کارنامه مجلس یازدهم در روز مجلس پس از188روز

دهم آذر ماه بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۷۲ مقارن با سالروز شهادت آیت‏ اللَّه سید حسن مدرس، به عنوان روز مجلس نام‏گذاری شده است و امسال در چنین روزی ۱۸۸ روز از عمر مجلس یازدهم گذشته است؛ مجلسی که وعده داد حول محور شفاف سازی، هوشمندسازی، مردمی سازی و کارآمدسازی حرکت کند. 

در اینجا مروری اجمالی بر ۱۸۸ روز فعالیت مجلس یازدهم داریم و کارنامه مجلس از حیث نظارت، قانون‌گذاری و سایر فعالیت‌های مجلس مورد بررسی قرار می‌گیرد.

* کارنامه نظارتی مجلس یازدهم در ۱۸۸ روز 

اولویت اصلی مجلس یازدهم از همان ابتدا از سوی رئیس مجلس، «نظارت» اعلام شد. نظارت مجلس شورای اسلامی توسط ارکان مختلفی در این نهاد صورت می‌گیرد. این نظارت‌ها توسط کل مجلس (مانند استیضاح و سؤال)، هریک از نمایندگان (تذکر)، رئیس مجلس (نظارت بر مقررات دولتی)، کمیسیون‌های داخلی مجلس (کمیسیون اصل نودم قانون اساسی) یا نهاد زیرمجموعه مجلس (دیوان محاسبات کشور) صورت می‌گیرد.

* 33 سوال از وزرا در 6 ماه 

در مدت زمان مورد بررسی 33 سوال از وزرای مختلف از سوی نمایندگان طراحی شده که 16 مورد مربوط به وزیر امور خارجه بوده و بعد از او بیشترین سوال از وزیر آموزش و پرورش شده است و تا کنون 4 وزیر برای پاسخگویی به سوال نمایندگان به صحن علنی آمده‌اند و فرآیند سوال پایان یافته است. در دو جدول زیر مروری آماری و سپس مروری جزئی بر سوالات مطرح شده یا بررسی آخرین وضعیت آنها داریم. 

* جزئیات 33 سال از وزرا درباره مشکلات و مسائل روز

* ۱۵۲۰ تذکر مکتوب به مسئولان اجرایی 

نمایندگان مجلس یازدهم همچنین در این ۱۸۸ روز قریب به ۱۵۲۰ تذکر به مسئولان اجرایی داده‌اند. این تذکرات شامل مشکلات و موضوعات ملی، واکنش دستگاه دیپلماتیک به تحولات بین‌المللی، تورم، مشکلات معیشتی، مدیریت دولت در پیشگیری از همه گیری و مرگ و میر در اثر کرونا، عزل و نصب‌های مساله دار در استان‌ها و در سطح ملی بوده است. 

* نظارت میدانی؛ سفر مجلس تا عمق نقاط محروم

مجلس یازدهم برای تقویت بعد نظارتی پارلمان ابتکار عملی به نام «نظارت میدانی مجلس» را در نظر گرفته و علاوه بر بازدیدهای گروهی نمایندگان، شخص رئیس مجلس هم سفرهای خود را به استان‌های مختلف آغاز کرده؛ سفرهایی که گرچه مخالفان از آن به سفر انتخاباتی تعبیر کردند اما فارغ از حواشی موجب شد تا مجلس بالاخره از پایتخت جدا شده و تا عمق نقاط توسعه نیافته و شهرها و روستاهای محروم برود.

به همین منظور رئیس مجلس تا کنون 2 سفر نظارتی را انجام داده؛ یکی سفر به خوزستان و دیگری سفر به استان سیستان و بلوچستان. وجه مشترک این دو سفر عمق محرومیت دو استانی است که از لحاظ ظرفیت‌های انسانی و ذخایر و منابع طبیعی زرخیزند اما از لحاظ برخورداری از امکانات و توسعه بسیار محرومند. این سفرها تعدادی مصوبه داشته‌اند که در هر کدام از موارد مجلس در حیطه اختیارات خود پیگیری اجرا را بر اساس زمان بندی اعلام شده در نظر گرفته است. این سفرها تعدادی مصوبات استانی و تعدادی مصوبه شهرستانی داشته‌اند. 

* جدول سفرهای نظارتی رئیس مجلس یازدهم 

* ۱۹۱ طرح نمایندگان مجلس یازدهم 

مجلس یازدهم در عمر ۶ ماهه خود ۱۹۱ طرح را طراحی، اعلام وصول کرده و در برخی موارد نیز مصوبات قانونی داشته، برخی نیز در مرحله بررسی و تبدیل به قانون شدن هستند. تا کنون ۱۵ مصوبه مجلس یازدهم به قانون تبدیل شده که طرح تامین کالاهای اساسی علی رغم مخالفت دولت و رفت و برگشت چند باره با شورای نگهبان تا کنون مهمترین قانون مصوب این مجلس بوده که مستقیما با معیشت مردم در ارتباط است و بر اساس آن دولت موظف به حمایت پرداخت یارانه کالایی به ۶۰ میلیون ایرانی در ۶ ماهه دوم سال جاری است.

* قوانین مصوب مجلس یازدهم 

* طرح‌های شاخص مجلس یازدهم 

برخی طرح‌های مجلس ناظر به مشکلات اساسی کشور و مردم در شرایط ویژه کنونی بوده است، یکی از آخرین مواردی که مجلس در کارنامه 6 ماهه خود دارد طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها طرح نمایندگان است که روز 13 آبان نمایندگان به یک فوریت آن رای داده بودند اما بعد از شهادت شهید فخری زاده با دو فوریت آن موافقت کردند. 

طرح‌های اقتصادی مجلس هم از همین جنس بود؛ طرح تامین کالاهای اساسی که به قانون تبدیل شد ، طرح احکام کلی بودجه 1400 با هدف اصلاح ساختار بودجه ، طرح مالیات بر خانه‌های خالی، جهش تولید و تامین مسکن،  اصلاح قانون تضمین خرید محصولات اساسی کشاورزی بعد از قیمت گذاری گندم به نرخی که برای کشاورز به صرفه نبود، طرح توسعه و تولید پایدار زنجیره فولاد با رویکرد اصلاح سیاست های تنظیم بازار، طرح انتظام بخشی فرایند واگذاری بنگاه های دولتی و طرح ساماندهی سهام عدالت از جمله این طرح‌ها بوده است.

در حوزه شفافیت هم که یکی از شعارهای مجلس یازدهم بوده، طرح شفافیت آرای نمایندگان طرح نمایندگان، طرح الزام به انتشار داده و اطلاعات، طرح اصلاح قانون نظارت بر رفتار نمایندگان مجلس ، طرح مدیریت تعارض منافع طرح نمایندگان و طرح حمایت مالی از افشاگران فساد را می توان نام برد. 

در حوزه سیاسی طرح اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری، طرح اصلاح جدول حوزه های انتخابیه مجلس شورای اسلامی و تعداد نمایندگان، طرح ممنوعیت اشتغال به کار محکومان ناشی از تحقیق در مشاغل حساس مدیریتی دولتی ، طرح تبدیل نظام انتخاباتی اکثریتی به تناسبی در حوزه های چند نماینده ای مجلس شورای اسلامی ، طرح ممنوعیت انتخاب یا انتصاب مقامات و مدیران دارای تابعیت مضاعف و مرتبط با کشورهای خارجی طرح را می‌توان به عنوان نمونه نام برد.

طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده هم یکی دیگر از طرح‌هایی است که مجلس یازدهم در پاسخ به در پیش بودن خطر پیری جمعیت از شروع به کار خود تا کنون دنبال کرده است.