دیپلماسی آشتی جویانه عراق به سرانجام می‌رسد؟

یک رسانه عراقی از ادامه تحرکات دیپلماتیک این کشور در زمینه حل و فصل میان آمریکا و ایران و ایران و عربستان خبر داد.

پایگاه خبری «ارفع صوتک» در گزارشی آورده است: عراق تلاش‌های مستمری را به منظور حل و فصل اوضاع بین آمریکا و ایران و برقراری مجدد توافق هسته ای انجام می‌دهد. این تلاش ها در چارچوب تلاش‌های دیگری است که عراق برای بهبود روابط ایران با شماری از کشورهای منطقه بویژه عربستان، مصر و اردن انجام می دهد.

چرا عراق اینکار را انجام می‌دهد؟ و این آشتی چه نفعی برای بغداد دارد؟

چند روز پیش بود که « فواد حسین» وزیر خارجه عراق از میانجی گری کشورش میان آمریکا و ایران درباره برجام خبر داده بود که با هدف احیای برجامی انجام می شود که واشنگتن در سال 2018 در دوره «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا از آن خارج شد.

این نقش با استقبال وزارت خارجه ایران روبرو بود و از زبان سخنگوی خود از تلاشهای عراق در این زمینه استقبال کرد.

فواد حسین در گفتگو با المانیتور گفته بود: برکسی پوشیده نیست که من با مقامات ایرانی و آمریکایی در تماس هستم. دو طرف به ما اعتماد دارند و به نفع عراق است که تنش بین واشنگتن و تهران را کاهش دهد.این تماس‌ها را ادامه خواهم داد و امیدوارم که دو طرف بار دیگر گفتگو را از سر بگیرند.

طی دو سال گذشته بغداد نقش میانجی را میان عربستان و ایران دو کشور مهم در منطقه ایفا کرد و از سال 2021 دو طرف سلسله مذاکراتی را در بغداد به منظور بررسی راه‌های حل اختلافات میان خود شروع کردند. عراق تلاش مشابهی در زمینه بهبود روابط ایران و مصر هم انجام داد.

دیپلماسی آشتی جویانه عراق با برگزاری کنفرانس بغداد در اگوست 2021 به اوج خود رسید؛ کنفرانسی که با حضور سران مصر، اردن، قطر، امارات، کویت و با حضور وزرای خارجه ایران و عربستان وترکیه برگزار شد.

در جریان این نشست بر ضرورت تمرکز بر مقابله با چالش‌های مشترک تاکید کرد و طرفهای شرکت کننده بر نقش عراق به عنوان عامل فعال در منطقه تاکید کردند که این اجازه نقش میانجی میان قطب‌های دارای کشمکش را می‌دهد.

«احسان الشمری» رئیس یک اندیشکده سیاسی در این باره گفت: علی رغم اینکه عراق ابزارهای زیادی را برای ایفای موفقیت آمیز نقش میانجی گری ندارد اما فلسفه بغداد برای موفقیت تلاش‌هایش مبتنی بر پیروی از سیاست بی طرفی و همچنین بهره برداری از این موضوع است که خاکش فضایی برای درگیری بین نیروهای منطقه است و همین موضوع این کشور را واجدشرایط آشتی و مذاکره برای همگرایی می‌گرداند.

«مهران کامروا» استاد مطالعات ایران در دانشگاه «جرج تاون» قطر نیز در این باره گفت: میانجی گری های بین المللی انواع مختلفی دارد که شامل تدوین برنامه ای برای گفتگوها و اعمال فشار بر طرف‌ها برای امتیازدهی و یا اکتفا به فراهم کردن کانال ارتباطی بین دو گروه درگیر برای رساندن پیام‌های آنها می‌شود. عراق نوع اخیر را اعمال می‌کند و این قدرت و منابع زیادی را می‌طلبد.

کامروا می گوید: آمریکا و ایران عمیقا درگیر سیاست عراق هستند بنابراین به نفع عراق است که آن دو مصالحه کنند و دست از رقابت در مسائل منطقه‌ای بردارند.

این همان موضوعی است که «محمد شیاع السودانی» هم در ابتدای سال جاری به آن اشاره و تاکید کرد که هرگونه تنش بین آمریکا و ایران تاثیر منفی روی عراق دارد.

«مهندالجنابی» استاد علوم سیاسی در دانشگاه «جهان» اربیل هم گفت: میانجی گری های عراق بین آمریکا و ایران نه تنها برای دوطرف برای همه طرف‌ها در منطقه بویژه عراق مفید است.

علاوه بر این بغداد از این طریق به دنبال بهبود وجهه خود و قرار دادن خود در کانون رویدادها پس از سال ها انزوا است.

«الیزابت شکمن» پژوهشگر سیاسی متخصص در مسایل خاورمیانه هم گفت: بغداد نمی‌خواهد خود را بیش از این در منطقه  در حاشیه ببیند. بنابراین تلاش می‌کند که ابتکارات سیاسی را یکی پس از دیگری اتخاذ کند تا بار دیگر مطرح شود.

«رنارد منصور» تحلیلگر سیاسی امور عراق هم بیان کرد: بغداد به دنبال تبدیل شدن به قدرت برجسته و میانجی مورد تایید کشورهای مهم در خاورمیانه است و از اینکه عرصه کشمکش سیاسی قدرتهای منطقه باشد، فاصله بگیرد.

«قرمان بالانی» تحلیلگر سیاسی مرکز خاورمیانه هم گفت: از زمان غلبه بر داعش در سال 2017 و بازپس گیری موصل و سپس کرکوک، میل عراق به ایفای نقش برجسته در سیاست بین المللی است و این در دوره مصطفی الکاظمی نخست وزیر سابق به اوج خود رسید.

براساس گفته تحلیلگران، یک نقش منطقه ای بزرگتر برای عراق شاید از رقابت بزرگ بین آمریکا و ایران بکاهد و علاوه بر این برای اوضاع داخلی عراق نیز مفید خواهد بود و باعث افزایش ثبات عراق و تقویت حاکمیت آن می شود.

این رسانه در ادامه به تاریخچه ای از میانجی گری‌های عراق هم پرداخته و آورده است: از قدیم، عراق جایگاه بزرگی در منطقه به پشتوانه روابط قوی با همه همسایگان خود داشته است، موضوعی که آنرا به عنوان میانجی گر موثر در بحران‌های منطقه تبدیل کرده است.

 دیماه گذشته هم پایگاه « العربی الجدید» به نقل از دو مسئول عراقی که به نام آنها اشاره ای نکرد، نوشت که «محمد شیاع السودانی» نخست وزیر از «فواد حسین» وزیر امور خارجه عراق و تیمی از دفترش خواسته است تا تلاش های میانجیگرانه عراق بین تهران و ریاض را به منظور ترتیب دادن دیدار جدیدی بین طرف در برهه پیش رو از سربگیرند.

به گفته این مسئول، السودانی از جزئیات و روند تحولات جلسات گفت‌وگوی گذشته (بین تهران و ریاض) و بارزترین نکات اختلاف و اشتراک مطلع شده است.

عراق تاکنون میزبان پنج دور از مذاکرات بین ایران و عربستان بوده است.

منبع: تسنیم