رستگاری با زندگی جمعی

اگر می‌خواهیم از ظلم نفس و از بدی‌های خود رها بشویم، جز در زندگی جمعی نمی‌شود. اینکه تصور کنیم من تنهایی و به دور از جمع می‌توانم خودسازی کنم، اشتباه است، باید در متن جامعه و در ارتباطات با دیگران قرار بگیری. کسی که نمی‌رود در جمع قرار بگیرد و با جمع زندگی بکند، در واقع صورت‌ مسئله اصلاح نفسش را پاک کرده است و به جایی نمی‌رسد. کسی که در جمع مؤمنانه قرار می‌گیرد، تازه آغاز ورزش روحی، ورزش فکری و نشاط معنوی‌اش است. تازه آغاز طی کردن پله‌ها به سوی خداست. انسان خلیفه‌الله است، به تعبیری خدا می‌خواهد همه ما را خدا کند! اوج رهایی همان خدایی است، خدا به ما می‌گوید «تو هم سعی کن مثل من بشوی!» چندتا مخلوق در اختیارت قرار می‌دهد که همین رفقا و جمع مؤمنان اطراف تو هستند؛ تو نسبت به او، خدا باش، او هم نسبت به تو خدا بشود، شئون خدایی چیست؟ مثلاً اینکه روزی بدهید، ستارالعیوب باشید، غفارالذنوب باشید، کارآفرینی کنید، نظارت کنید، دلسوزی کنید، به هم کمک کنید. خدا می‌خواهد همه ما را خدا کند، ببینید خدا برای ما انسان‌ها چقدر احترام قائل است، می‌فرماید: «ما فرزندان آدم را بسیار گرامی داشتیم»(اسراء/ 70) همچنین به پیامبر(ص) می‌فرماید: «تو بر آنها سیطره نداری»(غاشیه/ 22)؛ این حرف‌ها بسیار عمیق است! خدا می‌خواهد ما را به خدایی برساند. رسول ‌خدا(ص) فرمود: همۀ شما درباره دیگران مسئول هستید؛(جامع‌الاخبار، ص 119) یعنی هم تو رئیس هستی، هم من، هم او، هم آن دیگری... حالا حساب کنید اگر ما با هم باشیم، چه می‌شود! الان در جامعه ما و بین مردم، یک «به من چه؟» وجود دارد، بعضی‌ها در آن رئیس هستند و بعضی‌ها مرئوس هستند. در حالی‌ که مثلاً الگوی نهایی یک کارخانه این است که مال همه باشد؛ یعنی همه کارگرها در آن سهم داشته باشند، حالا اینکه مدل تعاونی‌اش چگونه باید باشد، به وضعیت فرهنگی و منطقه‌ای و کار و شغل و تخصصی بودن و چیزهای دیگر بستگی دارد. بنابراین، برای یک انسان، کارمند و کارگر شدن خوب نیست، مگر اینکه مجبور بشود. خدا می‌خواهد ما را خدا کند، لذا ما باید همه شئون خدایی را داشته باشیم. ولایت می‌خواهد همه ما را به ولایت برساند، «وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ»(توبه/ ۷۱) امیرالمؤمنین(ع) بر ما یک‌جور ولی است، ما هم نسبت به همدیگر یک‌جور ولی هستیم. البته مدل‌هایش ممکن است فرق بکند، ایشان اختیارات مطلق دارد برای اینکه بتواند ما را به ولایت برساند، نه به اطاعت! اطاعت هم لازمه رسیدن به ولایت است. ایشان یک‌جور ریاست دارد برای اینکه بتواند ما را به ریاست برساند. اولیای خدا نمی‌خواهند ما را در این سطح نگه دارند، بلکه می‌‌خواهند ما اوج بگیریم.