علیه تاریخ

یکی از اخبار جعلی درباره تاریخ ایران ادعای ساخته شدن نخستین راه‌آهن ایران در دوره رضاخان است. در حالی که بررسی تاریخچه خط آهن در ایران نشان می‌دهد، از حدود یک قرن قبل از ظهور پدیده رضاخان در تاریخ، ایران صاحب خط آهن بوده و نسبت دادن ساخت نخستین خط آهن به رضاخان پهلوی تنها برای افسانه‌سازی از وی انجام شده و هیاهویی ژورنالیستی بیش نیست. حسین مکی در کتاب «تاریخ بیست ساله ایران» به پیشینه شکل‌گیری راه‌آهن اشاره دارد. «نخستین لکوموتیو بر روی ریل راه‌آهن ایران همانطور که گفته شد در سال 1848 ساخته شد که بندرانزلی را به پیربازار رشت وصل می‌کرد. ۱۲ کیلومتر از این خط تا اواسط دوره پهلوی اول فعال بوده است. این لکوموتیو میراث صنعتی مهمی محسوب می‌شود؛ زیرا اولین و قدیمی‌ترین راه آهن ایران است. انتخاب گیلان هم در آن زمان برای کشیدن نخستین ریل راه آهن گزینه بیراهی نبوده است، زیرا گیلان در زمان قاجار از مهم‌ترین مراکز تجاری ایران محسوب می‌شده و در مسیر مبادلات تجارت شمال به اروپا به «دروازه اروپا» معروف بوده است. کمپانی روسی خوشتاریا راه‌آهن رشت‌ـ پیربازار را دایر کرد و به این ترتیب رشت به انزلی مرتبط شد. قبل از احداث راه آهن تردد از رشت به انزلی سخت بود. انتقال کالاها هم توسط قایق‌های باری و رودخانه انجام می‌شد که مقرون به‌صرفه نبود و زمانبر هم بود. شروع فعالیت‌ باقی لکوموتیوها در ایران از سال 1261 هجری شمسی و مربوط به خط تراموایی میان تهران و شاه عبدالعظیم به طول ۸۷۰۰ متر بود. خط آهن بعدی بین محمودآباد و آمل در سال 1265 هجری شمسی ایجاد شد. این راه‌آهن را یک شرکت بلژیکی ساخت. قرار بود که این طرح تا تهران ادامه یابد که به‌دلیل اختلاف دولت ایران و پیمانکار ادامه آن متوقف شد. در سال 1267 هجری خورشیدی خط آهن دیگری که هنوز بقایای آن وجود دارد، بین تهران و شهرری ایجاد شد که حدود 9 کیلومتر طول داشت. امتیاز آن را یک فرانسوی به‌نام موسیو بوانال از دولت ایران گرفت و برای ساخت آن 2 میلیون فرانک فرانسه هزینه شد. در سال 1291 شمسی امتیاز احداث راه‌آهن جلفا‌ـ تبریزـ صوفیان‌ـ شرفخانه با روس‌ها امضا شد. این قرارداد دوره‌ای 75 ساله داشت و کل هزینه ساخت آن با روسیه بود. طول این خط آهن 146 کیلومتر بود که ساخت آن در سال 1295 به پایان رسید. خط آهن صوفیان‌ـ شرفخانه هم به‌طول 53 کیلومتر در همان سال افتتاح شد. در جنوب کشور نیز خط آهن بوشهر به برازجان به‌طول 60 کیلومتر توسط انگلیسی‌ها احداث شد که در راستای حفاظت از حوزه نفوذ آنها ایجاد شده بود. خط آهن میرجاوه به زاهدان هم به‌طول 92 کیلومتر و با هدف اتصال ایران به مستعمرات انگلستان ساخته و در سال 1299 افتتاح شد.»