5 نکته درباره مذاکرات وین

مذاکرات رفع تحریم‌ها پس از وقفه پنج ماهه در حالی در وین آغاز به کار کرد که طرف های اروپایی با محوریت جوزپ بورل، هماهنگ کننده اتحادیه اروپا معتقدند این دور می تواند آخرین مرحله مذاکرات باشد. این ادعاها در حالی است که طرف خارج شده از برجام یعنی آمریکا، همچنان بر مواضع غیر اصولی خود تأکید می‌کند و در مقابل، جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر خواسته های منطقی خود با محوریت مسائل اقتصادی، معتقد است در صورت اراده طرف های غربی، حصول توافق در دسترس است.

آنچه از بررسی مواضع طرف های برجام در دور فعلی مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین مشاهده می‌شود، بیانگر پنج نکته ذیل است:

طرف های اروپایی با برجسته کردن دور فعلی مذاکرات تلاش می کنند با حصول توافق و ورود ایران به بازار انرژی، در کنار دستیابی به دستاورد سیاسی از بازگشت به برجام، از بحران انرژی ایجاد شده به واسطه جنگ اوکراین تا حدی رها شوند. ناظران بین المللی معتقدند زمستان سختی در انتظار اروپایی هاست و در صورت عدم چاره اندیشی برای مدیریت بحران انرژی، کشورهای اروپایی با مشکلات عدیده اقتصادی و اجتماعی روبرو خواهند شد.آمریکا به عنوان یکی از بازیگران اصلی مذاکرات، همچنان اراده ای برای جبران اقدامات خود برای خروج از این توافق بین المللی ندارد‌. اظهارات سرد رابرت مالی، مسئول میز ایران، حکایت از تصمیم هيئت حاکمه آمریکا برای حضور نداشتن جدی در مذاکرات دارد. به نظر می آید دموکرات ها بازگشت به برجام را به بعد از برگزاری انتخابات کنگره موکول کردند و معتقدند بازگشت به برجام در برهه فعلی، احتمالاً دستاوردی برای آنها در رقابت های انتخاباتی پیش رو نخواهد داشت. نکته مهم، بی تفاوتی آمریکایی ها نسبت به وضعیت بغرنج هم‌پیمانان اروپایی خود در سایه بحران انرژی است.جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر خواسته های مشروع خود با محوریت مسائل اقتصادی و لزوم ارائه تضمین های سیاسی لازم از سوی واشنگتن، همواره آمادگی خود را برای دستیابی به توافق نشان داده است‌. به نظر می آید در هیئت حاکمه جمهوری اسلامی اجماع لازم برای به سرانجام رساندن مذاکرات وجود دارد، در صورتی که طرف مقابل اراده سیاسی لازم را از خود نشان دهد‌. این نکته قابل ذکر است در صورت طرح خواسته های نامعقول از سوی طرف غربی و عدم پذیرش خواسته های مشروع ایران، توافق به عنوان یک شوی سیاسی خواهد بود و هیچ دستاوردی برای جمهوری اسلامی ایران نخواهد داشت و طبیعی است طرف ایرانی حاضر به پذیرش متن بدون دستاورد نباشد.یکی از بازیگران پشت پرده مذاکرات هسته ای، رژیم صهیونیستی است که با کارت آژانس بین المللی انرژی اتمی و با طرح  ادعاهای بی اساس به‌وسیله این نهاد علیه ایران، تلاش می کند اهرم فشار علیه جمهوری اسلامی ایران را کماکان حتی با حصول توافق حفظ کند‌. سفر چندی پیش رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به سرزمین های اشغالی و سپس تداوم طرح ادعاهای بی اساس علیه فعالیت های هسته ای ایران با وجود توافق گروسی با ایران در اسفند ۱۴۰۰ برای حل موضوعات پادمانی، بیانگر آن است که یکی از موارد اصلی باقی مانده در مسیر حصول توافق، در گرو بازی های سیاسی آژانس بین المللی انرژی اتمی با بازیگردانی رژیم صهیونیستی و آمریکاست. در صورتی که طرف های غربی تصمیمات سیاسی برای کنار گذاشتن ادعاهای سیاسی و نه فنی علیه برنامه هسته ای ایران نگیرند، حصول توافق در دسترس نخواهد بود.مجموع چهار محور فوق نشان می دهد با وجود آمادگی ایران برای حصول توافق عادلانه و منطقی، اروپایی ها به‌عنوان یک بازیگر دنباله رو سیاست های آمریکا، با وجود تبلیغات سیاسی رسانه ای و تعیین ضرب الاجل های تصنعی، نتوانستند اجماع لازم برای حصول توافق با طرف آمریکایی یجاد کنند. 

به نظر می آید دور فعلی مذاکرات همانند دوره های پیشین به دلیل اراده نداشتن لازم طرف آمریکایی و کارشکنی های رژیم صهیونیستی از طریق آژانس بین المللی انرژی اتمی بدون هیچ دستاورد خاصی پایان یابد.