رهبر انقلاب اخیرا بحث افول آمریکا را مطرح کرده است، از لحاظ علمی این پیش بینی تا چه اندازه واقعیت دارد؟
اساتید و سندهای بالادستی در آمریکا هم مسأله افول آمریکا را هم اعتراف میکنند. مثلاً یک نهادی در آمریکا داریم به اسم شورای ملی اطلاعات. این نهاد چند وقت پیش یک گزارشی را منتشر کرده بود، در خلاصهی ابتدای آن آمده بود که دنیای سال ۲۰۳۰ هیچ هژمونی نخواهیم داشت. یعنی اگر آمریکا هم یک زمانی ابرقدرت بوده دیگر تا یازده سال دیگر این حالت ابرقدرتی را نخواهد داشت. این نهاد به طور تخصصی کارش آینده پژوهی هست. آنها معتقد هستند تا سال ۲۰۳۰ دنیا چند قطبی میشود و آمریکا هم در نهایت یکی از قطبهای سال ۲۰۳۰ خواهد بود. و آن نکتهای که در آن متن آمده بود اینکه ما شبکههایی خواهیم داشت از کشورهایی که با هم متحد هستند و در نهایت آمریکا دیگر آن جایگاه خودش را از دست خواهد داد. این نکته برای ما خیلی مهم است، برای یک کشوری مثل جمهوری اسلامی که الان ۶۰، ۷۰ سال است از کودتای ۲۸ مرداد با آمریکا درگیر بوده است این نکته، نکتهی مهمی است که آمریکا دارد به تدریج تبدیل میشود به یک کشور معمولی.
یکی از نکات فرمایشات رهبر انقلاب این است که آن طرف دشمن هست، منتها دشمن مشکلداری است و نباید کسی آمریکا را اینقدر بزرگ حس کند که دچار حس ضعف بشود و نگاهش نسبت به آمریکا نگاه واقعی نباشد و مشکلات آمریکا را نبیند و بعد احساس ضعف بکند.
واقعیت امر این است که آمریکا دارد تقلاهای آخر خودش را به عنوان یک ابرقدرت، انجام میدهد.
یکی از دلایلی که وضعیت اجتماعی آمریکا را بحرانی کرده، مشکلاتی است که در حوزهی اقتصادی دارند. بعضی از آمارها الان نسبتاً خوب است، مثلاً درصد بیکاری در آمریکا کاهش پیدا کرده است اما زمانی که شما روند را نگاه میکنید متوجه میشوید که در حوزهی اقتصادی هم آمریکا جایگاه خودش را واقعاً در دنیا از دست داده است. بعد از جنگ جهانی دوم حدود نیمی از اقتصاد دنیا دست آمریکاییها بود. حدود پنجاه درصد. الان آماری که بانک جهانی داده می گوید الان ۱۵/۱ درصد اقتصاد دنیا دست آمریکاییهاست و همین بانک جهانی اعلام میکند که تا سال ۲۰۲۳ یعنی چهار سال دیگر این میشود ۱۳/۷ درصد.
خب قطعاً این افول اقتصادی هم بسیار جدی هست. یعنی آمریکا دارد جایگاه اقتصادیاش را از دست میدهد. پیشبینی میکنند که اقتصاد چین از آمریکا جلو خواهد زد و اقتصاد چین در این چند سال آینده رتبهی یک را در دنیا خواهد داشت.
در مورد افول سیاسی که کاملاً مشخص است. شما یک فردی را مثل آقای ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا میبینید این جایگاه را میگیرد. این فردی که کاملاً از حرکات و رفتار و حرفها و اینها مشخص است که کشوری که این شخص رئیس جمهورش میشود، معلوم میشود در حوزهی سیاسی مشکلاتی را دارد تجربه میکند؛ و این انسداد سیاسیای که در آمریکا وجود دارد، عجیب است.
شما تا همین چند ماه پیش دیدید دولت فدرال آمریکا ۴۵ روز کاملاً تعطیل شد. یعنی شما به ادارهی دولت فدرال رجوع میکردید برای کار اداری، به درب آن زنجیر زده بودند و حضور نداشتند.
این افول سیاسی در حوزهی بین الملل هم کاملاً مشهود است. یعنی آمریکا در دنیا جایگاه خودش را از دست داده است. مثلاً مؤسسهی تیو نظرسنجی کرده بود در ۳۷ کشور دنیا و محبوبیت آمریکا الان به حدود بیست درصد از زمانی که ترامپ رئیس جمهور آمریکا شده کاهش پیدا کرده است.
الان در انتخابات کنگرهی آمریکا حدود ۳۵ درصد مردم شرکت میکنند. انتخابات ریاست جمهوری یک مقدار بالاتر است. ولی در عمل یک بخش عمدهای از مردم آمریکا اعتماد خودشان را به سیستم حکومتی خودشان از دست دادهاند. این شاخصهای اقتصادی و سیاسی را که مرور کردیم بعد از بحثهای فرهنگی و اجتماعی پیش میآید و بعد، مشکلات فرهنگی، اجتماعی و فقر عموم مردم. اینکه عرض کردم بعضی از شاخصها خوب است، باید چند درصد مردم آمریکا را شامل میشود. مثلاً در بازار بورس آمریکا وضعیت نسبتاً خوب است، مگر چند درصد از مردم در بازار بورس سرمایه گذاری کردند؟ وضعیت عموم مردم در آمریکا مشکلات جدیای را دارد. حتی سازمان ملل به خاطر این وضعیت بحرانی یک بخش عمدهای از مردم آمریکا یک گزارشگر ویژه منصوب کرد. این آقای "پروفسور فیلیپ آلستون" گزارشگر ویژهی سازمان ملل شد و گزارشی را که چند وقت پیش منتشر کرد یک جملهای دارد که قابل توجه است. میگوید: «آمریکا تنها کشور توسعه یافته است که بر این نکته اصرار دارد که در عین اینکه حقوق بشر از اهمیت بنیادی برخوردار است، شامل حقوقی که از مرگ ناشی از گرسنگی و یا رشد در محیط محرومیت مطلق حفاظت کند، نمیشود.»
وزارت مسکن آمریکا آخرین آماری که داده، این است که ۵۵۴ هزار نفر یعنی بیش از نیم میلیون نفر در آمریکا بیخانمان هستند.
از این ۴۱ میلیون نفر که رهبری فرمودند در آمریکا گرسنه هستند، حدود ۱۲ میلیون نفرشان کودک هستند. یکی از موسسات معتبر آمریکایی می گوید چهل درصد از خانوادههای آمریکایی برای برآوردن حداقل یکی از نیازهای اساسی خود مانند غذا، بیمه، سلامت، مسکن یا قبض آب و برق دچار مشکلند.
مصرف مواد مخدر هم در آمریکا حالت اپیدمی دارد. بیش از دو میلیون آمریکایی به مواد مخدر معتاد هستند. چندی قبل یک ویدئو را میدیدم که یکی از این کاندیداهای ریاست جمهوری آمریکا از دموکراتها در یک جلسهای بود. پرسید که چند نفر_ از افرادی که در سالن حضور داشتند_ یا خودشان یا یکی از نزدیکانشان با این معضل مواد مخدر مواجه هستند؟ تقریباً همه دستشان را بالا کردند. یا خودشان مشکل داشتند یا خانوادهشان مشکل داشت. نتیجهاش این می شود درصد خودکشی بالا در آمریکا.
دکترفواد ایزدی