چگونه مسیر ۲۰ کیلومتری را رضا شاه پهلوی ۳۸۵ کیلومتر کرد؟

حاتم‌بخشی و وطن‌فروشی شاهان گذشته ایران، امروزه بر کسی پوشیده نیست و هر زمان سخن از این خیانت‌ها پیش می‌آید، عموم مردم یاد عهدنامه‌هایی، چون گلستان و ترکمانچای می‌افتند که حقیقتاً یادآوری آن برای هر ایرانی دردآور است. اما جالب است بدانیم که خیانت‌های صورت گرفته در دوران پدر و پسر پهلوی برای بخشش خاک ایران بزرگ، حتی اگر به لحاظ وسعت و مساحت کمتر از شاهان گذشته باشد، به یقین از نظر ژئوپلیتیکی جزو رتبه‌های برتر خیانت‌ها می‌تواند محسوب شود

رضا شاه پهلوی کسی بود که در بیگانه‌پرستی و غربگرایی گوی سبقت را از همه گذشتگان ربوده بود و برای جلب رضایت و توجه بیگانگان از ارتکاب هیچ خیانتی ابایی نداشت. او وقتی که با توطئه چینی انگلیس‌ها دست به امضای قرارداد سعدآباد می‌برد، در واقع یکی از بزرگترین خیانت‌های طول تاریخ این کشور را امضاء می‌کرد. خیانتی که اکنون آثار و تبعات آن کاملاً خود را نشان می‌دهد و هیچکس (حتی دوست‌داران و جیره‌خورانشان) توان دفاع از آن خیانت را ندارند.

در پیمان سعدآباد، چندین نقطه از خاک ایران مظلوم جدا شده و به عنوان تحفه‌ای از سوی شاه ایران به کشور‌های همسایه تقدیم شد که در این نوشته به بررسی تنها یک اثر کوچک از یکی از این مناطق جدا شده از خاک ایران می‌پردازیم و این منطقه مربوط به حوزه آذربایجان و منطقه کوه‌های آرارات و قره‌سو است که اکنون جزو خاک کشور ترکیه محسوب می‌شود.

در این خیانت رضا شاه، با جداسازی منطقه آرارات و قره‌سو از خاک ایران، دیگر ایرانیان برای رفتن به کشور ارمنستان و رسیدن به پایتخت این کشور، باید قید مسیر کوتاه ۲۰ کیلومتری از منطقه آرارات و یا حتی فاصله ۴۸ کیلومتری از منطقه قره‌سو را می‌زدند و برای رسیدن به این مقصد، مسیری که اکنون نیز از آن استفاده می‌شود را جایگزین می‌کردند. مسیر فعلی از شمال استان آذربایجان شرقی در داخل ایران آغاز و پس از عبور از مناطق کوهستانی و عموما صعب‌العبور در استان‌های مقری، کاپان، قوریس، سیسیان و ... کشور ارمنستان و حتی ورود کوتاهی به خاک جمهوری آذربایجان در نزدیکی استان کاپان ارمنستان بلاخره پس از طی مسافت حدود ۳۸۵ کیلومتری به پایتخت ارمنستان (ایروان) می‌رسد.

این بررسی به خوبی نشان می‌دهد که حتی اگر تنها از این زاویه به این وطن‌فروشی انجام شده توسط رضا شاه پهلوی نگاه کنیم، به خوبی درک می‌کنیم که اکنون این منطقه از جغرافیای کشور تا چه اندازه برای کشورمان ارزشمند و حیاتی است و اگر این خیانت صورت نگرفته بود، امروز ما هیچ دغدغه و نگرانی برای روابط همسایگی با جمهوری آذربایجان نداشتیم و اگر آذربایجان به هر دلیل قصد اتصال خاک منطقه نخجوان به خاک خود را داشت، جمهوری اسلامی راه دسترسی خود به کشور ارمنستان و از آن طریق مسیر اتصال به اروپا را در خطر نمی‌دید.