آغاز تظاهرات گسترده در آرژانتین علیه دولت افراطی/ وضعیت اضطراری در بوئنوس آیرس

همان گونه که پیش‌بینی می‌شد، حضور خاویر میلی سیاستمدار افراطی و پرتنش آرژانتینی در راس معادلات سیاسی و اجرایی این کشور آمریکای لاتین، مولد بحران‌های زیادی خواهد بود. به نظر می‌رسد ناآرامی‌ها در بوئنوس آیرس در همین نقطه (هفته‌های نخستین حضور میلی در مسند قدرت) کلید خورده است. انتخاب خاویر میلی، اقتصاددان «اولترا لیبرال» آرژانتین به عنوان رئیس جمهور جدید این کشور، استقبال چهره‌های سیاسی جنجالی همچون دونالد ترامپ، رئیس جمهور پیشین ایالات متحده و ژائیر بولسونارو، رئیس جمهور پیشین برزیل را در پی داشت.

ترامپ در شبکه اجتماعی «تروث سوشال» ضمن تبریک به میلی نوشت که به او افتخار خواهد کرد و اینکه خاویر میلی می‌تواند کشورش را متحول کند. ژائیر بولسونارو نیز که دیدگاه‌های راست افراطی دارد، نوشت که با انتخاب خاویر میلی «امید به منطقه بازگشته است» و ابراز امیدواری کرد که بار دیگر «باد‌های خوبی به سمت ایالات متحده و برزیل برسد» و «صداقت، پیشرفت و آزادی بازگردد». میلی همان شعار‌های ترامپ را سر می‌دهد و از او تحت عنوان ترامپ برزیل یاد می‌شود. یکی دیگر از شخصیت‌هایی که از این پیروزی استقبال کرد ایلان ماسک، میلیاردر آمریکایی بود که در شبکه «ایکس» نوشت: «رفاه در انتظار آرژانتین است.»

نتایج رسمی شمارش آراء دور دوم انتخابات ریاست جمهوری آرژانتین نشان داد که خاویر میلی توانست با کسب ۵۵.۹۵ درصد آرای ریخته شده به صندوق‌ها، از رقیب خود سرجیو ماسا (وزیر اقتصاد) پیشی بگیرد و به این ترتیب از ۱۰ دسامبر قدرت اجرایی را در این کشور واقع در آمریکای جنوبی از آن خود کند.

سیاست آتی آرژانتین در قبال واشنگتن
اگرچه او بار‌ها در جریان مبارزات انتخاباتی‌اش با دونالد ترامپ مقایسه شده بود، اما هنوز روشن نیست که سیاست خارجی او بویژه در قبال دولت دموکرات ایالات متحده چگونه خواهد بود. بویژه آنکه آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا نیز با استقبال از «مشارکت قوی و برگزاری مسالمت‌آمیز» انتخابات آرژانتین «پیروزی خاویر میلی» را تبریک گفته است. اما بر همگان مسجل است که میلی در انتظار بازگشت جمهوریخواهان، خصوصاً ترامپ به کاخ سفید است. مرد ملقب به «ترامپ آرژانتینی» با مو‌های ژولیده و خط ریش چکمه‌ای، در واقع یک اقتصاددان ۵۳ ساله با گرایش راست افراطی است که پیش از ورود به عرصه سیاست، به عنوان یک اقتصاددان در یکی از شرکت‌های تجاری بزرگ آرژانتین کار می‌کرد. آغاز حضور خاویر میلی در عرصه سیاسی آرژانتین به سال ۲۰۲۱ میلادی برمی‌گردد؛ یعنی زمانی که او حزب پیشرفت آزادی (La Libertad Avanza) را در ژوئیه تاسیس کرد و سپس به عنوان نماینده وارد پارلمان این کشور در بوینس‌ آیرس شد. خاویر میلی پیش از آن، عمدتا به عنوان یک اقتصاددان «آنارکو‌-سرمایه‌دار» شناخته می‌شد و گاه در تلویزیون این کشور از دیدگاه‌هایش دفاع می‌کرد.

تا همین اواخر، تقریباً هیچ کارشناس سیاسی باور نداشت که او شانسی برای تبدیل شدن به رئیس‌جمهور دومین اقتصاد بزرگ آمریکای جنوبی داشته باشد و به همین دلیل وقتی در ماه اوت، خاویر میلی در مرحله اول انتخابات ریاست جمهوری آرژانتین به پیروزی رسید و به مرحله دوم راه یافت، شگفتی بسیاری را برانگیخت. خاویر مایلی در این مدت در شبکه‌های اجتماعی بسیار فعال بود و همزمان، با سخنرانی‌های آتشین درباره شایسته‌سالاری، در میان رای‌دهندگان جوان که از احزاب سنتی کشور و فقر و تورم فزاینده آن سرخورده شده بودند، بسیار محبوب شد.

او مقابل حامیانش عمدتا در ظاهر یک «شو من» پدیدار می‌شد و برای دفاع از ایده‌هایش از استفاده از هر نوع اصطلاح و عبارت و ناسزایی هراس نداشت و حتی از نشان دادن «اره برقی» به عنوان نمادی از قلع و قمع‌هایی که قصد داشت در صورت رسیدن به قدرت در بخش‌های دولتی و اجرایی انجام دهد، ابایی نداشت. او اعلام کرده است که اجرای برنامه‌هایش مستلزم حذف نیمی از وزارتخانه‌های دولتی از جمله بهداشت و آموزش است و در آخرین کلیپ خود قبل از انتخاب شدن به عنوان رئیس جمهور آرژانتین نیز اعلام کرد که «ما بهداشت را خصوصی نمی‌کنیم، آموزش را خصوصی نمی‌کنیم».

سیاست‌های جنجالی
خاویر میلی که به دلیل ظاهر موهایش خود را «شیر» می‌نامد ایده‌هایی بسیار جنجالی دارد؛ از کاهش قوانین کار و در مقابل گسترش خصوصی‌سازی گرفته تا پایان دادن به سیستم حمایت‌های اجتماعی در این کشور که از نظر او عامل اصلی «کسری بودجه» در آرژانتین بوده است. دیدگاه‌های جنجالی او به این موارد ختم نمی‌شود؛ او در جریان مناظرات انتخاباتی خود، رقم پذیرفته شده ۳۰ هزار کشته و ناپدید شده در دوران دیکتاتوری آرژانتین (۱۹۷۶ تا ۱۹۸۳ میلادی) را رد کرد و ادعا کرد که تعداد قربانیان کمتر از ۹ هزار نفر است. خاویر میلی همچنین بشدت مسئولیت انسان در قبال تغییرات آب و هوایی را رد می‌کند و در این زمینه نیز دیدگاهی مشترک با دونالد ترامپ و ژائیر بولسونارو، رؤسای جمهور سابق ایالات متحده و برزیل دارد. رفتار شوکه کننده او حتی تا توهین به پاپ فرانسیس، رهبر آرژانتینی کلیسای کاتولیک نیز پیش رفت و در پیام‌های انتخاباتی‌اش نیز بر این شعار تاکید داشت که «از تغییر نترسید».
خاویر میلی علاقمند به صحبت درباره دوران کودکی‌اش نیست و تنها عضوی از خانواده که با او رابطه نزدیکی دارد خواهرش کارینا مایلی است که کمپین انتخاباتی او را اداره می‌کرد. خاویر بار‌ها خواهرش را «رئیس» خود و معمار به قدرت رسیدنش توصیف کرده است.

اولین شوک میلی به آرژانتین
خاویر میلی، رئیس‌جمهور جدید آرژانتین می‌خواهد با اعلام وضعیت اضطراری، پروژه "شوک‌درمانی" خود در حوزه اقتصاد و مالی را اجرا کند و قوانین موجود را تغییر دهد. خاویر میلی، رئیس‌جمهور پوپولیست راست‌گرای جدید آرژانتین، هنگام تحلیف خود وعده "شوک‌درمانی" داده بود. حال این پروژه او شکل ملموس به خود می‌گیرد. میلی می‌خواهد، با فرمانی تا سال ۲۰۲۵ وضعیت اضطراری حاکم کند تا در مجموع ۳۵۰ قانون فعلی را تغییر دهد یا لغو کند.
این محدودیت‌ها شامل دخل و تصرف در قوانین اجاره و کار، سیستم‌های مالی و بازنشستگی خواهد شد و پیش‌بینی می‌شود تا ۷ هزار فرصت شغلی در بخش دولتی حذف شوند. بر اساس طرح میلی، این وضعیت اضطراری قرار است به مدت دو سال دیگر یعنی تا پایان دوره ریاست‌جمهوری وی تمدید شود. در صورتی که پارلمان با این پیش‌نویس موافقت کند، این فرمان می‌تواند اجرایی شود. برای جلوگیری از آن، هر دو مجلس قانونگذار کنگره باید این پیش‌نویس را مسدود کنند. حزب میلی موسوم به "آزادی پیشتاز" در هر دو مجلس کنگره در اقلیت است. در وضعیت‌های اضطراری، رئیس‌جمهور میلی اختیارات گسترده‌ای برای تصمیم در مورد موضوعاتی دارد که در حال حاضر تنها از سوی پارلمان اتخاذ می‌شود. در فرمان حکومتی او همچنین محدودیت در تظاهرات، اصلاحات گسترده نظام انتخابات، تغییرات گسترده مالیاتی و اختیارات اجرایی برای خصوصی‌سازی شرکت‌های دولتی پیش‌بینی شده است.

تظاهرات اتحادیه‌های کارگری در بوئنوس آیرس
هزاران نفر بار دیگر در اعتراض به این طرح‌ها به خیابان‌ها آمدند. در بوئنوس آیرس، پایتخت آرژانتین، تظاهرکنندگان از قوه قضاییه خواستند این فرمان را باطل اعلام کند. افراد زیادی پرچم آرژانتین را به اهتزاز درآوردند و پلاکارد‌هایی با مضمون "وطن، فروشی نیست" حمل کردند. خراردو مارتینز، رئیس اتحادیه صنعت ساختمان‌سازی تاکید کرد: «ما مشروعیت رئیس‌جمهور میلی را زیر سوال نمی‌بریم، اما می‌خواهیم که او به تفکیک قوا احترام بگذارد.» پس از پایان تظاهرات، برخی گروه‌های مجزا از هم با پلیس درگیر شدند. به گزارش رسانه‌ها، چند نفر بازداشت شده‌اند. همان گونه که اشاره شد، خاویر میلی ۵۳ ساله فردی تازه‌وارد در حوزه سیاست است، اما توانسته با برنامه پوپولیستی-لیبرال‌منشانه راست‌گرایانه و ظاهری تحریک‌کننده، خود را به رهبری کشوری برساند که سومین اقتصاد بزرگ آمریکای لاتین است. آرژانتین سال‌هاست دچار یک بحران اقتصادی جدی است. تورم به بیش از ۱۶۰درصد رسیده است و بیش از ۴۰درصد از جمعیت کشور در فقر زندگی می‌کنند. دلایل این امر دستگاه دولتی متورم و اقتصاد قدرتمند در سایه است که مانع از کسب درآمد مالیاتی برای دولت می‌شود.