رسول خدا(ص) لیله‌القدر خود را به میدان آورد

تفسیر فعل معصوم(ع) باید در بستر تحلیل شخصیت و عظمت ایشان واقع شود. در تحلیل خطبه، گاهی فقط به جمله‌ها و فرازها توجه می‌شود؛ ولی گاهی روابط فرازها نیز در نظر گرفته می‌شود. حضرت زهرا(س) در میان صحنه درگیری و در متن یک امتحان بزرگ، خدا را حمد می‌کنند. این حمد چه معنایی دارد؟ آیا این حمد، یک حمد معمولی و از باب عادت است یا اینکه حضرت زهرا(س) در متن این بلا، جمال صنع الهی را می‌بینند و با توصیفی که از توحید دارند، مبنای درگیری با جبهه کفر را که به منزله پیش فرض این درگیری است، بیان می‌کنند. ایشان درباره سایر بخش‌های خطبه این گونه توضیح می‌دهند که بعثت رسول خدا(ص)، دین و شریعت در عبارت‌های بعدی این خطبه تحلیل می‌شود. در ادامه حضرت زهرا(س) متذکر این نکته می‌شوند که مقام خلافت، چیزی نیست که با قرارداد اجتماعی ایجاد شود؛ بلکه کسانی می‌توانند سکان‌داری کنند که در این میدان ایستاده‌اند، فداکاری کرده‌اند و اهل این میدان هستند. بر اساس قراین تاریخی، دشمنان حتی درصدد نفی انتساب حضرت به رسول(ص) بودند که در این خطبه حضرت این نقشه را برای همیشه خنثی می‌کنند. منشأ اصلی جریان نور، رسول مکرم اسلام(ص) است. جریان ظلمت درصدد است تا این نور را خاموش کند و البته خدای متعال، نه تنها اجازه خاموش کردن این نور را نمی‌دهد، بلکه آن‌ را که به نور امام تفسیر شده است، به اتمام می‌رساند. نبی اکرم(ص) و اهل بیت(ع) همانند نور الهی هستند که در این عالم تنزل یافته‌اند. در این عالم، دو سیر وجود دارد: یکی سیر در وادی نور و دیگری سیر در وادی ظلمات. ائمه حق به نور دعوت می‌کنند و اولیای کفر در صددند تا عباد را به وادی ظلمت ببرند. پس منازعه اصلی این است که در سرنوشت بشر چه چیزی باید حاکم شود؛ سیر در وادی نور یا سیر در ظلمات؟ بر اساس آیه 35 سوره نور، سیر در وادی نور با مشکات واقع می‌شود و مشکات در آیه نور، به حضرت زهرا(س) تفسیر شده است که مثل نور الهی است. ایشان مشکاتی هستند که هم نور ائمه و هم قرآن در آن تنزل پیدا کرده است. همان‌طور که لیله‌‌القدر نیز به حضرت زهرا(س) تفسیر شده است. خُلق کریمه را خدای متعال، ابتدا به نبی اکرم(ص) داده‌اند. تولی عباد موجب ظهور اخلاق حمیده در آنها و تبری از ابلیس، مانع نفوذ شیطان در مملکت آنها می‌شود؛ زیرا همان طور که نبی اکرم(ص) اساس اخلاق حمیده است، اولیای کفر نیز اساس اخلاق رذیله‌اند. ایشان موضوع درگیری نبی اکرم(ص) با جبهه کفر را به طاعت و عصیان تحلیل می‌کنند و ضمن عظیم شمردن دامنه درگیری در این‌باره می‌گویند: همه انبیاء، جنود نبی اکرم(ص) و فرماندهان ایشان هستند، همان‌طور که فراعنه جنود ابلیس هستند. در نقطه‌ای که این درگیری به اوج خود می‌رسد، شخص نبی اکرم(ص) به میدان می‌آیند و لباس بشر به تن می‌کنند؛ همان‌گونه که محور کفر نیز به میدان می‌آید؛ از همین‌روست که رسول خدا(ص) در این زمان باید شب قدر خود را در مقابل دولت باطل به میدان بیاورند. بنابراین، حضرت زهرا(س) در این‌زمان خاص، لباس بشر به تن پوشیده‌اند و آمده‌اند.