«إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ»(حجرات/10) یکی از لطیفترین آیات قرآن کریم است که به موضوع برادری و همدلی میان مؤمنان اشاره دارد. این آیه اساس و پایهای محکم برای ایجاد وحدت و انسجام در جامعه اسلامی فراهم میکند. از منظر علمی، این آیه بر اساس فطرت و طبیعت بشر استوار است. انسانها به منزله موجودات اجتماعی، نیازمند ارتباط و تعامل با یکدیگر هستند که این ارتباط و نیاز به همدلی و همکاری، در خلقت انسان ریشه دارد و خداوند آن را به مثابه یک ضرورت در وجود بشر قرار داده است. از منظر اخلاقی، این آیه شریفه بر اهمیت برادری، گذشت، چشمپوشی و همدردی میان مؤمنان تأکید میکند. مؤمنان باید همچون برادران واقعی با یکدیگر رفتار کنند و در شادیها و غمهای یکدیگر شریک باشند. پیامبر اکرم(ص) پس از نزول این آیه، میان صحابه عقد اخوت برقرار کرد و علیبن ابیطالب(ع) را برادر خود خواند. این آیه همچنین بر وظیفه مسلمانان در قبال یکدیگر تأکید میکند. در صورت بروز اختلاف و نزاع میان مؤمنان، دیگر مسلمانان باید برای ایجاد صلح و آشتی میان آنان تلاش کنند. این امر نه تنها موجب حفظ وحدت و انسجام جامعه اسلامی میشود، بلکه زمینهساز جلب رحمت و مغفرت الهی نیز خواهد بود. این آیه الگوی مناسبی برای ایجاد وحدت و انسجام در جامعه اسلامی ارائه میدهد و مسلمانان را به پرهیزکاری و تقوای الهی دعوت میکند تا مورد رحمت و مغفرت خداوند قرار گیرند.
همدلی و محبت در کاهش تنشهای اجتماعی بسیار لازم و ضروری دیده میشود که نقش آن را باید در نظر داشت. روابط عاطفی و دوستانه بین مردم میتواند به همکاری و تعامل منجر شده و همچنین فرصتی برای تجربه و فهمیدن احساسات و نیازهای دیگران است. مطمئناً برخی اختلافات و دعواها، تأثیرات منفی بر روابط اجتماعی آنها دارد. این دعواها ممکن است موجب بیاعتمادی، ناراحتی و فاصلهگذاری بین اعضای جامعه شود. در این زمان، روابط عاطفی و دوستانه میان مردم میتواند یک منبع حمایت و انگیزه برای افراد باشد و به تقویت استحکام روحی و روانی جامعه کمک کند. در سالهای اخیر که موانع حضور در پیادهروی اربعین برطرف شده است و بسیاری از مردم ما سفر به عتبات عالیات را تجربه کردهاند، گواهی میدهند که با یک سبک مؤمنانه مواجه شده و نگرش آنان به همدلی، مهربانی و برادری تغییر کرده است. آیه «واعتصموا بحبل الله جمیعاً» نیز بر همین موضوع تأکید دارد که مؤمنان باید یک مسیر مطمئن را برای نجات پیدا کنند. ما باید با توسل به این ریسمان، به خداوند متصل شویم و از جهنم گناه، افتراق، دوری و اختلاف نجات پیدا کنیم. نجات از اختلاف و تفرقه تنها در گرو قرآن و اهل بیت(ع) است؛ چراکه با این واسطه ما به یک حقیقت واحد متصل میشویم. زیارت اربعین همین حقیقت واحد است که انسانها را از بلاهای سخت و صدمات سهمگین نجات میدهد.