در سپتامبر 2002 بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر وقت اسرائیل در مقابل کنگره آمریکا وعده داد از تلاش دولت جرج بوش برای حمله نظامی آمریکا به عراق حمایت کند. در آن زمان نتانیاهو مدعی شد تردیدی وجود ندارد عراق در حال ساخت سلاح هستهای است و به اشتباه گفت «اگر صدام را سرنگون کنید، به شما تضمین میدهم بازتابهای مثبت عظیمی در منطقه خواهد داشت».
6 ماه بعد، آمریکا غیرقانونی به عراق حمله، ولی هیچ سلاح کشتار جمعی پیدا نکرد و دهه ها خشونت و جنگ را در منطقه به راه انداخت. اکنون، اسرائیل از همان قواعد بازی استفاده می کند تا آمریکا را مجاب سازد به ایران حمله نظامی انجام دهد. همزمان جنگ طلبان در آمریکا به جو بایدن، رئیس جمهور فشار می آورند تا وعده کمپین مجازات عربستان سعودی را زیر پا بگذارد و پیمان های امنیتی بیشتری را مشروط به عادی سازی روابط با اسرائیل دنبال کند. با وجود این، راهبرد مذکور ایران را به عنوان قدرت مرکزی در ساختار امنیتی نادیده می گیرد. اقدامات جنگ طلبان برای فشار بر دولت بایدن برای عملیاتی کردن حمله نظامی به ایران، به جای صلح واقعی موجب افزایش تنش خواهد شد و می تواند آمریکا را در جنگ ابدی دیگری گرفتار کند.
گرچه دولت بایدن عامل اصلی شکست توافق هسته ای را سیاست دولت ترامپ دانست؛ اما سیاست سلف خود را حفظ کرد که می توان به گنجاندن نام سپاه پاسداران در فهرست سازمان های تروریست خارجی و حفظ تحریم ها اشاره کرد
تقریباً 20 سال پس از حمله به عراق، از آن به عنوان اشتباه تاریخی در سیاست خارجی این کشور یاد می کنند. با وجود این، برای درک موضوع که جنگ با ایران اشتباهی بسیار بدتر خواهد بود، به آینده نگری نیاز نداریم. درست مانند عراق، جنگ طلبان در آمریکا و اسرائیل سعی کرده اند ترس از سلاح های اتمی را عاملی برای توجیه حمله نظامی به تصویر بکشند.
با وجود مخالفت شدید اسرائیل و حامیان جنگ در ایالات متحده، در دولت اوباما، آمریکا و ایران به همراه جامعه بین المللی در سال 2015 به توافقی مهم به نام «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) دست یافتند. توافق هسته ای ۲۰۱۵ نظارت بینالمللی و دسترسی بیسابقهای به برنامه هستهای ایران به همراه داشت و برای تضمین اینکه ایران نمیتواند برنامهاش را تسلیحاتی کند، محدودیتهای سختی اعمال کرد.
حتی ایران پس از خروج آمریکا از برجام و اعمال کارزار فشار حداکثری، به تعهدات برجامی خود پایبند ماند. گرچه دولت بایدن عامل اصلی شکست توافق هسته ای را سیاست دولت ترامپ دانست؛ اما وی همان سیاست سلف خود را حفظ کرد که می توان به گنجاندن نام سپاه پاسداران در فهرست سازمان های تروریست خارجی و حفظ تحریم ها اشاره کرد. در حالی که بایدن به عنوان نامزد ریاست جمهوری وعده بازگشت به برجام داده بود، دولتش به دلیل قدرت گرفتن اصولگرایان در انتخابات ریاست جمهوری فرصت اولیه را برای بازگشت به توافق از دست داد. گرچه مخالفان توافق بیشترادعا میکردند که خواهان توافقی بهتر هستند، ولی به نظر می آید فشار بر دولت بایدن برای انجام جنگ فاجعه بار دیگر در خاورمیانه هدف واقعی جنگ طلبان است.
طبق گزارش های اخیر آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران برای نخستین بار مواد شکافت پذیر با درجه متوسط در اختیار داشت. توجه به این نکته مهم است که ایران اگر تصمیم سیاسی برای دستیابی به سلاح هسته ای بگیرد ، این روند یک تا دو سال طول می کشد. با توجه به این چشم انداز، سیاست بایدن در قبال ایران و موضع دولتش در قبال برجام به طرز خطرناکی کوته بینانه است.
در حالی که مقام های ایالات متحده به طور مداوم از لفاظی های حقوق بین الملل برای سرزنش کارزار غیرقانونی روسیه استفاده می کنند، افزایش درگیری نظامی با ایران نظم مبتنی بر قوانین را نقض و خاطره حمله به عراق را تداعی می کند. با مشاهده مرگ انسانها و ویرانی تأسیسات در اوکراین و نگرانی در زمینه افزایش تنش اتمی با روسیه، سنجش پیامدهای جنگ بسیار مهم است. این به معنای تأثیر جهانی چنین درگیری ها نیست، همانطور که می توان در افزایش هزینه های غذا و انرژی دید؛ بلکه می تواند تورم و زندگی کارگران آمریکایی را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.
افزایش درگیری نظامی با ایران نظم مبتنی بر قوانین را نقض و خاطره حمله به عراق را تداعی می کند
جنگ با ایران به ویژه جریان قابل توجه نفت از تنگه هرمز در خلیج فارس احتمالاً این شرایط را بدتر خواهد کرد. در چنین شرایطی، آخرین چیزی که در حال حاضر می توانیم ارزیابی کنیم، افزایش تنش با ایران است. در واقع افکار عمومی آمریکا مخالف جنگهای بیشتر هستند، به همین دلیل است که دولت بایدن و ترامپ وعده دادهاند «به جنگ بیپایان پایان دهند». موضوعی که به عبارتی محبوب در گفتمان سیاسی ایالات متحده تبدیل شده است. حتی در تلاش جنگی که مورد حمایت آمریکاست، مانند اوکراین، اکثریت نمیخواهند کشورشان به سمت جنگ با روسیه کشیده شود. علاوه بر این، اکثریت آمریکایی ها همچنان از توافق هسته ای 2015 ایران حمایت می کنند.
جنگ با ایران، کشوری با جمعیت بیشتر از مجموع عراق و افغانستان و موقعیت قویتر در منطقه، اشتباه تاریخی دیگری با نتیجه ای بسیار بدتر از آنچه قبلاً دیدهایم خواهد بود. محاسن و مزایای پایبندی به برجام مشخص است. با وجود این، هزینههای شکست در احیای توافق و احتمال درگیری فراتر از محدودیتهایی است که برای برنامه هستهای ایران وجود دارد.
منبع : راهبرد/ عسل راد؛ کارشناس ارشد مسائل خاورمیانه چتم هاوس