامی این کشور، ثمره‌ چندانی ندارد. بر همین اساس، تصور می‌شود آمریکا و اروپا در یک بازی «کج‌دار و مریز» درصدد هستند هم ایران را در برجام نگه دارند و هم کشورمان را از منافع برجام محروم سازند و در این زمینه این امید واهی را برای ایران ایجاد کنند که اگرچه آمریکا در برجام نیست، اما با اروپا می‌توان به ادامه‌ برجام امیدوار بود. بنابراین، می‌توان گفت آنها درصدد برهم زدن و پاره کردن برجام نیستند، بلکه فقط می‌خواهند از ایران امتیازات بیشتری بگیرند.
3ـ درباره نحوه‌ مواجهه‌ ایران با این ترفند هم باید گفت، قرار بر این بود که با برجام، تهدیدها و تحریم‌های ضد ایرانی رفع شوند؛ اما اکنون آمریکا درصدد است با مستمسک قرار دادن برجام و منوط کردن اجرای آن به کسب امتیازات دیگر از ایران، آن را اجرا کند. حال اگر آمریکا واقعاً می‌خواست برجام را اجرا کند، باید تاکنون حسن نیت خود را در عمل به تعهدات برجامی‌اش نشان می‌داد. بنابراین، با وجود چنین رویکردی نزد مقامات آمریکایی، هرگونه امتیاز دادن مجدد به آنها برای تداوم برجام و احتمال اجرای تعهدات برجامی این کشور، خطای راهبردی است.