اهداف پشت پرده مایک پمپئو از تداوم رایزنی های برجامی با اروپا

پایگاه بصیرت / گروه بین الملل/فخرالدین اسدی

اظهارات مایک پمپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا در خصوص توافق هسته ای با ایران، بازتاب گسترده ای در محافل سیاسی و رسانه ای دنیا داشته است. اکثر تحلیلگران مسائل بین الملل از این اظهارات به مثابه "تقابل تمام عیار کاخ سفید با ایران" یاد کرده و شروط بیان شده از سوی وزیر امور خارجه جدید آمریکا را غیر قابل تحقق دانسته اند.
مواضع پمپئو در حالی مطرح می شود که مذاکرات ایران و تروییکای اروپایی بر سر حفظ توافق هسته ای همچنان ادامه دارد. مذاکراتی که ایالات متحده آمریکا ظاهرا در آن نقشی ایفا نمی کند، اما در پشت پرده، مشغول رایزنی با سران اروپایی در تقابل با تهران می باشد. طی روزهای اخیر، بسیاری از رسانه های آمریکایی و تحلیلگران مطرح حوزه وابط بین الملل، به ترامپ در خصوص رویکرد مغرضانه اش در قبال ایران هشدار داده اند؛ هشدارهایی که اگرچه تا کنون مورد توجه رئیس جمهور آمریکا و همراهانش مانند نیکی هیلی و  جان بولتون قرار نگرفته است، اما در آینده ای نزدیک می تواند به پاشنه آشیل قدرت ترامپ و همراهانش تبدیل شود.

اکثریت قریب به اتفاق تحلیلگران مسائل بین الملل بر این باورند که اظهارات پمپئو، نوعی پرده بردای علنی از رویکرد تقابلی مطلق کاخ سفید با نظام و ملت ایران و اعلام رسمی تلاش آنها برای براندازی نظام جمهوری اسلامی بوده است. این در حالیست که چنین مسیری از سوی جیمی کارتر، دونالد ریگان، بوش پدر، بیل کلینتون، بوش پسر و اوباما نیز طی شد و نتیجه ای جز شکست و تباهی برای واشنگتن نداشت! در این معادله، مایک پمپئو به پیام آور شکست دولت ترامپ در مقابل جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده است؛ عدم موافقت اولیه اکثر اعضای سنای آمریکا با حضور پمپئو در مسند وزات امور خارجه، بی دلیل نبوده است! بنابراین اظهارات پمئپ را بیشتر می توان جنگ روانی یک تازه کار علیه جمهوری اسلامی دانست.

روزنامه نیویورک تایمز در خصوص  اخیر پمپئو می نویسد:
"پمپئو وعده داده است در صورت از سرگیری فعالیت های هسته ای ایران، فشاهای مالی بی سابقه ای علیه ایران وارد خواهد شد. این رویکرد  بدون شک مملو از اشتباه و خطاست. این یک "استراتژی" نیست، بلکه تفکر خودخواهانه ای است که منجر به درگیری و منازعات بیشتر در خاورمیانه می شود. در این معادله، آمریکا در موضع پایین تری قرار دارد، زیرا دونالد ترامپ یک قرار داد چند جانبه بین المللی را لغو کرده و از آن کناره گیری کرده است"
نکته بعدی در خصوص رویکرد واقعی  تروییکای اروپایی نسبت به برجام است. تروییکای اروپایی به صورت همزمان و در حالی که با مقامات وزارت امور خارجه کشورمان در راستای آنچه "حفظ برجام" می خوانند در حال رایزنی و مذاکره هستند، مشغول مذاکره با "مایک پمپئو" وزیر خارجه آمریکا و دیگر دیپلمات های این کشور هستند. پمپئو اخیرا شروط 12 گانه ای را در خصوص انعقاد توافق جدید با ایران اعلام کرده است که از جمله آنها می توان به بازرسی از اماکن نظامی ایران، توقف توان موشکی ایران و آزادی زندانیان آمریکایی اشاره کرد؛ شروطی که برآورده ساختن آنها اساسا ناممکن است. در همین جهت بود که رهبر معظم انقلاب در سخنرانی اخیر ابتکار عمل را به دست گرفتند و به جای این که آمریکا و یا احتمالا اروپا شرایطی را برای ایران مطرح کند، معظم له چند شرط اساسی را به مثابه تضمین های عملی اروپا به ایران جهت تداوم برجام با اروپا اعلام کردند و عدم تحقق آن ها را به معنای پایان یافتن برجام از سوی ایران دانستند.
با این حال تروییکای اروپایی سعی دارند با اتخاذ رویکردی متناقض، پارادوکسیکال و چند گانه، ایران را نسبت به پذیرش توافق جدید با ایالات متحده ترغیب کند. همان گونه که تاکید شد، مایک پمپئو از همان لحظه خروج ایالات متحده آمریکا از توافق هسته ای، مشغول رایزنی های فشرده با وزرای امور خارجه کشورهای اروپایی در خصوص نحوه و چگونگی مواجهه با فضای فعلی شکل گرفته در نظام بین الملل است. 

وزارت خارجه آمریکا  در بیانیه ای رسمی اعلام کرد که مایک پمپئو وزیر امور خارجه این کشور در روزهای اخیر در مورد ایران با همتایان انگلیسی، فرانسوی و آلمانی خود صحبت کرده است. در قسمتی از این بیانیه آمده است:
"آمریکا و متحدان اروپاییش در جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای و مقابله با فعالیت های بی ثبات کننده ایران در منطقه منافع مشترک قوی دارند. وزیرامور خارجه بر کارهای خوبی که طی ماه های گذشته برای مقابله با تهدیدهای مشترک داشته ایم، تاکید کرد و گفت که او امیدوار است همکاری های مستحکم خود ادامه داده و به جلو حرکت کنیم!"
بدیهی است که اگر طرف اروپایی، تضمین های لازم در خصوص حفظ برجام (تضمین هایی که از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی مورد تاکید قرار گرفت) را ارائه نکنند و به بازی خود در زمین آمریکا ادامه دهند، آثار و تبعات خروج ایران از توافق هسته ای گریبانگیر آنها خواهد شد.
 آنچه مسلم است این که متعاقب خروج آمیکا از برجام، ادامه بازی اتحادیه اروپا و خصوصا سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه د زمین ایالات متحده آمریکا قابل پذیرش نیست. خروجی مذاکرات آمریکا و تروییکای اروپایی، تاکید مشترک اخیر آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان و امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه در خصوص تکمیل توافق هسته ای با گنجاندن موضوعات موشکی و منطقه ای مربوط به ایران است. اصرار اخیر مقامات اروپایی در خصوص "تغییر برجام" در همین راستا قابل ارزیابی است. مقامات اروپایی خود نیز به خوبی می دانند که به واسطه خروج یکجانبه ایالات متحده آمریکا از برجام، قاعدتا موضوع "اعمال تغییر در توافق هسته ای" نیز منتفی است، اما مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا به همراه وزرای خارجه کشورهای اروپایی در حال هدایت نقشه مشترکی در این خصوص می باشند.
 این بار نیز مقامات آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان (به مانند یکسال قبل) در حال چینش پازل مشترکی با یکدیگر هستند که تصویر نهایی آن، منفعتی برای کشورمان ندارد. هم اکنون ایران در یک سوی معادله ای قرار دارد که واشنگتن و تروییکای اروپایی در سوی دیگر آن هستند. در این میان، تفکیک بازی آمریکا و اروپا بزرگترین خطای راهبردی در حوزه سیاست خارجی کشورمان محسوب می شود.
وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا  اعلام کرده است که واشنگتن علی‌رغم خروج از برجام خواستار ادامه همکاری با اروپایی‌ها پیرامون توافقی جدید درباره ایران است! به عبارت بهتر، مقامات اروپایی در عین اینکه سخن از ایستادگی در مقابل عواقب و تبعات اقدامات بجامی واشنگتن سخن به میان می آورند، در حال رایزنی با کاخ سفید برای شکل دهی مذاکرات هسته ای جدید با ایران هستند. در چنین شرایطی، تنها راه باقیمانده برای تروییکای اروپایی، جدایی کامل از بازی ایالات متحده در قبال برجام و تامین واقعی و مستند خواسته های بر حق جمهوری اسلامی ایران (در حوزه های اقتصادی، اعتباری، بانکی ، نفتی و ...) می باشد. بدون شک هر اندازه اتحادیه اروپا بیشتر به بازی در زمین آمریکا تن دهد، هزینه های شکست بروکسل در این معادله افزایش بیشتری خواهد یافت؛ موضوعی که بسیاری از تحلیلگران مسائل اروپا نیز در این خصوص به سران قاره سبز هشدار داده اند./