از ماه ها قبل در دیدارهای واشنگتن، همایش در یونان و پس از آن در بحرین، که برای بعثی ها تدارک شده بود، آنچه از زبان ژنرال پترائوس ارزیابی و جمع بندی کرده بودند که یک ترکیب از بعثی ها، داعشی ها، ورشکسته های سیاسی سنی و احتمالا از چهره های شیعی همسو با آمریکا، پیش بینی شده بود تا در ساختارهای آلترناتیو قرار گیرند.
اعتراضات در کشور عراق از اول ماه اکتبر (نهم مهر ماه) با محوریت اعتراض به فساد و مشکلات اقتصادی در بغداد به راه افتاد و در شهرهای مختلف عراق تداوم یافت. تحریک خارجی نیز در گسترش و تداوم آن نقش داشته و احزاب سیاسی را نیز پای کار آورده است. دولت عراق نیز با استعفای عادل عبدالمهدی در تلاش برای بازگرداندن آرامش به شهرهای مختلف این کشور به دنبال اتخاذ سیاست‌های حمایتی برای برون رفت از این بحران است. در همین خصوص پایگاه بصیرت برای بررسی تحولات اخیر عراق گفت وگویی را با هادی محمدی کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا ترتیب داده است. بصیرت: دلایل ناآرامی‌های عراق را چگونه ارزیابی می کنید؟واقعیت این است که بسیاری از منابع از این امر حکایت دارند که آمریکایی‌ها و برخی از کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس در حمایت مالی و نظامی معترضان در عراق دست دارند. که در این خصوص «شیخ قیس خزعلی» دبیر کل جنبش عصائب اهل حق دو ماه قبل در گفتگویی تلویزیونی گفته بود: تظاهراتی در دهمین ماه 2019 برگزار خواهد شد و این تظاهرات به معامله قرن مربوط است. طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته برای این فتنه که با تدابیر وسیع و آموزش و سازماندهی و تدارکات و حمایت مالی حساب‌شده‌ای همراه بود، قرار بود در عراق و لبنان به منزله دو رکن اصلی نفوذ انقلاب اسلامی در منطقه، یک کودتای نرم به اجرا درآمده و همه پارامترهای سیاسی و اجتماعی و قدرت، وارونه شده و شیعه و مقاومت منطقه‌ای، اعم از حزب‌اللّه تا حشدالشعبی و سپس ایران به مثابه مقصر همه مشکلات مالی و معیشتی و... از صحنه اخراج و سپس سرکوب شوند. این سناریو در عراق همانند لبنان از عامل مشکلات معیشتی و مالی مردم سود جست و با شعارهایی که تیم‌های رسانه‌ای و میدانی آن را هدایت می‌کردند، به سرعت به سمت اهداف طراحی شده و گام به گام مسیر خود را نشان دادند. این گام‌ها ابتدا با شعار مبارزه با فساد و دزدی و ناکارآمدی و ضرورت اسقاط نظام و سپس معرفی ایران و جریان‌های طرفدار ایران یا جریان‌های شیعه مقاومت به عنوان مقصر اصلی مشکلات هدایت شدند. دلیل این بود که هدف پایه در فتنه اخیر، شکاف و واگرایی در بین گروه‌های شیعه و سپس درگیری در بین آنها بود و چهره کلیت شیعه باید بدنام و مخدوش می‌شد و در گام بعدی حکومت شیعه که جریان مقاومت در آن حضور داشت، باید ساقط می‌شد تا حکومتی تکنوکرات جایگزین شود و در گام نهایی باید همه ظرفیت‌ها در کل عراق به سمت ضدیت و تقابل با ایران قرار می‌گرفت؛ از این رو به‌کارگیری جریان‌های فساد و منحرف و وابسته‌ای همانند صرخی، یمانی و... حتی برخی از جریان‌های شیعی، بسیار حائز اهمیت بودند و برای آنها هزینه‌های زیادی صورت گرفته بود.
بصیرت: با استعفای عادل عبدالمهدی از نخست وزیری وضعیت عراق به کدام سو می رود؟ با استعفای عادل عبدالمهدی و پذیرش پارلمان، روندهای قانونی و زمان بندی شده برای جایگزین نخست وزیر جدید در جریان است و از آنجا که بیت شیعی (بدون مقتدی صدر) از هفته های قبل مجددا فعال شده، و بررسی اسامی پیشنهادی از سوی کُتله اکبر (فراکسیون بزرگتر) پارلمان به رئیس جمهور داده شده و در فرصت زمانی قانونی، به پارلمان معرفی خواهد شد. بدیهی است با توجه به رهنمودهای مرجعیت در خصوص مبارزه با فساد و کارآمدسازی دولت برای خدمت به مردم و حساسیت هایی که بر روی افراد حکومتی ـ حزبی در سال های گذشته وجود دارد، یک چهرة جدید که شاید آقای بحرالعلوم باشند با رویکردهای مرجعیت به تشکیل کابینه خواهد پرداخت. عرصه اجتماعی استان های شیعی با به میدان آمدن عشایر بزرگ ذی قار، بصره، نجف و مقابله با آشوبگران و دستگیری های صورت گرفته، به سمت نوعی آرامش نسبی به پیش خواهد رفت.
بصیرت: مهمترین رکن قدرت در عراق، جامعه شیعی با همگرایی نسبی، مرجعیت و حشدالشعبی است، نظر شما در این باره چیست؟
جامعه شیعی با همگرایی نسبی، مرجعیت و حشدالشعبی از ارکان مهم قدرت در عراق است که نمادهای مشابه آن در ایران و لبنان نیز قابل بازشماری است. آمریکا این ارکان را تهدید اصلی و اولیه خود می داند که باید از میدان خارج شوند و یا نابود گردند. شکاف بین گروه های شیعه، جنگ و درگیری و هدایت آن به سمت ارکان قدرت شیعی و علیه مرجعیت و حشدالشعبی و نهایتا علیه ایران آشوب و تخریب گسترده در گام اول به اجرا درآمد. در گام دوم، مبارزه با فساد را در اسقاط نظام تفسیر کرده و برای متوقف کردن دولت عادل عبدالمهدی که به سیاست های تحمیلی آمریکا پاسخ منفی داده را در دستور کار قرار داد و با اینکه عادل عبدالمهدی را شاید از جمله چهره های بدون حاشیه و بدون داشتن اتهامات فساد اقتصادی بتوان ارزیابی کرد ولی تمامی فساد متراکم در حکومت های قبلی متوجه دولت فعلی شد.
مرجعیت عالی عراق معتقد است احزاب سیاسی در سراسر عراق به جرگه فساد و ویژه خواری آلوده شده اند و درمان آن از طریق ورود چهره های مستقل و سالم به پارلمان است و لذا برای اصلاح قانون انتخابات و اجرای سیاست های ضدفساد به دولت تکیه کرد. آقای عادل عبدالمهدی که از ابتدای حکومت خود در یک سال گذشته، بدون جنجال رسانه ای مشغول همین امر بود با کارشکنی احزاب و پارلمان که خود آلوده به فساد بودند، مواجه بود.
در این خصوص جریان الحکمة سیدعمار، به سرعت به خود آمد و اگر چه برخی از عناصر و یا چهره های آن، چه در فساد مالی و یا آشوب ها حضور داشتند ولی نهایتا از آن فاصله گرفتند. مقتدی صدر اگر چه گاهی خارج و گاه وارد تحریک آشوب می شد ولی عناصر وابسته به او، بخشی از پیاده نظام شورش ها و آشوب ها بودند. جوخه های اصلی آشوب و ترور از نیروهای سازمان منافقین، بعثی ها، عناصر سازمان های اطلاعاتی خارجی، داعشی ها و سنی های افراطی و یا ورشکستة سیاسی و چند جریان کوچک انحرافی(صرخی، ایمانی، مولوی و شیرازی) بودند. پیشران اصلی در این جوخه های ترور و تخریب بر عهدة بعثی ها، نفاق داعشی ها و عناصر سرویس های اطلاعاتی بودند و حمله به مراکز گوناگون را رهبری می کردند. در واقع کارکرد این ظرفیت ها در پروژه استعماری آمریکایی ـ صهیونیستی، اصلاحات و مبارزه با فساد نبود، چرا که همواره از آن بهره مند بوده اند، بلکه مسدودسازی همه ساختارهای رسمی و استیصال حکومتی و مردمی عراق بود تا به راه حل و ایده های هدایت و طراحی شده تن داده و تسلیم شوند. یعنی فضای اخراج آمریکا و انزوای آن به حذف حشدالشعبی، انزوای مرجعیت، اخراج ایران و مقابله با محور مقاومت تبدیل شده و سلطه آمریکا بر عراق کامل شود.
بصیرت: با توجه به صحبت های جنابعالی می توان گفت ناآرامی اخیر در عراق از قبل با نقشه و فرماندهی غربی ـ عبری صورت گرفته است؟
آنچه برای عراق طراحی شده بود، یک ساختار کامل کودتایی بود، که فرماندهی اصلی با آمریکا، طراحی و برنامه با صهیونیست ها، پیاده نظام آن در ترکیب پیش گفته و سرمایه و پول لازم از سوی عربستان، امارات و ... تامین شود. برای حکومت جایگزین نیز از بعثی ها و ورشکسته های سیاسی سنی همانند طارق الهاشمی و نجیفی و.. برنامه ریزی شده بود. جالب اینکه از ماه ها قبل در دیدارهای واشنگتن، همایش در یونان و پس از آن در بحرین، که برای بعثی ها تدارک شده بود، آنچه از زبان ژنرال پترائوس ارزیابی و جمع بندی کرده بودند که یک ترکیب از بعثی ها، داعشی ها، ورشکسته های سیاسی سنی و احتمالا از چهره های شیعی همسو با آمریکا، پیش بینی شده بود تا در ساختارهای آلترناتیو قرار گیرند. این سناریو در عراق، دارای نقشه ها و سناریوهای موازی و تکاملی است. یعنی اگر امکان اسقاط نظام و هدفگذاری در استان های شیعه به نتیجه نرسید، یک مرحله جدید از آشوب در مناطق سنی و استان های غربی آغاز خواهد شد که ظرفیت های آن توسط آمریکا در برنامه ای پنهان از مدت ها قبل آماده شده و با ظرفیت های داعش در سوریه و انتقال یافته به عراق که در دو پایگاه هوایی الاسد و کمپ نظامی حبانیه مستقر شده و حدود حداقل 30هزار مسلح را تشکیل می دهند. هدفگذاری این فاز از آشوب این است که با شعار اقلیم سازی برای سنی ها، تجزیه عراق امکان پذیر شده و تحریک کردها نیز برای واگرایی از حکومت مرکزی در سفرهای آشکار و پنهان مقامات آمریکایی صورت گرفته است که باید با ظرفیت های باقیمانده از داعش شرق فرات تجمیع و امکان بازیابی حیات مجدد داعش و یا داعش جدید و بازگرداندن منطقه به شرایط اولیه بحران تروریستی فراهم شود. تمامی شیوه ها، تاکتیک ها، هدفگذاری، مراحل، ابزارها، شعارها و زمینه های تحریک در لبنان، عراق و تا حدودی در ایران مشابه هستند و در هریک از کشورها بنا به شرایط و مقتضای داخلی در آن فعال می شوند.
بصیرت: نظر شما در مورد نقش مقتدی صدر در نا آرامی های اخیر عراق چیست؟
مقتدی صدر پس از تغییر معادلة تظاهرات و ورود عشایر جنوب در حمایت از مرجعیت، حشد الشعبی و ایران، بیانیه ای صادر کرده و از بازوی نظامی مقتدی صدر که چند بار تا به حال منحل اعلام شده، درخواست کرده برای سرکوب آشوبگران و تروریست ها وارد میدان شده و این افراد را اعدام انقلابی در خیابان نماید که نوعی خروج از قانون و زمینه سازی برای هرج و مرج امنیتی ارزیابی می شود.
گفتگو از وحید قاسمی
