غدیر از سرنوشت جهان تا رقم خوردن آینده مسلمانان/ اهمیت غدیر برای اسلام

هجدهم ذی‌الحجه مصادف با چنین روزی بزرگترین اتفاق تاریخ اسلام رخ داد. واقعه‌ای که در مسیر برگشت از زیارت حج به دستور خداوند بر بالای جهاز شتران رقم خورد و علی (ع) به عنوان وصی و جانشین رسول خدا معرفی شد و همه با ایشان بیعت کردند. اما پای عهدشان نماندند که اگر می‌ماندند اتفاقات بسیاری رخ می‌داد من جمله اینکه خداوند دوزخ را خلق نمی‌کرد.

برای بررسی اهمیت و جایگاه غدیر در اسلام با حجت‌الاسلام ابراهیم بهاری گفتگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.

*جناب بهاری اهمیت و جایگاه غدیر در اسلام را چگونه تحلیل می‌کنید؟
** اگر بخواهیم جریان غدیر را بررسی کنیم و اهمیت آن را بدانیم باید  به این نکته اشاره کنیم که پروردگار متعال در قرآن کریم به رسول گرامی اسلام می‌فرماید که آن دستوری که به تو دادیم را ابلاغ کن و آن چیزی که از جانب پروردگار عالم بر تو نازل شده اگر انجام ندهی رسالت تو به هدف نرسیده و به چالش کشیده شده و دچار صدمه و نقصان می‌شود؛ معلوم می‌شود که جریان غدیر و جریان اعلان حاکمیت حضرت علی (ع) بعد از وجود مبارک حضرت محمد (ص) یک اعلان الهی و یک انتساب الهی است.

راجع به این حادثه با اهمیت هم می‌بینیم که شیعه و سنی هزاران هزار حدیث و مطلب و تاریخ نگاری و سرایش شعر دارند و میبینیم که مرحوم علامه امینی ۱۱ جلد کتاب الغدیر را به رشته تحریر در آورده و تمام اسرار  روز غدیر را از قرن اول تا بدین لحظه آورده و بیان کرده که مجموعه علمای اهل سنت و همه آزادی خواهان عالم به این موضوع اشاره و مطرح کردند که رسول اکرم در آن گرمای جانسوز حجاز جمعیت رفته را برمی‌گرداند و منتظر جمعیت عقب‌مانده می‌ماند تا همه میرسند و بیش  از ۱۲۰هزار حاجی در آن مکان مقدس جمع می‌شوند و از جهاز شتران منبری درست میشود و پیغمبر بر بالای این تپه و  منبر درست شده قرار می‌گیرد و جمعیت را مورد خطاب قرار می‌دهد که آیا قبول دارید که من صادقم و بر شما از جانب حضرت حق این تسلط را دارم و این سلطه الهی بر من ارزانی شده و به جان مومنین بیشتر از خودشان اهمیت دارم و همه عنوان می‌کنند که بله شما صاحب چنین جایگاهی هستید و حضرت می‌فرماید بدانید که پروردگار متعال به من امر کرده که جانشینی برای خود انتخاب کنم و بعد دست امیر المومنین حضرت علی (ع) را بالا می‌گیرد و می‌فرماید: «من کنت مولاه و هذا علی مولاه» هر کس من امیر و مولای اویم بعد از من علی، (ع) امیر و مولای اوست و ادامه می‌دهد که «خدایا حفظ کن آن کسی که برای امیرالمومنین یار و یاور است و دشمن باش با کسی که نسبت به امیر المومنین دشمنی کند و یاری کن کسی که علی (ع) را یاری می‌کند و نابود کن کسی را که اراده کند نسبت به امیرالمومنین علی‌ابن‌ابی‌طالب قدم شری بر دارد.»

میبینیم در خطبه‌ای که حضرت رسول در غدیر خم  ایراد می‌کند علی (ع) را هم معرفی می‌کند که علی (ع) کیست؟ و چه جایگاه و عظمتی دارد؟ و او را به مردم معرفی می‌کند و باز معرفی تمام نمیشود و به این جمعیت انبوه می‌فرماید بیایید با علی‌ابن‌ابی‌طالب بیعت کنید و جمعیت جمع شده و صف می‌بندند و مردان یکی یکی با امیرالمومنین بیعت می‌کنند و تبریک می‌گویند و  فریاد می‌زنند که مبارک باد  بر تو‌ ای اب الحسن که بر مومنان امیر شده و ولایت پیدا کردی و بعد بیعت مردان که تمام شد پیامبر فرمودند که حتی بانوان هم با علی (ع) بیعت کنند به این شکل که تشتی گذاشته و پر آب کردند و امیرالمومنین دستشان را در تشت گذاشتند و از آن طرف بانوان می‌آمدند و غیر مستقیم  با ایشان بیعت می‌کردند.

*دلیل این واقعه چه بود؟
** دلیل همه این محکم کاری‌ها این بود که مردم آگاه شده و به این مسئله عالم شوند با اینکه قبلش هم پیغمبر اکرم بار‌ها و بار‌ها حضرت علی (ع) را معرفی کرده بود.
مسئله  غدیر و اهمیت آن این است که اگر جامعه اسلامی آن روز منحرف نمیشد و براساس غدیر پیش می‌رفت و در آنچه حضرت رسول عنوان کرده بود اختلاف پیش نیامده و اختلافی در جامعه اسلامی به وجود نمی‌آمد قطعا امروز رشد اسلام به عالی‌ترین شکل ممکن رخ داده بود و وحدت کلمه اگر به وجود می‌آمد بزرگترین آثار  خود را در جهان به نمایش می‌گذاشت.

من یقین دارم که غدیر یکی از ابزار مستحکم جهان اسلام است یعنی اگر  آن آگاهی که در بین علمای اهل سنت نسبت به جریان غدیر  وجود دارد را به مردم هم انتقال دهند و حقیقت مطلق امیر المومنین (ع) و ولایت. او را برای جامعه بیان کنند قطعا در‌های رحمت پروردگار عالم به روی مردم گشوده می‌شود. این روایت جالبی است که در صحن امیرالمومنین در حرم حضرت دیوارنگاره‌ای دارد که نوشته شده که «اگر مردم در محبت علی‌ابن‌ابی‌طالب دور هم جمع می‌شدند، خدا جهنم را خلق نمی‌کرد!» یعنی محبت و حب امیرالمومنین این همه آثار و برکات برای جامعه به دنبال دارد.

*این اهمیت در جامعه امروز چگونه ارزش می‌یابد؟
** قطعا  آثار غدیر و زنده نگه داشتن آن در بین جوامع مسلمان جایگاه خود را نشان می‌دهد و به سمت و سویی حرکت کند که نسبت به جامعه اسلامی و نسبت به مسلمانان جهان خدمات شایانش صورت بگیرد. چنانچه بزرگان فرمودند در عید غدیر لباس نو بپوشید و به همدیگر تبریک بگویید و بزرگتر‌ها به کوچکتر‌ها عیدی بدهند و به هم تبربک بگویند و مرتب تکرار کنند که «الحمدالله الذی جعلنا من المتمسکین به علی‌ابن‌ابی‌طالب» 

غدیر جایگاه تاریخی مهمی در تاریخ همه بشریت و نه تنها مسلمانان دارد روزی که وصی و جانشین آخرین فرستاده خداوند از جانب شخص پروردگار مشخص شده و همه مردم مرد و زن با ایشان بیعت می‌کنند. غدیر  نقطه عطف تاریخ برای رقم خوردن تاریخ بشریت است.